Trong khoảng một thập kỷ qua, ngành du lịch công nghiệp cực quang đã phát triển bùng nổ ở Iceland. Không ít người lựa chọn hình thức du lịch tự túc – tự mình lái xe, nhưng cũng không ít người lựa chọn các tour ngắm cực quang hay dạo chơi bằng những chuyến Super Jeep đi về phía Bắc. Hoặc, đi ngắm cực quang trên những chiếc thuyền có hướng dẫn viên riêng. Hay tới điểm quan sát hoặc bảo tàng cực quang.

Thế nhưng, cực quang, lại khó có thể nắm bắt.

Năm nay, tình trạng thất vọng đặc biệt dữ dội.

Cực quang (aurora borealis) hay còn được gọi là ánh sáng phương Bắc (northern lights) là hiện tượng quang học khi xuất hiện các dải ánh sáng trên bầu trời vào buổi đêm. Theo thiên văn học, hiện tượng này được sinh ra do sự tương tác của tầng khí quyển bên trên của hành tinh cùng với các hạt mang điện tích từ gió mặt trời. Hiện tượng cực quang diễn ra mạnh nhất thường là sau khi xảy ra sự phun trào ánh sáng của mặt trời.

Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, cho dù hoạt động của mặt trời tăng thì cũng không có nghĩa là, ánh sáng phương Bắc sẽ xuất hiện thường xuyên hơn. Thay vào đó, ánh sáng có thể được nhìn thấy từ xa hơn, về phía nam. Trong những tháng gần đây, ánh sáng phương Bắc đã được nhìn thấy ở Arizona, Missouri và miền nam nước Anh.

Tuy nhiên, điều đó không có ảnh hưởng gì nhiều đối tới Iceland. Thực tế, người dân Iceland và các nhà khoa học cho biết, mùa đông năm nay không có gì đặc biệt. Đôi khi, ánh sáng xuất hiện ở đó, đôi khi không, giống như mọi khi.

Tuy nhiên, Bắc Cực quang vẫn rất đặc biệt, vì thế, du khách vẫn tìm đến Iceland. Và tôi cũng vậy.

Giám đốc Thương mại của Công ty Du lịch Icelandia, Inga Dís Richter, đã viết email báo cho Amelia Nierenberg như vậy, trước khi Amelia Nierenberg lên chuyến xe bus của Reykjavik Excursions - một trong những nhà điều hành tour du lịch ngắm cực quang. Cô ấy viết: “Chỉ để báo cho bạn biết, dự báo có vẻ không đúng lắm. Nhưng,” cô nói thêm, “mọi thứ có thể thay đổi.”

Để tìm thấy cực quang, các hướng dẫn viên và khách du lịch thường dựa vào dự báo cực quang, độ bao phủ của mây và hoạt động của mặt trời. Họ kiểm tra chúng liên tục, giống như cô dâu tổ chức đám cưới ngoài trời vào giữa mùa mưa. Một số dự báo là miễn phí, chẳng hạn như dự báo cực quang do Văn phòng khí tượng Iceland thực hiện, một số thì không – ví như Dự báo Aurora có chi phí 12,99 USD/năm. Tuy nhiên, may mắn là tất cả.

Chuyên gia dự báo cực quang toàn cầu John Mason cho biết: “Chỉ có một điều khó dự đoán hơn về cực quang, đó là thời tiết Bắc Cực. Một dự báo về cực quang hầu như không có giá trị gì.” Chính vì vậy, các hướng dẫn viên Cực quang thường liên hệ rất chặt chẽ với các nhà khoa học và hy vọng vào đó. Còn hầu hết các công ty cung cấp dịch vụ du lịch Cực quang đều cho phép khách du lịch đặt lại dịch vụ khi Cực quang không xuất hiện.

Ông Christof Reinhard, 65 tuổi, người sở hữu một công ty laser y tế và cùng gia đình đến từ Paris, trầm ngâm rằng cuộc tìm kiếm của họ hơi giống một cuộc đi săn. “Chắc chắn, sa mạc thật tuyệt, nhưng nó còn tuyệt hơn nhiều khi có sư tử. Hoặc, có lẽ, chuyện này cũng giống như đi xem cá voi. Thay vì lên một con thuyền”, ông Reinhard nói, “tôi lên một chiếc xe bus.”

Người hướng dẫn viên Gudjon Gunnarsson nhìn khách du lịch dậm chân và uốn mình trong gió lạnh. 15 phút. 30 phút. Những đám mây vẫn treo dày đặc phía trên. “Như các bạn thấy, đêm nay sẽ không có cực quang. Đêm nay, các bạn nên bỏ cuộc.” Cuối cùng, anh Gunnarsson nhẹ nhàng nói. Đáp lại lời anh là những tiếng cười nhẹ và thở phào nhẹ nhõm. Anh Gunnarsson và các hướng dẫn viên khác cho biết, đã có những khách du lịch nổi điên khi họ nói vậy. Mặc dù hiếm gặp, nhưng vẫn có.

Giám đốc tiếp thị Eric Larimer của Gray Line Iceland - một công ty tổ chức tour du lịch trong ngày và vận chuyển sân bay, cho biết: “Những chuyến đi như vậy sẽ là những chuyến nhận được nhiều đánh giá tồi tệ nhất của chúng tôi”.

Để tìm kiếm cực quang, một số người thường chọn lưu trú tại Khách sạn Rangá - nằm ngay gần đường vành đai bờ biển phía nam Iceland. Khách sạn trông có vẻ khiêm tốn - thấp và bằng gỗ - nhưng đây là một trong những khách sạn nổi tiếng nhất ở Iceland. Giá một phòng tiêu chuẩn có giá hơn 300 USD, tùy theo mùa.

Khách sạn Rangá có đài quan sát được lắp đầy kính viễn vọng hiện đại để du khách có thể khám phá bầu trời đêm ngay cả khi không nhìn thấy cực quang. Rangá không chỉ thu hút những người nổi tiếng mà còn thu hút những người yêu thích thiên văn học, bởi "Dịch vụ thông báo cực quang” và đài quan sát có kính viễn vọng hiện đại.

Ông Fridrik Pálsson - chủ khách sạn, khi nói về cực quang thì cười mà rằng: “Bên cạnh bán hàng thì phải phục vụ khách hàng.” Từ 20 năm trước, trước khi ngành du lịch cực quang phát triển, ông Fridrik Pálsson đã giao nhiệm vụ cho nhóm bảo vệ ban đêm việc giám sát bầu trời. Người bảo vệ có trách nhiệm cứ vài phút lại thò đầu ra ngoài để kiểm tra ánh sáng phương Bắc. Nếu thấy, anh ta có nhiệm vụ báo cho du khách. Dịch vụ này nhằm giải quyết vấn đề chính của việc “săn tìm cực quang”. Cực quang thường xuất hiện vào những ngày đông lạnh, nhiệt độ xuống thấp, gió lớn và thường xuất hiện vào rất khuya.

Theo chuyên gia cực quang toàn cầu John Mason, những du khách muốn “đi săn cực quang” phải chuẩn bị tinh thần để không được ngủ đủ giấc và phải dầm mình trong giá lạnh. Tiến sĩ Mason nói: “Để trở thành một người quan sát ánh sáng phương bắc giỏi, bạn cần có thể trạng của một con gấu Bắc Cực mất ngủ.

“Than ôi, chiếc điện thoại trong phòng tôi vẫn im lặng. Nhưng tôi đã mơ về ánh đèn - những màu sắc Wonka tuyệt vời xoay tròn một cách kỳ lạ phía sau Tòa nhà Chrysler.” - Nhà báo Amelia Nierenberg viết

Ông Pálsson đã cho xây dựng đài thiên văn này. Ông ấy nghĩ, ngay cả khi ánh sáng phương Bắc không xuất hiện thì các ngôi sao trên bầu trời vẫn rất lộng lẫy - và đối với người dân thành phố, điều đó cũng rất hiếm. Khách sạn ký hợp đồng với các nhà thiên văn học để vận hành kính thiên văn và giải thích các vì sao cho khách.

Nhà báo Amelia Nierenberg viết: “Đêm thứ hai ở Iceland, khi hoàng hôn buông xuống, tôi vui vẻ băng qua tuyết tới đài thiên văn với Saevar Helgi Bragason - một nhà truyền thông khoa học người Iceland, người đứng đầu nhóm hướng dẫn thiên văn học ở đây. Anh ấy cúi đầu nhìn vào ống kính thiên văn, điều chỉnh hướng nhìn về phía mặt trăng. Mặt trăng lúc này trông còn rõ hơn khách sạn chúng tôi đang ở, dù khách sạn chỉ cách chúng tôi một quãng ngắn. Anh ấy nói, còn quá sớm để quan sát Cực quang lúc này. Và tối nay, dường như cũng có quá nhiều mây trên trái đất và ở phía mặt trời cũng vô cùng yên tĩnh.”

Anh Bragason cũng nói đùa rằng, ánh sáng phương Bắc cũng biết trêu đùa mọi người. “Chúng tạo sương mù, che đi những ngôi sao mà tôi muốn quan sát cũng như muốn chỉ cho du khách. Chính vì vậy, họ chờ đợi trong sốt ruột bởi họ sợ chỉ lơ đi vài phút, họ sẽ bỏ lỡ những khoảnh khắc diệu kỳ. Và rồi, chỉ còn lại họ với bầu trời rực rỡ. Khi đó, một vũ trụ khác sẽ mở ra, theo đúng nghĩa đen.”

Khách sạn Rangá là khách sạn tiên phong trong ngành du lịch cực quang của Iceland. Ông Pálsson, chủ sở hữu của Rangá, thừa nhận khi nói về du lịch Bắc cực quang: “Lúc đầu tôi thấy việc này khá ngu ngốc”.

Khoảng hai thập kỷ trước, mọi người đến Iceland trong những ngày hè dài và rời đi khi ánh sáng ban ngày lùi xa hơn về phía nam. Nhưng việc mở rộng thời gian du lịch ra quanh năm là điều hợp lý. Một phần, đó là mối quan tâm về môi trường khi khách du lịch sẽ đổ xô đến các địa điểm thiên nhiên đặc biệt của đất nước chỉ trong vài tháng. Đó cũng là kinh tế. Khi du khách rời Iceland, công việc du lịch sẽ giảm dần.

“Vì vậy, ánh sáng phương Bắc, có thể quan sát rõ ràng từ tháng 9 đến tháng 3, đã trở thành xương sống trong việc xây dựng thương hiệu du lịch mùa đông của đất nước”, ông Sveinn Birkir Björnsson, Giám đốc Tiếp thị và Truyền thông tại Business Iceland – đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng thương hiệu và quảng bá cho đất nước Iceland, cho biết. “Để có thể bán được thứ sản phẩm vừa lạnh lẽo vừa bóng tối này, bạn phải có thứ để cung cấp.” Chính vì vậy, cho dù các tháng mùa Hè là các tháng du lịch nhưng du khách vẫn tìm tới Iceland và các mùa khác trong năm.

Khoảng một thập kỷ trước, lượng khách du lịch đến Iceland thấp hơn nhiều, chỉ khoảng 336.000 lượt khách trong những tháng lạnh lẽo và khoảng 446.000 lượt vào mùa xuân và mùa hè.

Những du khách mùa đông bị thu hút bởi ánh sáng phương Bắc, suối nước nóng, sông băng và thác nước băng giá. Giá tiền du lịch mùa đông cũng rẻ hơn so với mùa hè. Một số du khách thì tìm tới Iceland vì núi lửa, những những người làm du lịch ở quốc gia này thì luôn cảnh báo du khách tránh xa dòng dung nham. Iceland đang trong thời kỳ hoạt động địa chấn bất thường. Vào tháng Giêng vừa, dung nham đột ngột phun trào chỉ sau 40 phút thông báo, ở gần khu vực suối nước nóng Blue Lagoon - một trong những điểm du lịch hút khách lớn nhất của đất nước, rồi tràn vào một thị trấn nhỏ gần đó.