Thuốc "chín" hoa quả: Dân cần biết có độc hại hay không?

Sử dụng công khai

Hiện nay, người ta không chỉ dùng hóa chất thúc chín chuối, đu đủ mà còn áp dụng với cả mít non, nhãn lồng, hồng xiêm, bưởi, cam, lê, táo, xoài, sầu riêng…. Tại cuộc họp giao ban gần đây về an toàn vệ sinh thực phẩm của Bộ NN-PTNT tại Hà Nội, Bộ trưởng Cao Đức Phát bức xúc: Tôi đã nghe nhiều chuyện người ta sử dụng hóa chất bảo quản, làm chín trái cây. Bây giờ khi thu mua, họ mua cả vườn, chứ không chờ từng quả chín để hái. Lúc mang về có quả chín, quả xanh nên phải dùng hóa chất thúc chín đồng loạt, trông cho đẹp mã.

Do việc thu hoạch trái chín sẽ khó bảo quản, không thể vận chuyển xa. Vì vậy các thương lái thường thu hoạch từ khi trái còn xanh rồi dùng hóa chất ủ chín. Trước đây bà con thường dùng phương pháp truyền thống là đất đèn hoặc đốt hương. Tuy nhiên hiện nay, thuốc thúc chín được nhập lậu từ Trung Quốc bày bán khắp nơi, người dân dễ dàng mua với giá rất rẻ. Thống kê riêng trên khu vực đồng bằng sông Hồng đã có hơn 1.000 đại lý thuốc bảo vệ thực vật đăng ký. Ngoài ra, còn chưa kể các đại lý trôi nổi. Tại các đại lý này, người dân có thể dễ dàng tìm mua thuốc thúc chín tố với giá từ 1500-2000 đồng/lọ… Đặc biệt trên bao bì của những loại thuốc nhập lậu từ Trung Quốc này có cả chữ tiếng Việt. Chẳng hạn trên bao bì của loại thuốc thúc chín tố vừa được phát hiện tại Ba Vì có in nhãn mác phụ bằng tiếng Việt ghi rõ: "Loại thuốc này có khả năng ăn mòn kim loại, có chất kích thích đối với mắt và da". Hướng dẫn sử dụng nêu rõ, pha một ống thuốc với 4-5 lít nước rồi phun hoặc nhúng trái cây vào, trái cây sẽ chín đều, đẹp. Thuốc được dùng với nhiều loại trái cây như mít, hồng, chuối, đu đủ, lê, cam, cà chua…

Có độc hại không?

Tuy nhiên điều dư luận quan tâm nhất là những loại hóa chất này có gây độc hại hay không đến nay vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng. Ông Nguyễn Duy Ngọc, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ TP Hà Nội cho biết: Về loại thuốc dấm ủ quả, ở Việt Nam chưa có một quy định nào cho loại thuốc này. Vừa rồi cơ quan chức năng phát hiện những loại thuốc thúc chín trái cây đều là loại thuốc nhập lậu ngoài danh mục. Phân tích có chất Ethrel, là chất xúc tác như Etylen chứ không phải là chất kích thích sinh trưởng, có tác dụng chuyển hóa tinh bột quả thành đường. Thuốc này về cơ bản không độc hại. Nhưng ở Việt Nam đăng ký đó mới chỉ được phép áp dụng trên mủ cao su. Vì vậy về mặt pháp lý không được phép sử dụng trên hoa quả. Thuốc này có độc hại hay không hiện nay chưa có câu trả lời bởi chưa có đánh giá tác động. Mà đánh giá này phải là Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá và nghiên cứu. Vì vậy chỉ có thể nói Việt Nam chưa cho đăng ký một loại thuốc thúc chín quả nào. Nếu phát hiện sẽ xử phạt hành chính và tịch thu.

Trong khi đó, theo một chuyên gia của Viện Nghiên cứu rau quả Trung ương, hoạt chất Ethrel trong thuốc thúc chín tố cũng có trong đất đèn song nếu dùng ở dạng lỏng ngâm tẩm hoa quả thì rất độc hại. Loại mà người dân ở nước ta đang sử dụng là nhập lậu, được đóng trong lọ 5ml và không được phép sử dụng. Đây là một chất có tính acid và dễ bị ôxy hóa khi để ngoài không khí.Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng yêu cầu cần phải nói rõ loại nào nguy hiểm, loại nào an toàn cho người tiêu dùng và phải kiểm soát mức dư lượng đến hoặc dưới ngưỡng cho phép, nếu vượt là phải xử lý, loại bỏ ngay.