Thuốc lá điện tử: Bỏ thuốc thật - nghiện thuốc "giả"

Tại TP.HCM có hàng chục mẫu thuốc lá điện tử được bày bán công khai hoặc rao trên mạng. Chỉ cần chọn mẫu, mùi hương liệu và thống nhất giá, những loại thuốc lá điện tử này sẽ được giao đến tận nhà cho khách hàng.

Đủ loại, đủ giá và loạn xuất xứ

"Cơ quan FDA Mỹ đã cảnh báo về sự thiếu thử nghiệm lâm sàng khoa học chứng thực độ an toàn của thuốc lá điện tử. Một số nước như Úc, Canada và Brazil nhận thấy thuốc lá điện tử có hại nhiều hơn có lợi nên đã cấm lưu hành sử dụng trong nước họ" PGS.TS Nguyễn Hữu Đức (Đại học Y dược TP.HCM)

Qua lời quảng cáo trên một trang mạng, trưa 10/10 chúng tôi đến một cửa hàng bán đồ chơi “độc” trên đường Lê Hồng Phong (P.2, Q.10) để hỏi mua thuốc lá điện tử. Cầm trên tay điếu thuốc lá điện tử rồi hít hơi dài, ông T., chủ cửa hàng, nói: “Ba ngày nữa mới có hàng anh ơi. Hiện chỗ tôi cháy hàng. Nếu anh xài hàng Trung Quốc thì tôi chạy lấy cho anh. Còn hàng xách tay từ Đức và Canada thì anh cho số điện thoại, khi có tôi gọi đến lấy”. Sau đó chúng tôi tiếp tục gọi vào số điện thoại một cửa hàng chuyên giao tận nơi thuốc lá điện tử ở đường Hồ Văn Huê (P.9, Q.Phú Nhuận) cũng nhận được câu trả lời là hiện không còn hàng, để lại số điện thoại liên lạc sau.

Chiều 10/10, tại cửa hàng chuyên bán dụng cụ cai nghiện thuốc lá trên đường Lê Hồng Phong (P.2,Q.10), chúng tôi được ông chủ giới thiệu gần 10 mẫu thuốc lá điện tử với đủ loại giá cả, dao động 800.000 đến 4 triệu đồng/cặp. Lấy từ tủ chưng thuốc lá điện tử một cặp thuốc màu đen, ông M. nói: “Loại này là hàng xách tay từ Canada. Pin sạc đầy hút được trong vòng 4-5 ngày. Nếu mỗi ngày hút hai gói thuốc lá thì mỗi lần nhỏ vào đầu lọc khoảng hai giọt hương liệu. Hút 5-7 ngày thì hết chai hương liệu. Cả cặp thuốc lẫn một chai hương liệu 1,9 triệu đồng”.

Ông M. cho biết công dụng khi chuyển sang hút thuốc lá điện tử là bỏ được thói quen hút thuốc lá. Nồng độ nicotin (chất gây nghiện trong thuốc lá) của chai hương liệu dùng trong thuốc lá điện tử cũng ít hơn thuốc lá nên giúp người hút dần dần giảm nghiện thuốc lá. “Mấy chai hương liệu này cũng là hàng từ nước ngoài về. Còn không, lấy sợi thuốc lá tẩm vào chai tinh dầu mua ở tiệm thuốc tây để xài cũng được. Đến khi nào bỏ được thuốc lá thì dần dần bỏ thuốc lá điện tử này luôn” - ông M. giải thích.

Tuy giới thiệu là hàng xách tay từ Canada, nhưng khi chúng tôi muốn xem giấy tờ chứng minh xuất xứ thì ông M. ậm ờ: “Hàng xách tay nên làm gì có giấy tờ. Chữ trên hộp là tiếng Anh chứ có phải tiếng Trung Quốc đâu mà sợ”.

Những loại thuốc lá điện tử này cũng được bày bán phổ biến tại nhiều cửa hàng ở chợ thuốc lá Học Lạc (P.14, Q.5), chủ yếu xuất xứ từ Trung Quốc. Chị Hương, một chủ cửa hàng bán thuốc lá, cho biết thời gian mới xuất hiện, nhiều người đến đây mua. Tuy nhiên, hiện trên thị trường có nhiều loại hàng xách tay từ châu Âu về, giá cả ngang hàng Trung Quốc nên hàng Trung Quốc bán không còn chạy. “Cai được thuốc lá hay không tôi không chắc. Nhiều thanh niên đến đây mua chỉ nói là chơi theo phong trào, hút cho sành điệu vậy thôi”, chị Hương nói.

Đến một cửa hàng bán thuốc lá điện tử đối diện, chúng tôi được anh Minh, nhân viên bán hàng, hướng dẫn tận tình: “Cứ hút điếu này cắm sạc điếu khác thì hút được liên tục. Họ nói chơi loại này bỏ được thuốc lá nhưng là người bán tôi biết có bỏ được đâu. Hương liệu có nhiều hương, nồng độ chất gây nghiện cũng khác nhau. Mới đầu chơi loại nhẹ, hút lâu thì chơi hàng nặng cũng nghiện thôi à”.

Chưa đánh giá được mức độ an toàn

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Đức, Đại học Y dược TP.HCM, nicotin chính là chất gây nghiện trong thuốc lá. Người nghiện thuốc lá không chỉ nghiện nicotin mà còn nghiện cung cách hút thuốc, tức cách rít hơi thuốc lá, nhả khói, tay kẹp điếu thuốc. Thuốc lá điện tử ra đời đáp ứng hai loại nghiện này: cung cấp nicotin và có hình dạng, cấu trúc giống như điếu thuốc thật để người nghiện rít hơi và nhả khói như hút thuốc lá thật.

Thuốc lá điện tử có hai phần: đầu lọc và thân ống. Đầu lọc chứa nicotin và hỗn hợp chất tạo mùi thơm. Thân ống thay vì chứa thuốc lá thực chất là một thiết bị điện tử, khi kích hoạt sẽ phun hỗn hợp hơi đi qua đầu lọc để hòa tan nicotin và chất tạo mùi thơm. Khi người hút rít hơi thuốc, hơi nicotin và mùi thơm sẽ vào miệng và hệ hô hấp như khói thuốc. Để cai bằng thuốc lá điện tử, người nghiện phải quyết tâm, hút thuốc lá điện tử trong một thời gian ngắn, giảm dần tần số, liều lượng hút và đi đến việc bỏ thuốc lá hoàn toàn.

Tuy nhiên, tới nay người ta chưa thật sự đánh giá được hiệu quả và an toàn của hút thuốc lá điện tử. Có ba vấn đề cần xem xét khi dùng thuốc lá điện tử: Thứ nhất, thuốc lá điện tử chưa được chứng minh một cách độc lập là không gây độc. Nicotin trong thuốc lá điện tử có thể không nguyên chất mà bị nhiễm nhiều tạp chất có hại cho sức khỏe. Thứ hai, thuốc lá điện tử không giúp được cai thuốc lá được dễ dàng. Thứ ba, quảng cáo thuốc lá điện tử thường là tiếp thị có “cánh”, quyến rũ người chưa hút thành người hút thuốc.