"Thả nổi" sữa ký, ẩn họa dài lâu

Theo tìm hiểu của PV, hiện đang có tình trạng nhập sữa bột nguyên liệu về VN nhưng không nhằm mục đích sản xuất sữa bột mà là bán cho bất kỳ ai có nhu cầu mua về bán lẻ thành sữa ký. Đến khâu này, chất lượng, nhãn mác gần như bị thả nổi.

Nhập không kịp bán!

Nhập về hơn 6.200 tấn sữa ký Theo ghi nhận, các loại sữa bột nguyên kem, sữa bột gầy... được nhiều doanh nghiệp nhập khẩu về qua các cảng ở TP.HCM. Thống kê sơ bộ trong sáu tháng đầu năm nay, chỉ riêng qua cảng Cát Lái (Q.2, TP.HCM) lượng sữa bột nguyên liệu nhập khẩu đã vào khoảng 6.210 tấn. Trong số đó có những doanh nghiệp lớn nhập nguyên liệu về sản xuất nhưng cũng có những doanh nghiệp chỉ nhập về để bán hưởng chênh lệch.

Sau khi có thông tin phản ánh về tình trạng kinh doanh sữa bột ký, ghi nhận ở một số chợ lớn trên địa bàn TP.HCM, các tiểu thương đã không còn bán công khai mặt hàng này.

Tuy nhiên, giới bán sỉ vẫn kinh doanh bình thường. Bà Trang, phụ trách bán hàng một công ty kinh doanh các loại hóa chất và nguyên liệu thực phẩm nhập khẩu có trụ sở ở Q.Tân Bình, TP.HCM, cho biết sữa bột của công ty vẫn bán bình thường và gần như đang "cháy hàng". Đầu tháng 11, công ty sẽ lấy thêm một container sữa bột nguyên liệu nhập khẩu về từ New Zealand.

Theo bà Trang, công ty không sản xuất sữa mà chỉ nhập thương mại. "Ai có nhu cầu thì mua. Họ mua về làm gì là việc của họ. Khi nhập khẩu, chúng tôi có đăng ký tiêu chuẩn sản phẩm và có kiểm tra chất lượng hàng nhập khẩu trước khi thông quan. Giấy tờ đầy đủ" - bà Trang khẳng định. Tuy nhiên, các công ty sản xuất sữa bột ở khu vực TP.HCM đều là những doanh nghiệp lớn và hầu hết tự nhập nguyên liệu chứ không mua qua trung gian. Do đó, chỉ vài khách hàng mua về để sản xuất sữa, còn lại phần lớn là khách nhỏ lẻ, người mua 50kg, 100kg... để làm bánh, đóng gói bán lẻ dạng gói hoặc dạng ký.

Bà Trang cho biết sữa của công ty là dạng sữa bột nguyên liệu tan nhanh, hàm lượng béo 28%. Khách hàng mua về bán thường trộn thêm vào hương liệu để tạo mùi thơm, hoặc thêm đường tạo vị ngọt, thậm chí không trộn gì cả cũng được.

Mua về pha với nước ấm là sử dụng được luôn như sữa bột công ty, dùng thoải mái không giới hạn độ tuổi. "Tuy nhiên, họ vẫn trộn thêm thành phần khác vào để hạ giá xuống" - bà Trang cho hay. Giá hàng nhập từ New Zealand khoảng 130.000 đồng/kg. Nếu khách hàng không lấy hóa đơn VAT sẽ giảm 10%. Tuy nhiên theo tìm hiểu, công ty này mới đây còn đăng ký nhập cả sữa bột nguyên liệu nguồn gốc Trung Quốc.

Quản lý thị trường không biết?

Trong khi đó, đại diện một nhà nhập khẩu sữa bột cho biết một sản phẩm sữa khi có mặt trên thị trường phải trải qua rất nhiều khâu kiểm soát của các cơ quan từ quản lý chất lượng sữa đến quản lý hàng hóa bày bán trên thị trường.

Theo quy định, hàng hóa bán trên thị trường phải tuân thủ quy định về bao bì và ghi nhãn, trong đó phải đáp ứng các nội dung thông tin về nhà sản xuất, hạn sử dụng, thành phần chất lượng, xuất xứ hàng hóa. Với sản phẩm sữa còn phải thêm thông tin khuyến cáo sữa mẹ mới là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đồng thời sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, thức ăn công thức sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ...

Theo các quy định, thấy rõ sữa ký bán tại các chợ đã vi phạm quy định về ghi nhãn hàng hóa lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, theo một cán bộ Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM, chín tháng đầu năm nay hoạt động kiểm tra của cơ quan này chưa phát hiện có loại sữa bột bán dạng ký.

Mới đây, sau khi báo chí phản ánh về tình trạng sữa bột ký bán tại các chợ, Đội quản lý thị trường Q.Bình Thạnh mới đến kiểm tra tại chợ Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh). Tuy nhiên, một cán bộ Đội quản lý thị trường Bình Thạnh cho biết tại thời điểm kiểm tra, trong chợ không còn tiểu thương nào bán sữa ký.

Qua làm việc với ban quản lý chợ, lực lượng quản lý thị trường nắm được thông tin tại chợ Bà Chiểu có năm sạp bán sữa ký. Ban quản lý chợ đã làm việc với tiểu thương, chỉ còn thu giữ được 5kg sữa ký. Các mặt hàng này được đóng trong một bao nilông, không có bất kỳ thông tin nào. Do đó, quản lý thị trường chưa nắm được nguồn gốc sữa ký từ đâu.

Về quản lý chất lượng sữa, các doanh nghiệp nhập khẩu sữa bột cho biết bên cạnh việc cung cấp bản kết quả kiểm nghiệm trong vòng 12 tháng gồm các chỉ tiêu chất lượng chủ yếu, chỉ tiêu vi sinh, kim loại nặng lên Cục An toàn thực phẩm để làm hồ sơ đăng ký tiêu chuẩn chất lượng, khi hàng về cảng, cơ quan kiểm nghiệm thuộc Bộ Y tế sẽ lấy mẫu kiểm nghiệm, đồng thời thực hiện kiểm dịch thú y và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nếu đạt chất lượng theo quy chuẩn quốc gia về sản phẩm sữa, sản phẩm dinh dưỡng mới được thông quan hàng hóa. Trường hợp nhập nguyên liệu, sau khi dùng nguồn nguyên liệu nhập khẩu vào sản xuất ra sản phẩm, doanh nghiệp phải đem sản phẩm đi kiểm nghiệm tiếp và công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm, phải có giấy xác nhận công bố của Cục An toàn thực phẩm mới được đưa ra thị trường tiêu thụ.

"Ngay cả khi hàng đã ra thị trường vẫn có các cơ quan kiểm tra liên ngành về an toàn vệ sinh thực phẩm kiểm soát. Họ có thể lấy mẫu kiểm nghiệm. Nếu phát hiện không đạt chuẩn thì thu hồi, xử phạt. Việc hàng bán ngang nhiên trên thị trường là do các cơ quan chức năng đã không kiểm tra thực tế?" - ông H., giám đốc một công ty phân phối sữa bột, băn khoăn.

Cũng theo ông này, khả năng sữa ký nhập lậu rất ít, bởi thuế nhập khẩu hiện chỉ có 3% trong khi giá nhập khẩu lại rất thấp. Do đó, việc dùng nguyên liệu sữa bột nhập khẩu rồi trộn hương liệu và một số chất khác để bán là hoàn toàn có thể xảy ra. Và việc trộn tù mù, không theo công thức, tỉ lệ, chất trộn thêm và làm thủ công sẽ dẫn đến sữa ký chứa các chất ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe trẻ em.