Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Tầm cao văn hóa trong cả lý luận và thực tiễn

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn nêu cao tấm gương học hỏi, rèn luyện, thực hành, đi trước, làm trước và luôn làm đúng

Tiếp nối thành công tốt đẹp của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, kỷ niệm 131 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2021) và các sự kiện chính trị, văn hóa quan trọng của đất nước năm 2021, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng có bài viết quan trọng: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”. Sau khi đánh giá tổng quát về tình hình thế giới và trong nước, đề cập đến vấn đề văn hóa và con người, đồng chí Nguyễn Phú Trọng viết: “Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội. Chúng ta cần một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, chứ không phải cạnh tranh bất công, “cá lớn nuốt cá bé” vì lợi ích vị kỷ của một số ít cá nhân và các phe nhóm. Chúng ta cần sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai, chứ không phải để khai thác, chiếm đoạt tài nguyên, tiêu dùng vật chất vô hạn độ và hủy hoại môi trường. Và chúng ta cần một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, do nhân dân và phục vụ lợi ích của nhân dân, chứ không phải chỉ cho một thiểu số giàu có. Phải chăng những mong ước tốt đẹp đó chính là những giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội và cũng chính là mục tiêu, là con đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn và đang kiên định, kiên trì theo đuổi”.

Khi nói đến xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Chúng ta coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ, công bằng xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, một nền văn hóa thống nhất trong đa dạng, dựa trên các giá trị tiến bộ, nhân văn; chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong nước, tiếp thu những thành tựu, tinh hoa văn hóa nhân loại, phấn đấu xây dựng một xã hội văn minh, lành mạnh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người, với trình độ tri thức, đạo đức, thể lực, lối sống và thẩm mỹ ngày càng cao. Chúng ta xác định: Con người giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển; phát triển văn hóa, xây dựng con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới; phát triển giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ là quốc sách hàng đầu; bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn, là tiêu chí để phát triển bền vững; xây dựng gia đình hạnh phúc, tiến bộ làm tế bào lành mạnh, vững chắc của xã hội, thực hiện bình đẳng giới là tiêu chí của tiến bộ, văn minh. Xã hội xã hội chủ nghĩa là xã hội hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, dựa trên nền tảng lợi ích chung của toàn xã hội hài hòa với lợi ích chính đáng của con người, khác hẳn về chất so với các xã hội cạnh tranh để chiếm đoạt lợi ích riêng giữa các cá nhân và phe nhóm, do đó cần và có điều kiện để xây dựng sự đồng thuận xã hội thay vì đối lập, đối kháng xã hội”.

Trên đây là những tư tưởng, lý luận gắn với thực tiễn sâu sắc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam, trong đó văn hóa được khẳng định là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc; con người giữ vị trí trung tâm trong mọi chiến lược phát triển. Trong thực tiễn, trong đời sống hàng ngày của bản thân và gia đình đồng chí Nguyễn Phú Trọng, đồng chí cũng luôn nêu tấm gương học hỏi, rèn luyện, thực hành, đi trước, làm trước và luôn làm đúng.

Cô giáo cao niên Đặng Thị Phúc vẫn nhớ mãi cậu học trò lớp 4 Nguyễn Phú Trọng năm nào: “Em ấy chỉ mặc mỗi bộ quần áo nâu, đi chân đất, không kể đông hay hè, vì nhà em nghèo khó”. Cô giáo Phúc kể tiếp: “Sau khi xa trường, xa thầy cô, em Nguyễn Phú Trọng vẫn sắp xếp thời gian về thăm trường cấp 2, cấp 3 Nguyễn Gia Thiều và các thầy cô, có người còn đứng lớp, có người đã nghỉ hưu. Nhớ một lần gần đây, dù đã giữ cương vị rất cao, em vẫn tìm về thăm gia đình tôi. Hôm đó, tôi đang chuẩn bị bữa cơm chiều ở một nhà thuê tạm nhỏ bé, do nhà tôi đang xây dựng, đường vào cũng quanh co lắm, vậy mà em ấy vẫn lặn lội tìm được". Trước thềm xuân Kỷ Hợi 2019, học trò Nguyễn Phú Trọng gửi mấy dòng thư và món quà nhỏ tới cô giáo Phúc và gia đình “Kính thưa cô giáo Đặng Thị Phúc! Nhân dịp đón Tết cổ truyền của Dân tộc - xuân Kỷ Hợi 2019, em xin có mấy lời kính thăm Cô và gia đình. Kính chúc Thầy Cô sang năm mới sức khỏe, trường thọ; chúc toàn thể gia đình an khang, mọi việc hanh thông, tốt đẹp, có nhiều niềm vui mới!”. Tôi thực sự xúc động và tự hào về người học trò của mình, nên đã viết bài thơ "Người trò nhỏ năm xưa" để tặng em, để nhớ về những kỷ niệm quá đẹp, quá thân thương.

Sinh thời, ông Dương Đức Quảng (Giám đốc Trung tâm Thông tin Báo chí, Văn phòng Chính phủ) kể với chúng tôi là đồng môn khóa sau những câu chuyện giản dị và xúc động về bạn Nguyễn Phú Trọng lớp Ngữ Văn khóa 8, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội thập niên sáu mươi thế kỷ trước "Khi học cùng chúng tôi, anh Nguyễn Phú Trọng học chăm và giỏi, luận văn tốt nghiệp đạt xuất sắc, được kết nạp Đảng ngay trong trường và được các thầy cô muốn giữ lại làm cán bộ giảng dạy nhưng Tạp chí Học tập, tức Tạp chí Cộng sản bây giờ, chiêu mộ anh". Ông Quảng kể thêm: “Khi đã giữ cương vị công tác rất cao, anh Trọng vẫn tham dự gần như đều đặn các cuộc gặp mặt cựu sinh viên Ngữ Văn khóa 8 với các thầy cô từng dạy dỗ. Có lần, anh nói chân thành: “Khi đã đến đây, xin được để mọi chức tước ở bên ngoài căn phòng này".

Một bạn đồng môn cùng lớp đại học khác của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là nhà báo Phan Văn Kính, quê Yên Thành, Nghệ An, hiện sống ở Thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa kể cho tác giả bài viết này câu chuyện về người bạn thân thiết, quý mến của mình: “Khi đang học năm thứ ba đại học ở nơi sơ tán Đại Từ, Thái Nguyên, tôi đã xung phong vào mặt trận phía Nam làm phóng viên chiến trường. Khi biết tin, anh Nguyễn Phú Trọng rất xúc động, bùi ngùi. Mấy hôm đó, mấy anh em cùng lớp đi đâu cũng có nhau. Anh Trọng bảo: “Anh Kính đi thì lớp vừa buồn vì phải chia xa, vừa tự hào vì có anh và vài ba bạn nữa được ra chiến trường, được viết những trang báo, trang văn nóng hổi tính thời sự”. Ngày ông Kính lên đường, người bạn học Nguyễn Phú Trọng đã đi bộ cùng ông hai cây số từ chỗ ký túc xa sơ tán lên tận bến xe để vào đơn vị huấn luyện. Khi chia tay bạn, Nguyễn Phú Trọng rơm rớm nước mắt, ôm chặt ông như chẳng muốn rời.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Thiện, nguyên là Ủy viên Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí “Diễn đàn văn học Việt Nam” là bạn cùng lớp Ngữ Văn đại học khóa 8 nhớ lại: “Chúng tôi quý nhau, kính nhau không phải vì chức tước, học hàm, học vị mà bằng tấm lòng thủy chung như nhất. Lớp chúng tôi giữ nhịp họp lớp một năm hay vài ba năm một lần. Anh Nguyễn Phú Trọng thường đến dự bằng xe máy lúc còn trẻ, sau này thì nhờ bảo vệ chở bằng xe máy, mấy năm gần đây, sức khỏe anh giảm sút, và cũng theo quy định bảo vệ, anh đến bằng xe ôtô, nhưng để ngoài xa, đi bộ vào. Anh thưa với các thầy, các cô "Em đến đây mãi mãi là học trò của các thầy, các cô. Tôi đến đây mãi mãi là bạn học của các bạn, các anh các chị. Mong chúng ta luôn giữ được tình cảm thầy trò, bè bạn như những ngày xa xưa, thời còn nhiều gian khổ, thiếu thốn”.

Nhiều bạn bè của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng có chung nhận xét: Nguyễn Phú Trọng cùng vợ và các con đều sống cuộc sống giản dị, chan hòa, chân thành với mọi người. Anh chị làm lễ cưới cho con gái, con trai khi anh đã ở cương vị lãnh đạo cấp cao, gia đình và họ hàng đôi bên bàn bạc chỉ làm hẹp, làm giản dị, tiết kiệm, tiệc trà, hoa quả, bánh ngọt, không cỗ bàn linh đình. Chỉ sau đám cưới của các con, anh chị mới gửi thiếp báo hỷ tới một số ít bạn bè, đồng chí, họ tộc.

Một câu chuyện khác, vào tháng 7/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Hoa Kỳ trên cương vị Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong chuyến đi ấy, lịch làm việc của Tổng Bí thư dày đặc, rất vất vả. Ấy vậy mà Tổng Bí thư vẫn không quên ghi nhận sự nỗ lực, góp sức của những người cùng đi, trong đó có đoàn phóng viên các cơ quan báo chí. Mỗi khi anh em báo chí tác nghiệp gần chỗ Tổng Bí thư, ông lại ân cần bắt tay hoặc cái gật đầu thân thiết, ông nói rằng trong chuyến đi này anh em phóng viên còn mệt hơn cả ông. Được nghe, được đón nhận tình cảm yêu thương đó, anh em phóng viên rất xúc động vì cảm thấy được quan tâm thực sự từ người đứng đầu Đảng ta. Đó là một chuyến đi đặc biệt thành công, mở đường cho Việt Nam với Hoa Kỳ nâng cấp lên thành quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2024 này.

Đầu năm 2018, khi đón nhận Huy hiệu 50 tuổi Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói những lời gan ruột: “Suốt 50 năm được đứng trong hàng ngũ của Đảng, tôi đã được Đảng giáo dục, rèn luyện, dìu dắt rất nhiều, nhờ đó mà có làm được một số việc và từng bước trưởng thành. Tuy nhiên, tất cả những gì tôi làm được là vô cùng nhỏ bé so với sự giáo dục, rèn luyện của Đảng; sự kèm cặp, chỉ bảo của các đồng chí đi trước; sự ủng hộ, cộng tác, giúp đỡ của đồng chí, đồng nghiệp; sự động viên, ủng hộ của nhân dân, mà trực tiếp là những nơi tôi từng sinh sống, học tập, công tác”.

Lúc sinh thời, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nhận xét: “Anh Trọng là nhà lý luận sắc bén của Đảng ta. Anh là người cộng sản chân chính, chí tình, chí nghĩa. Tính cách thì nhân hậu, nhưng quyết liệt, không khoan nhượng trong công cuộc chỉnh đốn Đảng để Đảng ta ngày càng trong sạch hơn, xứng đáng là “công bộc, là đầy tớ trung thành của nhân dân” như Hồ Chủ tịch từng khẳng định”.