BV ĐH Y Hà Nội cứu sống cụ bà bị thuyên tắc mạch phổi

Theo bác sỹ Bùi Hoàng Hải, cụ Nguyễn Thị Kim được mổ nội soi sỏi túi mật tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Sang đến ngày thứ 4 thì đột nhiên rơi vào tình trạng suy hô hấp, tụt huyết áp rồi sốc. Kết quả chụp cắt lớp vi tính động mạch phổi cho thấy, bà bị huyết khối làm tắc hoàn toàn động mạch phổi.


Tắc hoàn toàn động mạch phổi vì huyết khối

Trước đây, không có thuốc tiêu sợi huyết, mổ là can thiệp bắt buộc để lấy cục máu đông trong động mạch phổi. Đây là phẫu thuật phức tạp, mở xương ức, yêu cầu này chỉ thực hiện được ở một số trung tâm lớn có mổ tim hở với máy tim phổi nhân tạo, có phẫu thuật viên lành nghề. Sau khi mổ xong thời gian hậu phẫu cũng phức tạp. Vì thế nguy cơ tử vong cho bệnh nhân cao hơn.

Ngay khi bệnh nhân xuất hiện triệu chứng suy hô hấp, lại sau phẫu thuật, nên các bác sỹ nghi ngờ bệnh nhân bị thuyên tắc động mạch phổi và được dùng thuốc chống đông theo phác đồ. Lúc này, huyết áp bệnh nhân không ổn định. Siêu âm tim tại giường cho thấy bệnh nhân suy tim phải cấp, càng khẳng định khả năng bệnh nhân bị tắc động mạch phổi. Kết quả chụp cắt lớp vi tính khẳng định chắc chắn chẩn đoán ban đầu.

Bệnh nhân được chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết. Tuy nhiên, có nguy cơ: Bệnh nhân đã lớn tuổi, vừa phẫu thuật (nội soi) nên có nguy cơ chảy máu cao. Nhưng nếu không dùng thuốc tiêu sợi huyết, khả năng tử vong là rất cao. Một nhóm bác sỹ đã phải thường trực bên giường bệnh để hỗ trợ bệnh nhân đến mức tối đa.

Gia đình bệnh nhân cũng được giải thích rõ về phương hướng điều trị trên nên đồng ý với chỉ định chuyên môn. Bệnh nhân được cho sử dụng thuốc tiêu sợi huyết sau 2 giờ có những triệu chứng nguy hiểm đầu tiên. Chỉ sau vài phút, tình trạng của bệnh nhân được cải thiện tích cực và không có chảy máu đáng kể trên lâm sàng cũng như cận lâm sàng.

Từng bước, bệnh nhân thoát khỏi tình trạng sốc, hết toan máu, tiểu được, hết suy thận, không có dấu hiệu xuất huyết lớn đáng kể, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo. Sau 5 ngày, bệnh nhân được cắt thuốc vận mạch, rút nội khí quản, không phải thở máy, hiện chỉ còn dùng thuốc chống đông.


Một tuần sau khi bệnh nhân ổn định, chụp cắt lớp vi tính động mạch phổi cho thấy huyết khối lớn ở thân chung động mạch phổi đã bay hết, chỉ còn lại một phần ở thuỳ dưới phổi trái. Tim phải của bệnh nhân không còn to nữa, áp lực động mạch phổi giảm. Đến ngày 24/3, bệnh nhân được ra viện. BS. Hải cho hay, bệnh nhân sẽ tiếp tục dùng thuốc chống đông đường uống trong vòng 3 tháng tới theo quy trình.

Thuyên tắc mạch phổi kèm sốc – Nguy cơ tử vong cao

BS. Hải cho biết: “Đây là trường hợp người cao tuổi nhất, sau mổ nội soi ổ bụng ngày thứ 4 bị tắc động mạch phổi được dùng thuốc tiêu sợi huyết. May mắn là không có chảy máu. Nó góp phần giúp chúng tôi tự tin hơn khi dùng thuốc cho bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi. Thực sự đây là một thành công lớn ngoài sức tưởng tượng của chúng tôi".


Cũng theo BS. Hải, tắc động mạch phổi là một cấp cứu tối cấp, có tỷ lệ tử vong rất cao. Với bệnh nhân đã ngừng tuần hoàn, tỷ lệ tử vong 100%; Khi có dấu hiệu sốc, tỷ lệ tử vong cũng rất cao có thể lên đến 60% và đòi hỏi phải được chẩn đoán nhanh chóng, điều trị kịp thời bằng thuốc tiêu sợi huyết.

Thuốc tiêu sợi huyết là loại thuốc có tác dụng làm tan cục máu đông, giúp động mạch phổi được thông thoáng, giúp giảm gánh nặng cho tim từ đó nâng được huyết áp bệnh nhân trở lại mức ổn định. Hiện trên thế giới đã sử dụng loại thuốc này khá phổ biến. Ở Việt Nam, BV Bạch Mai, BV ĐH Y Hà Nội cũng đã sử dụng thuốc tiêu sợi huyết trong vài năm gần đây và cứu sống được nhiều trường hợp.

Trước đây, không có thuốc tiêu sợi huyết, mổ là can thiệp bắt buộc để lấy cục máu đông trong động mạch phổi. Đây là phẫu thuật phức tạp, mở xương ức, yêu cầu này chỉ thực hiện được ở một số trung tâm lớn có mổ tim hở với máy tim phổi nhân tạo, có phẫu thuật viên lành nghề. Sau khi mổ xong thời gian hậu phẫu cũng phức tạp. Vì thế nguy cơ tử vong cho bệnh nhân cao hơn. Một kỹ thuật khác cũng đang được thế giới nghiên cứu là hút huyết khối qua ống thông, bác sỹ luồn qua tĩnh mạch đùi lên tim phải rồi qua động mạch phổi hút cục máu động ra. Kỹ thuật này ít chảy máu hơn phẫu thuật kinh điển, tuy nhiên đây cũng là thăm dò đòi hỏi kỹ thuật cao, khá tốn kém, đòi hỏi chuyên gia giỏi và trung tâm có máy can thiệp.