Giám sát chất lượng y tế: Thiếu tiền hay yếu cơ chế?

Dưới làm, trên không biết

"Giờ cháu nằm đó, phải ăn bằng ống xông, lại hay sốt, thường xuyên trong tình trạng khó thở... Vợ chồng tôi phải thay phiên nhau thức trắng đêm để trông chừng và đưa cháu đi cấp cứu", chị P.T.T B vừa mệt mỏi chia sẻ vừa lấy khăn lau hết chỗ đờm, dãi liên tục túa ra trên miệng của bé trai đang nằm bất động trên giường.

Điều đáng nói là sự việc xảy ra vào giữa tháng 4/2013, nhưng tới gần giữa tháng 5/2013, đại diện BV Bạch Mai vẫn khẳng định: "Không rõ về vụ việc này". Qua đó cho thấy, việc giám sát chất lượng y tế tại một BV hạng đặc biệt như BV Bạch Mai vẫn còn lỗ hổng, một vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng đến như vậy mà Ban giám đốc BV chỉ biết rõ sự tình sau khi có sự vào cuộc của cơ quan báo chí. Còn về vụ việc xảy ra ngày 20/7 làm 3 trẻ sơ sinh tử vong sau khi tiêm vắcxin viêm gan B tại tỉnh Quảng Trị, quá trình điều tra đã phát hiện, BV Đa khoa huyện Hướng Hóa bảo quản, quản lý vắcxin chưa đúng quy định, để vắcxin cùng sinh phẩm khác; không ghi chép quản lý vắcxin hàng ngày, không lưu vỏ, lọ theo quy định… Chính vì sai sót nghiêm trọng này, mà một số chuyên gia y tế đầu ngành nghi ngờ trong mũi thuốc tiêm cho 3 trẻ có "chất lạ" (có thể trẻ bị tiêm nhầm thuốc - PV), vì vậy, dẫn đến tình trạng cả 3 trẻ bị sốc phản vệ với những triệu chứng rất giống nhau. Đến nay, kết luận cuối cùng về vụ việc vẫn đang chờ kết quả điều tra của cơ quan công an. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng, nếu ngành y luôn chú trọng việc giám sát nhằm phát hiện và phòng ngừa sai sót trong quá trình bảo quản vắcxin thì, có thể đã không xảy ra sự cố nghiêm trọng đến vậy.

Thiếu cơ chế giám sát

Trả lời về trách nhiệm của Bộ Y tế trước những sự cố nghiêm trọng xảy ra gần đây, một đại diện của ngành cho hay: Theo phân cấp quản lý, các Sở Y tế quản lý trực tiếp các bệnh viện trực thuộc; Bộ Y tế chỉ quản lý trực tiếp 38 bệnh viện, viện. Ngoài ra, Bộ có nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật và theo dõi tình hình thi hành pháp luật về các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ. Sau khi xảy ra các sự cố, Bộ Y tế đã ban hành rất nhiều văn bản, gửi UBND các địa phương và các bộ ngành liên quan, yêu cầu sớm làm rõ sự việc và có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, một số chuyên gia y tế đầu ngành cho cho rằng: Công tác quản lý chuyên môn của ngành y hiện chưa hiệu quả, thiếu cơ chế giám sát chất lượng y tế đủ mạnh để phát hiện, ngăn ngừa sai sót có thể xảy ra.

TS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng (RTCCD), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, nhận xét: "Chừng nào quy trình chuyên môn và công tác giám sát, đánh giá chưa được coi là vấn đề sống còn của mỗi cơ sở y tế, thì chừng đó, xã hội còn phải chứng kiến những vụ việc lùm xùm như thời gian qua". Thực tế, những vụ sai sót nghiêm trọng trong y tế thường chỉ được biết đến khi người dân phát hiện, báo chí lên tiếng. Và sau khi các vụ việc vỡ lở thì "giải pháp" thường thấy của ngành y là kỷ luật ngay người phạm sai sót, mà ít đầu tư tìm nguyên nhân để rút kinh nghiệm trong toàn ngành. Vậy nên, sai sót nghiêm trọng trong y tế vẫn liên tục xảy ra. "Hiện nay, Bộ Y tế và các cơ sở y tế vừa là nơi cung cấp dịch vụ y tế, vừa là nơi đưa ra các quy định thực thi, vừa thực hiện đánh giá, giám sát chất lượng những dịch vụ đó. Với cách quản lý kiểu "một mình một chợ" như vậy thì cũng rất khó hy vọng sẽ đảm bảo minh bạch trong thông tin và xử lý triệt để các sai sót", TS Trần Tuấn, nhấn mạnh.