Lần đầu ghép tế bào gốc qua can thiệp mạch

Bệnh nặng từ 1 tháng tuổi

Là con thứ 3 trong gia đình, bé Trịnh Ngọc S. khi sinh ra có sức khỏe bình thường như bao đứa trẻ khác. Cho đến khi bé 1 tháng tuổi, khi gia đình nhận thấy da bé dần dần vàng hơn, việc đại tiểu tiện cũng có nhiều bất thường thì đưa bé lên Bệnh viện Nhi Trung ương khám và được chẩn đoán teo đường mật bẩm sinh.

Đây là bệnh lý bẩm sinh của hệ thống gan mật, theo đó, đường dẫn mật từ các tế bào gan đến đường mật, dẫn xuống ruột và tá tràng bị teo lại. Bình thường, quá trình tạo mật diễn ra từ tế bào mật - gan, qua các ống dẫn mật dịch mật được đưa xuống tá tràng giúp tiêu hóa thức ăn. Bệnh lý teo đường mật khiến trẻ không có khả năng tiêu hóa thức ăn do mật được tạo ra nhưng không dẫn xuống ruột, gan bị ứ mật. Bố S. cho biết, khi đó, bé thường mất ngủ hay tỉnh ngủ giữa thêm, hay mẩn, ngứa, sức khỏe rất yếu.

GS.TS. Nguyễn Thanh Liêm cùng cộng sự tiến hành bơm TBG qua can thiệp mạch

May mắn hơn nhiều em bé khác, bé S. được phát hiện sớm và khi được 1 tháng 20 ngày tuổi (năm 2010), GS. Nguyễn Thanh Liêm (hiện là Giám đốc BV ĐKQT Vinmec, tại thời điểm đó đang giữ cương vị Giám đốc BV Nhi TW) đã phẫu thuật cho bé S. bằng phương pháp kasai. Đây là phương pháp phổ biến điều trị bệnh lý teo đường mật, dùng kỹ thuật nối ruột với rốn gan, tạo đường dẫn mật, cải thiện tình trạng ứ mật ở gan. Từ khi được phẫu thuật bằng phương pháp Kasai, sức khỏe bé tốt dần đều lên. Cho đến thời gian gần đây, khi bé S. có biểu hiện men gan cao dần, bố mẹ bé S. hiểu rằng, đã đến lúc con trai mình cần được y học tiếp tục can thiệp...

Đưa kỹ thuật ghép tế bào gốc lên một tầm cao mới

Thực tế, đối với bệnh lý teo đường mật, cách chữa trị hiệu quả là ghép gan nhưng trong tình trạng số lượng người hiến tạng ở Việt Nam còn ít, bệnh nhân cần ghép gan (do các bệnh lý teo mật, suy gan cấp) lại rất nhiều, thời gian chờ đợi để được ghép gan rất dài, việc tìm ra một phương pháp hỗ trợ trẻ trong quá trình chờ ghép gan để trẻ có cuộc sống mạnh khỏe bình thường là điều quan trọng.

Ngày 15/1/2014, kíp phẫu thuật của BV ĐKQT Vinmec do GS. Nguyễn Thanh Liêm làm trưởng kíp đã tiến hành ghép tế bào gốc cho bé S. qua can thiệp mạch. Bệnh nhân được lấy tế bào gốc từ tủy xương (mào chậu) của bản thân, sau đó chiết xuất tế bào gốc (ghép tế bào gốc tự thân), bơm vào động mạch gan, qua can thiệp mạch. Ca mổ kéo dài 3 tiếng 30 phút. Trước đây, bệnh nhân áp dụng kỹ thuật bơm tế bào gốc thường phải mổ mở bơm tế bào gốc vào, nhưng bằng kỹ thuật can thiệp mạch, chỉ cần một vết rạch nhỏ, bệnh nhân ít gặp sang chấn, nhanh hồi phục hơn.

GS. Liêm cho biết: “Phương pháp ghép tế bào gốc giúp trẻ có cuộc sống khỏe mạnh hơn trong quá trình chờ đợi đến khi có tạng phù hợp để tiến hành ghép gan. Tuy nhiên, nếu quá trình biệt hóa của tế bào gốc thành công, bé S. thậm chí sẽ không cần phải ghép gan nữa mà gan của bé sẽ phát triển bình thường, khỏe mạnh. Đó là mong muốn lớn nhất và sẽ là thành công lớn của cả bệnh viện và gia đình bé S. trên con đường mang lại cuộc sống khỏe mạnh cho bé”.

Hiện tại, bé S. đã xuất viện với sức khỏe tốt hơn, da bé trắng dần, ngủ tốt, không bị ngứa về đêm.