Biến chứng nguy hiểm của chứng phình động mạch chủ

Động mạch chủ ngực nằm hoàn toàn trong lồng ngực, trong đó quan trọng nhất là động mạch chủ ngực đoạn quai, có các nhánh cung cấp ô xy và chất dinh dưỡng cho não bộ. Phình động mạch chủ xuất hiện khi có sự suy yếu của một đoạn trên thành động mạch chủ, dẫn đến giãn bất thường với đường kính hơn 50% so với đường kính bình thường.

Một ca mổ điều trị phình động mạch chủ - Ảnh: H.Định

Ngày nay, khi tuổi thọ trung bình của dân số tăng cao, kết hợp với số người mắc các bệnh mạn tính có biến chứng mạch máu như tăng huyết áp và đái tháo đường ngày một nhiều, nên bệnh phình động mạch chủ ngực - trong đó nặng nề nhất là phình động mạch chủ ngực đoạn quai - đang trở thành một vấn đề sức khỏe lớn mà y học và người bệnh quan tâm. Tại Mỹ, tỷ lệ người trên 65 tuổi mắc phình động mạch chủ ngực chiếm 3 - 4%; tỷ lệ mắc mới của bệnh này hằng năm là 6 trường hợp/100.000 người.

Biến chứng nguy hiểm

Phình động mạch chủ ngực là một bệnh lý rất nặng, với biến chứng nguy hiểm nhất là vỡ phình dẫn đến mất máu cấp, tỷ lệ tử vong khi đã xảy ra biến chứng này là gần 100%. Tử vong do vỡ phình động mạch chủ nằm trong 15 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong hầu hết các nghiên cứu trên thế giới.

Để điều trị phình động mạch chủ, trong đó khó nhất là phình động mạch chủ ngực đoạn quai, trước đây các bác sĩ phải sử dụng các kỹ thuật mổ rất phức tạp, đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của máy tuần hoàn ngoài cơ thể, hạ thân nhiệt sâu và ngưng hoàn toàn tuần hoàn trong cơ thể người bệnh để thực hiện phẫu thuật. Thời gian phẫu thuật kéo dài, đường mổ lớn, kỹ thuật mổ phức tạp. Với bệnh nhân lớn tuổi và có nhiều bệnh nặng kèm theo, đây là những yếu tố làm cho tỷ lệ tử vong cũng như tỷ lệ biến chứng của phẫu thuật động mạch chủ ngực đoạn quai thường xảy ra.

Về sau này, nhờ tiến bộ hơn của y khoa, việc điều trị ngày một tốt hơn. Ngày nay thường bác sĩ dùng kỹ thuật can thiệp nội mạch trong điều trị phình động mạch chủ nói chung và điều trị phình động mạch chủ ngực đoạn quai nói riêng, cho thấy cải thiện đáng kể tỷ lệ tử vong, tỷ lệ biến chứng. Trước đây, trong trường hợp can thiệp nội mạch để điều trị phình động mạch chủ ngực đoạn quai, cũng phải mổ mở (hở) ngực giữa xương ức để tái tạo hoàn toàn các nhánh mạch máu nuôi não, gây đau đớn cho người bệnh. Những năm gần đây, các trung tâm tim mạch lớn trên thế giới, và cả trong nước bắt đầu triển khai phương pháp tái tạo các nhánh của động mạch chủ ngực đoạn quai không phải mổ mở ngực, thay vào đó các bác sĩ chỉ thực hiện một đường mổ nhỏ ở đùi và hai đường mổ nhỏ ở cổ. Qua đó, bác sĩ sẽ luồng thiết bị đưa lên qua mạch máu để đến túi phình, và nhánh động mạch nuôi não lớn nhất để làm cho máu không còn lưu thông vào túi phình và não cũng được tưới máu đầy đủ, tránh các trường hợp tai biến mạch máu não do thiếu máu gây ra.