Coi chừng hội chứng Reye

Hội chứng Reye là gì?

Aspirin (tên khoa học acid acetyl salicylic) là loại thuốc đã được dùng từ hơn một trăm năm nay. Đây là thuốc tốt có tác dụng hạ nhiệt, giảm đau rất thông dụng. Hiện nay trên thị trường thuốc nước ta và thế giới có mặt khoảng gần 200 tên thuốc có thành phần hoạt chất là acid acetyl salicylic. Dạng thuốc cũng rất phong phú từ loại thuốc bột dùng để pha tiêm (có kèm ống nước cất) đến các loại viên nén, viên nang hoặc viên bao và còn có cả dạng thuốc gói bột để uống dành cho trẻ em, viên sủi, viên aspirin pH8. Hàm lượng thuốc ở mỗi dạng bào chế cũng rất khác nhau tùy theo đối tượng sử dụng mà lựa chọn dạng bào chế thích hợp và cân nhắc về liều dùng.

Hội chứng Reye (HCR) được đặt theo tên nhà nghiên cứu bệnh học Douglas Reye, người Australia. HCR là bệnh lý não - gan, chủ yếu xuất hiện ở trẻ em, hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. HCR gồm hai nhóm triệu chứng: hội chứng não cấp và thoái hóa mỡ ở các phủ tạng (não, thận, tim, nhất là gan) - bệnh rất nặng có tỷ lệ tử vong cao. Theo thống kê thì cứ hai bệnh nhi chỉ cứu được một, đứa trẻ sống sót cũng bị tổn thương nặng nề ở não. Hầu hết các đứa trẻ đều bị sốt do cảm cúm hoặc thủy đậu, rồi được cho uống aspirin, sau đó bị nôn mửa, bất tỉnh đôi khi có co giật, dẫn đến tử vong nhanh. Ở những đứa trẻ bị HCR trong máu thường có nồng độ cao aspirin hay dẫn chất có gốc salicylat là tác nhân thúc đẩy sinh ra hội chứng này khi nhiễm virut. Còn ở những trẻ không bị HCR thì trong máu không có hay có nồng độ các chất này không đáng kể. Từ giữa thập kỷ 80 của thế kỷ 20, Ủy ban An toàn dược phẩm Vương quốc Anh đã công bố một khuyến cáo: “Không dùng aspirin cho trẻ em dưới 12 tuổi, trừ trường hợp bệnh thấp khớp”. Còn ở CHLB Đức, Bộ Y tế đã quyết định ghi thêm trong đơn chỉ dẫn những tác hại bên cạnh những tác dụng của aspirin. Tại bang Michigan (Hoa Kỳ) từ năm 80 thế kỷ 20 trở đi, nhờ thông tin rộng rãi trên báo chí về nguy cơ phát sinh HCR do trẻ em uống aspirin nên HCR đã giảm rất rõ rệt.

Hội chứng Reye là gì?

Aspirin (tên khoa học acid acetyl salicylic) là loại thuốc đã được dùng từ hơn một trăm năm nay. Đây là thuốc tốt có tác dụng hạ nhiệt, giảm đau rất thông dụng. Hiện nay trên thị trường thuốc nước ta và thế giới có mặt khoảng gần 200 tên thuốc có thành phần hoạt chất là acid acetyl salicylic. Dạng thuốc cũng rất phong phú từ loại thuốc bột dùng để pha tiêm (có kèm ống nước cất) đến các loại viên nén, viên nang hoặc viên bao và còn có cả dạng thuốc gói bột để uống dành cho trẻ em, viên sủi, viên aspirin pH8. Hàm lượng thuốc ở mỗi dạng bào chế cũng rất khác nhau tùy theo đối tượng sử dụng mà lựa chọn dạng bào chế thích hợp và cân nhắc về liều dùng.

Hội chứng Reye (HCR) được đặt theo tên nhà nghiên cứu bệnh học Douglas Reye, người Australia. HCR là bệnh lý não - gan, chủ yếu xuất hiện ở trẻ em, hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. HCR gồm hai nhóm triệu chứng: hội chứng não cấp và thoái hóa mỡ ở các phủ tạng (não, thận, tim, nhất là gan) - bệnh rất nặng có tỷ lệ tử vong cao. Theo thống kê thì cứ hai bệnh nhi chỉ cứu được một, đứa trẻ sống sót cũng bị tổn thương nặng nề ở não. Hầu hết các đứa trẻ đều bị sốt do cảm cúm hoặc thủy đậu, rồi được cho uống aspirin, sau đó bị nôn mửa, bất tỉnh đôi khi có co giật, dẫn đến tử vong nhanh. Ở những đứa trẻ bị HCR trong máu thường có nồng độ cao aspirin hay dẫn chất có gốc salicylat là tác nhân thúc đẩy sinh ra hội chứng này khi nhiễm virut. Còn ở những trẻ không bị HCR thì trong máu không có hay có nồng độ các chất này không đáng kể. Từ giữa thập kỷ 80 của thế kỷ 20, Ủy ban An toàn dược phẩm Vương quốc Anh đã công bố một khuyến cáo: “Không dùng aspirin cho trẻ em dưới 12 tuổi, trừ trường hợp bệnh thấp khớp”. Còn ở CHLB Đức, Bộ Y tế đã quyết định ghi thêm trong đơn chỉ dẫn những tác hại bên cạnh những tác dụng của aspirin. Tại bang Michigan (Hoa Kỳ) từ năm 80 thế kỷ 20 trở đi, nhờ thông tin rộng rãi trên báo chí về nguy cơ phát sinh HCR do trẻ em uống aspirin nên HCR đã giảm rất rõ rệt.

Phòng ngừa hội chứng Reye

Aspirin có quá nhiều tên thương mại (biệt dược), được dùng rất phổ biến, thuốc bán không cần kê đơn nên có nhiều người thường tự mua dùng cho mình hoặc cho con cháu. Tuy nhiên, để phòng ngừa HCR, khi cần dùng thuốc aspirin cho trẻ em phải do thầy thuốc chỉ định, kê đơn. Trẻ bị nhiễm bệnh ở đường hô hấp do virut (cảm cúm...) hoặc bệnh thủy đậu, còn gọi là trái dạ (do virut Varicella Zoster gây ra) tuyệt đối không dùng aspirin mà dùng loại thuốc hạ nhiệt, giảm đau khác.

BS. Vũ Hướng Văn (Theo Sức khỏe & Đời sống)