Cún cưng có thể mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương không?

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương thường rất dễ nhận thấy ở cún cưng.

PTSD là gì?

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (Post-Traumatic Stress Disorder – PTSD) là một tình trạng tâm lý thường gặp ở người sau khi trải qua các sự kiện gây sốc như chiến tranh, bạo lực hay thiên tai. Biểu hiện đặc trưng là những cơn “hồi tưởng” khi ký ức đau thương đột ngột ùa về, khiến người bệnh rơi vào trạng thái lo âu, sợ hãi và căng thẳng kéo dài.

Điều thú vị là chính những chú chó đã được huấn luyện để giúp đỡ các cựu chiến binh bị PTSD. Chúng mang đến cảm giác an toàn, đồng hành vô điều kiện, góp phần xoa dịu nỗi ám ảnh của con người. Nhưng câu hỏi đặt ra là: nếu cún cưng có thể giúp người vượt qua chấn thương, liệu chúng có thể tự mình chịu đựng điều tương tự hay không?

Cơ chế sinh lý tương đồng giữa cún cưng và người

Các nhà nghiên cứu cho biết, con người và chó có nhiều điểm chung về sinh lý học. Cả hai đều có vùng não chịu trách nhiệm cho phản ứng sợ hãi và căng thẳng là hạch hạnh nhân. Khi đối diện với mối đe dọa, cả người lẫn cún đều kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” để sinh tồn.

Dù cún được cho là giống loài “sống trong hiện tại”, bộ não của chúng vẫn có khả năng lưu giữ ký ức, đặc biệt là những trải nghiệm gây tổn thương mạnh. Chúng có thể không hồi tưởng lại chi tiết quá khứ như con người nhưng cảm xúc sợ hãi hay bất an có thể tái xuất bất cứ lúc nào, nhất là khi bị gợi nhớ bởi âm thanh, mùi vị hoặc khung cảnh tương tự.

Khi cún cưng bị tổn thương tinh thần

Theo các chuyên gia hành vi động vật, chó có thể phát triển “các triệu chứng giống PTSD”, dù chúng không có khả năng hình dung lại ký ức như con người. Những biểu hiện thường gặp bao gồm: sợ hãi kéo dài, né tránh tình huống hoặc người gợi nhớ chấn thương, tăng động hoặc phản ứng phòng vệ quá mức trước các kích thích thông thường.

Một chú chó từng bị đánh đập có thể co rúm người khi nghe tiếng quát. Một chú chó bị tai nạn giao thông có thể run rẩy khi nghe tiếng xe cộ và một chú chó từng bị bỏ rơi có thể sủa dữ dội hoặc tìm cách trốn khi bị nhốt một mình.

Nguyên nhân gây ra “sang chấn” ở cún cưng

PTSD ở cún cưng không chỉ xuất hiện ở những cá thể từng phục vụ trong quân đội hay lực lượng cứu hộ. Bất kỳ trải nghiệm nào khiến chúng cảm thấy sợ hãi, mất kiểm soát hoặc đau đớn cũng có thể để lại hậu quả tâm lý. Một số nguyên nhân thường gặp gồm:

- Bị lạm dụng hoặc bạo hành bởi con người.

- Bị giam cầm lâu ngày, bị xích hoặc nuôi trong không gian chật hẹp.

- Xuất thân từ nhà máy sản xuất chó con – nơi điều kiện sống tồi tệ và thiếu chăm sóc.

- Tai nạn thể chất, như bị tấn công bởi động vật khác hoặc va chạm xe cộ.

- Chứng kiến hoặc chịu ảnh hưởng của thảm họa thiên nhiên, như bão, lũ, động đất.

- Thay đổi môi trường liên tục, bị bỏ rơi hoặc tái định cư nhiều lần.

- Chó nghiệp vụ hoặc chó quân sự, thường xuyên hoạt động trong môi trường căng thẳng cao.

Những trải nghiệm này có thể để lại dấu vết lâu dài trong hành vi, khiến chó trở nên nhút nhát, cảnh giác hoặc hung hăng bất thường.

Có thể giúp cún cưng hồi phục không?

Giống như con người, cún cưng hoàn toàn có thể được chữa lành. Quá trình này cần thời gian, sự kiên nhẫn và tình yêu thương. Việc tạo ra một môi trường an toàn, ổn định, tránh các yếu tố gợi nhớ chấn thương là bước đầu quan trọng. Ngoài ra, các chuyên gia hành vi động vật hoặc bác sĩ thú y có thể giúp thiết kế chương trình điều trị phù hợp, bao gồm huấn luyện tích cực, liệu pháp hành vi và đôi khi là thuốc hỗ trợ.

Một số trường hợp có thể tiến triển rất chậm, nhưng điều cốt lõi là giúp chúng lấy lại niềm tin và cảm giác được yêu thương. Khi có đủ kiên nhẫn và đồng cảm, con người không chỉ là người bạn đồng hành, mà còn là nguồn chữa lành cho những sinh vật vốn luôn dành cho chúng ta tình yêu vô điều kiện.

 

Có nên cho cún cưng uống vitamin và thực phẩm bổ sung?

Cún cưng bị hạ thân nhiệt, “sen” phải làm sao?

7 tuyệt chiêu khiến cún cưng yêu bạn hết mực

Các chỉ số sức khỏe quan trọng ở cún cưng