Độc đáo gia tộc lập đền, thờ cúng vua Hùng

Nép mình trong xóm nhỏ yên tĩnh tại đường Nguyễn Văn Nguyễn, phường Tân Định, quận 1, TP HCM, khuôn viên ngôi nhà gia tộc họ Đoàn nhỏ nhắn nhưng ấm cúng.Tỉ mẩn lau dọn chánh điện, ông Đoàn Văn Tài đang chuẩn bị cho ngày tế lễ sắp tới. Bao nhiêu năm quen thuộc công việc thờ cúng, nhưng lần nào chuẩn bị cho lễ giỗ tổ vua Hùng, tâm thế ông cũng hoan hỷ lạ thường.

Chánh điện đền thờ quốc tổ Hùng Vương tại gia tộc họ Đoàn. Ảnh: Lê Phương.

Ngôi từ đường dùng làm nơi thờ Hùng Vương được thân sinh ông Tài là cụ Đoàn Văn Nụ lập ra với ý nguyện nhắc nhở con cháu về cội nguồn dân tộc, về công đức tiền nhân, đạo lý lễ giáo ở đời. Vốn là nghệ nhân thêu, cụ Nụ từ Hà Nam vào Nam lập nghiệp từ những năm 20 tuổi. Chăm chỉ làm ăn, khai hoang lập nghiệp rồi thành gia lập thất, khi kinh tế yên ấm, vào những năm 1965, cụ lập ngôi đền thờ Hùng Vương trên vị trí đẹp nhất của mảnh đất gia đình. Từ khi cụ qua đời vào năm 1996, con út cụ là ông Đoàn Văn Tài kế tục nhang khói thờ phụng.

Trải bao năm tháng, ngôi từ đường được con cháu Đoàn gia trùng tu, cải tạo khang trang hơn. Trên bàn thờ chánh điện, chiếc cổ ngai thánh vị được đặt uy nghi, trang trọng tượng trưng cho linh vị đức Hùng Vương tổ phụ. Bên trái điện là bàn thờ của cụ ông, bà Nụ với dòng câu đối “Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha/ Nước biển mênh mông không đong đầy nghĩa mẹ”.

Ngôi nhà thờ Đoàn gia hiện do ông Đoàn Văn Tài kế tục nhang khói thờ phụng. Ảnh: Lê Phương.

Từ cậu bé đánh trống dưới sự hướng dẫn của cha trong mỗi dịp lễ tế, ông Tài giờ trở thành người chủ trì chính các buổi lễ. Mỗi năm bốn lần, con cháu họ Đoàn lại tề tựu đông đủ vào các dịp mồng 1 Tết, mồng 10/3, hai ngày húy kỵ thân phụ thân mẫu.

Khi mâm cúng được bày biện đầy đủ, chiên trống rộn rã vang lên cũng là lúc đoàn nữ tế mặc lễ phục trang nghiêm nối gót tiến hành lễ tế trước bàn thờ Quốc tổ. Những công đoạn dâng hương, dâng hoa, rót rượu, dâng lễ vật... diễn ra nhịp nhàng theo sự điều hành của nữ thông xướng. Trong không khí cung kính, nghi ngút khói hương, người chủ tế nhắc lại những lời răn dạy con cháu về đạo lý ở đời, cội nguồn cha ông.

“Tất cả người ban lễ nhạc đều là con cháu trong nhà được tập luyện từ nhỏ nên rất khuôn phép thuần thục. Con gái làm thông xướng, đọc văn tế lễ, con trai đánh trống. Một buổi tế lễ có thể hiểu nôm na giống như người nhỏ phải cung kính với người lớn trong cuộc sống thường ngày, không có gì rắc rối ngoài tấm lòng hết mực khiêm cung”, ông Tài cho biết.

Lớn lên cùng những gia phong lễ giáo mực thước của gia đình, con cháu họ Đoàn đều xây dựng cho mình nếp sống lễ nghĩa, giữ được đạo lý ông cha, nhiều người đã làm rạng danh dòng họ. Hành trang của mỗi người là lời giáo huấn về truyền thống dân tộc cùng chung một bọc trăm trứng. Vì thế không chỉ anh em trong gia đình, chòm xóm cần hòa thuận mà ra đường cũng cần phải từ tốn nhẫn nhịn, yêu thương mọi người.

“Ông cha xây dựng đã khó, con cháu giữ gìn còn khó hơn. Thường thì cuộc sống cứ chạy theo vật chất người ta dễ bỏ qua tinh thần lắm. May mắn là với con cháu trong nhà, việc thờ phụng tổ tiên ông bà không còn là trách nhiệm mà dường như đã trở thành điều thiêng liêng vận sâu vào nếp nghĩ”, ông Tài chia sẻ.

Đoàn lễ nhạc con cháu họ Đoàn trong buổi tế lễ giỗ tổ vua Hùng mồng 10/3 truyền thống của gia đình. Ảnh: NVCC.

Trở về với công việc thêu thùa hằng ngày, vợ chồng ông Tài vẫn tự hào vì có 2 đứa con ngoan ngoãn, say mê công việc. Truyền thống gia đình đã giúp ông thấu hiểu sâu sắc chữ lễ, làm cơ sở giáo dục con cái nên người.Con trai ông đang làm việc tại một phòng nghiên cứu uy tín, đã có sách khoa học xuất bản. Con gái vừa tốt nghiệp thủ khoa đại học, giờ đã có công việc ổn định.

Với ông Tài, không quan trọng nhà cao cửa rộng hay nhà tranh vách lá, khi đến một gia đình, nhìn lên bàn thờ có thể hình dung nề nếp của gia đình đó. Ngoài kia dù phố xô bồ, nhộn nhịp bao nhiêu đi nữa thì bên trong ngôi nhà này, nét nghĩa, nét nhân của gia tộc bao đời vẫn được kế tục gìn giữ vẹn nguyên.