Ngăn ngừa thoái hóa khớp: Hãy là bác sỹ của chính mình!

Thoái hóa khớp, hay còn gọi là viêm xương khớp, là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng đau khớp ở người trưởng thành. Thường gặp nhất là do chấn thương và khớp làm việc quá tải. Nguyên nhân khá phổ biến hiện nay là bệnh béo phì. Hiếm gặp hơn là các nguyên nhân về di truyền (gene) hay khiếm khuyết bẩm sinh về xương khớp.


Căn bệnh này gây đau, gây tổn thương không phục hồi ở các khớp của người bệnh. Nhưng theo các chuyên gia xương khớp, không phải không thể phòng ngừa căn bệnh này. Các biện pháp ngăn ngừa bao gồm:

- Duy trì trọng lượng hợp lý: Trọng lượng càng lớn thì sức nặng đè lên khớp càng lớn, nhất là vùng lưng, khớp kháng, khớp gối và bàn chân. Trọng lượng lý tưởng được đo bằng chỉ số BMI.

- Tập luyện: Vận động hàng ngày, vừa sức sẽ giúp cơ bắp khỏe mạnh, máu huyết lưu thông dễ dàng. Việc vận động hàng ngày giúp tăng cường dinh dưỡng cho lớp sụn khớp. Cơ bắp khỏe mạnh sẽ giúp giảm lực đè ép lên khớp xương trong vận động.

Việc tập luyện được khuyến khích với cả những người đã bị thoái hóa khớp. Tuy nhiên, vận động như thế nào, ở mức nào phụ thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người. Đừng quên hỏi những chuyên gia xương khớp về mức độ vận động của bạn mỗi khi khám bệnh. Nên bắt đầu bằng những động tác nhẹ nhàng và chậm rãi, sau đó mới tăng dần lên tùy vào sự phản ứng của cơ thể.

- Tư thế hợp lý: Khi nâng hay xách đồ nặng, bạn cần chú ý sử dụng lực cơ của các khớp lớn như ở tay là khớp vai, khớp khuỷu; ở chân là khớp háng, khớp gối. Khéo léo sử dụng nguyên tắc đòn bẩy ở những khớp lớn để tránh làm tổn thương các khớp nhỏ như cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân.


Ngoài ra, tư thế hoạt động hàng ngày sẽ giúp bảo vệ các khớp, tránh sự đè ép không cân đối. Ở tư thế thẳng sinh lý, diện tích tiếp xúc giữa hai mặt khớp sẽ đạt mức tối đa, vì thế lực đè ép sẽ tối thiểu. Hơn nữa, khi đó sẽ có sự cân bằng lực giữa các dây chằng và cơ bắp quanh khớp, giúp giảm bớt nhiều nhất lực đè ép lên hai mặt sụn khớp.

- Lối sống hợp lý: Bạn nên sắp xếp công việc hợp lý, hài hòa giữa nghỉ ngơi và lao động. Nên nhớ rằng các cơ quan trong cơ thể đều cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng. Không nên lặp đi lặp lại một công việc hay tư thế làm việc kéo dài quá sức chịu đựng của cơ thể. Lực tác động không lớn nhưng nếu lặp đi lặp lại trong thời gian quá dài sẽ làm tổn thương khớp.

- Bảo vệ và lắng nghe cơ thể: Cơ thể chúng ta có cơ chế báo động rất tuyệt vời. Khi có vấn đề nó sẽ báo động ngay cho bạn. Trong đó đau là dấu hiệu báo động chủ yếu. Phải ngưng ngay lập tức các vận động nếu chúng gây đau.


Khi ra khỏi nhà, bạn nên cẩn thận chuẩn bị những dụng cụ bảo vệ cổ tay và khớp gối, nhằm đề phòng những tình huống bất ngờ có thể làm bạn bị chấn thương. Đừng ngần ngại yêu cầu trợ giúp khi bạn cảm thấy quá sức khi làm việc, nhất là khi phải mang, vác, xách vật nặng gây đau ở vùng khớp trên cơ thể.