Phẫu thuật nội soi tuyến giáp 'made in Việt Nam'

PGS.TS. Trần Ngọc Lương phẫu thuật nội soi tuyến giáp "kiểu" Việt Nam, hướng dẫn học viên là các bác sỹ đến từ nhiều quốc gia trong khu vực

Công trình khoa học “Phẫu thuật nội soi tuyến giáp” của PGS.TS. Trần Ngọc Lương - Phó giám đốc phụ trách điều hành Bệnh viện Nội tiết Trung ương cũng là công trình được giới thiệu tham dự giải Nhân tài đất Việt trong lĩnh vực Y - Dược.

Ứng dụng “hợp” hoàn cảnh

Theo PGS. Lương, bệnh lý tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trẻ. Trước đây, bệnh mới chỉ được thực hiện bằng phương pháp mổ mở khiến người phụ nữ rất mặc cảm, tự ti do có vết sẹo lớn ở cổ sau khi phẫu thuật.

Mày mò tìm đọc tài liệu, TS Lương đã mạnh dạn áp dụng phương pháp nội soi tuyến giáp. Dù trước đó, bản thân ông chưa từng được đi đào tạo về kỹ thuật này, nhưng với những kinh nghiệm có được trong phẫu thuật nội soi ổ bụng, cộng với sự sáng tạo, đam mê nghề, PGS. Lương đã áp dụng thành công kỹ thuật nội soi này từ năm 2003.

“Đây là một kỹ thuật khó, vào thời điểm đó mới chỉ rất ít tác giả trên thế giới làm với những kỹ thuật khác nhau và cũng còn nhiều hạn chế, đặc biệt những khó khăn trong mổ bệnh Basedow, bệnh đa nhân lớn, bệnh ung thư tuyến giáp…nhưng quyết tâm, cuối cùng đã thành công. Hơn nữa, phương pháp này còn được bạn bè quốc tế hết sức ấn tượng, bởi chi phí rẻ (khoảng 400 USD so với thế giới từ 7.000 - 10.000 USD) mà vẫn mang lại hiệu quả điều trị cao với người bệnh”, PGS. Lương cho biết.

PGS. Lương đã sử dụng đường nách - ngực với đường rạch da lớn nhất là 1cm vùng nách, nên vết rạch da này thường biến mất sau vài tháng, chỉ còn lại sẹo mờ.  

Một số nước như Hàn Quốc đã áp dụng kỹ thuật nội soi tuyến giáp bằng robot, tuy nhiên, phẫu thuật này rất đắt tiền (hàng chục nghìn USD), thời gian lắp đặt, thực hiện một ca phẫu thuật rất lâu (ví dụ 1 ca cắt thùy tuyến giáp mất 2 giờ thì tại bệnh viện nội tiết trung ương chỉ mất 30 phút).

Phẫu thuật nội soi tuyến giáp “kiểu” Việt Nam vừa dễ làm, đơn giản, dễ thực hiện, nhanh, hiệu quả, an toàn và chi phí rẻ. Dễ thực hiện, đơn giản vì chỉ dùng dụng cụ phẫu thuật nội soi ổ bụng. Trong khi các nước phải sử dụng dụng cụ phức tạp, chế tạo khung treo rắc rối tốn nhiều tiền. Chính vì những ưu điểm này mà thế giới cực kỳ ấn tượng với kỹ thuật này của Việt Nam. Đã có hàng trăm bác sỹ từ các nước tiên tiến trên thế giới sang Việt Nam để học hỏi kỹ thuật này.

PGS.TS. Trần Ngọc Lương trong phòng phẫu thuật nội soi tuyến giáp cho bệnh nhân

Đặc trưng tuyến giáp nằm ở vùng cổ trước, không nằm ở khoang sẵn như khoang ngực, khoang bụng. Vì vậy để thực hiện được các thao tác thì phải tạo ra một khoang quanh tuyến giáp gọi là khoang làm việc.  Một số chuyên gia trên thế giới đã sử dụng khung nâng da để tạo khoang làm việc. Sau khi tạo ra tấm vạt da bằng cách tạo mù, bác sỹ sẽ dùng dụng cụ đặc biệt để nâng tấm da lên để tạo ra khoang làm việc. Tuy nhiên, phương pháp này vừa tốn thời gian, tiền bạc lại làm mất mỹ quan quanh khu mổ.

Với những “tốn kém”, khó khăn trên, PGS. Lương đã quyết định sử dụng bơm khí CO2 để tạo ra khoang làm việc. Kỹ thuật này đơn giản, dễ làm lại tận dụng được tác dụng tách, lóc tổ chức xốp của khí CO2 làm cho trường phẫu thuật rõ ràng hơn, các mạch máu và tổ chức nhìn rõ hơn cho nên đốt cắt cũng dễ dáng và an toàn hơn.

Khi bộc lộ tuyến giáp theo kinh điển sẽ làm từ đường giữa, sau khi tách vạt da lên trên và xuống dưới thì tách đường giữa để bộc lộ thùy tuyến giáp. Dù phương pháp này có ưu điểm là có thể bộc lộ được cả 2 thùy tuyến giáp để bác sĩ xử lý, nhưng lại có nhược điểm là rất khó khăn trong vấn đề bộc lộ và xử lý cực trên của thùy tuyến giáp. Ngoài ra tìm và xác định tuyến giáp và dây thần kinh quặt ngược rất khó khăn. Với kỹ thuật này sẽ rất khó với những người có bướu lớn hoặc phải cắt cơ ở cổ trước.

Để khắc phục nhược điểm này, PGS. Lương quyết định bộc lộ thùy tuyến giáp bằng đường bên, qua đó bộc lộ và xử lý cực trên dễ dàng và an toàn. Những sáng tạo này của Việt Nam khi báo cáo khoa học tại các hội nghị  đã được đánh giá rất cao, bạn bè quốc tế yêu mến tặng nick name “phẫu thuật tuyến giáp kiểu Việt Nam”.

Có thể triển khai đại trà

PGS. Lương là người đầu tiên ứng dụng phẫu thuật nội soi tuyến giáp tại Việt Nam và đã thành công, với nhiều sáng tạo, ưu điểm nổi bật so với các phương pháp phẫu thuật trên thế giới. Đặc biệt, phẫu thuật nội soi tuyến giáp có thể áp dụng ở các tuyến cơ sở, các bệnh viện đa khoa của tỉnh. Bệnh viện Nội tiết Trung ương liên tục mở các lớp cho các học viên trong nước đến học. Đến nay đã có nhiều bệnh viện trong cả nước thực hiện được kỹ thuật mổ tuyến giáp nội soi theo kỹ thuật của Bệnh viện nội tiết Trung ương.

Từ năm 2003 đến nay  đã có trên 3.500 bệnh nhân mổ bằng kỹ thuật này. Đây là số lượng mổ lớn nhất tại Việt Nam cũng như trong khu vực và trên thế giới. Các biến chứng với tỷ lệ rất thấp. Không chỉ phẫu thuật tuyến giáp thông thường như bướu đơn nhân, đa nhân, bệnh Basedow mà nay còn ứng dụng điều trị ung thư tuyến giáp kể cả cắt toàn bộ tuyến giáp kèm theo nạo vét hạch trong ung thư.

Đặc biệt, đã có 218 giáo sư, bác sỹ của các nước trong khu đến Bệnh viện Nội tiết Trung ương học kỹ thuật này. PGS. Lương cũng đã trực tiếp sang trình bày kỹ thuật và mổ thị phạm tại nhiều bệnh viện của các nước trong khu vực và châu Á.