Tiêu hóa

"Soi" biểu hiện hội chứng ruột kích thích

SUCKHOE+ | Hội chứng ruột kích thích là bệnh khá phổ biến ở Việt Nam, tỷ lệ mắc chiếm từ 5%- 20% dân số. Dựa trên biểu hiện của từng bệnh nhân mà xác định mức độ nặng nhẹ.

17/12/2014 16:26

Thỉnh thoảng những người bị hội chứng ruột kích thích có những cơn đau thắt ruột gây cảm giác phải đi tiêu nhưng không thể thực hiện được

TPCN cho người mắc hội chứng ruột kích thích

Tăng nguy cơ viêm ruột, hen khi trẻ dùng kháng sinh

Phát hiện sớm để trị dứt điểm ung thư ruột già

Hoại tử ruột vì đặt vòng tránh thai quá lâu

Có nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh hội chứng ruột kích thích (HCRKT) là rối loạn chức năng của ống tiêu hóa nhưng biểu hiện chủ yếu là các triệu chứng của đại tràng. Thomson W.D. (1990) đã định nghĩa: Các rối loạn chức năng của ruột tái đi tái lại nhiều lần mà không tìm thấy các tổn thương về giải phẫu, tổ chức học, sinh hóa ở ruột gọi là HCRKT (irritable bowel sydrome - IBS).

HCRKT là một bệnh khá phổ biến ở Việt Nam, tỷ lệ nữ mắc gấp hai lần nam giới, hoàn cảnh xã hội cũng có ảnh hưởng tới sự phát sinh của HCRKT. Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, bệnh kéo dài làm người bệnh luôn lo lắng căng thẳng mất ngủ, luôn luôn lo sợ bị các bệnh hiểm nghèo khác của ruột.

Triệu chứng thường gặp

Trong một số trường hợp mắc HCRKT có táo bón, số khác có kèm tiêu chảy và một số thì có cả hai dấu hiệu trên. Thỉnh thoảng những người bị HCRKT có những cơn đau thắt ruột gây cảm giác phải đi tiêu nhưng không thể thực hiện được.

Đầy hơi, trướng bụng là cảm giác khó chịu thường thấy ở người bệnh mắc HCRKT

Đau bụng: Là triệu chứng phổ biến, người bệnh thường có cảm giác đau ở vùng hạ vị hoặc hố chậu trái, cũng có thể đau ở bên phải hoặc thượng vị, đau chạy dọc theo khung đại tràng, tức dọc theo khung của vùng bụng. Đau có thể có hoặc không có vị trí rõ ràng, đôi khi người bệnh chỉ cảm giác tức nặng, ấm ách khó chịu và đau bụng hoặc cảm giác khó chịu ở bụng kéo dài 12 tuần hoặc trong 12 tháng trước đó, không nhất thiết liên tục, thường giảm đi sau khi đại tiện, thay đổi hình dạng khuôn phân, thay đổi số lần đi đại tiện. Trong cơn đau, người bệnh đau quặn bụng bắt buộc phải đi tiêu ngay không kiềm chế được và luôn có cảm giác chưa đi hết phân sau khi đại tiện.

Đầy hơi, sôi bụng: Sau ăn được nửa bữa đã có cảm giác khó chịu đau bụng phải ợ hay trung tiện mới dễ chịu; Trướng bụng sau ngủ dậy, có thể bị nhẹ, sau đó tăng dần. Người bệnh có thể biểu hiện bằng tiêu chảy hoặc táo bón, đôi khi bị tiêu chảy xen lẫn từng đợt với táo bón. Đầy hơi thường kèm với sôi bụng, có khi cuộn ruột thành từng đoạn cứng và đau, xoa day một lúc hoặc để tự nhiên cũng mất đi hoặc đoạn cứng di chuyển sang chỗ khác.

Một số trường hợp có cảm giác nóng ở ổ bụng. Phần lớn người bệnh bị HCRKT thường có trạng thái thần kinh không ổn định, dễ nhạy cảm, hay lo nghĩ hồi hộp, ra nhiều mồ hôi chân tay vào mùa đông, có đau đầu theo thời tiết, ở nữ đau bụng khi hành kinh. Hay tiền sử gia đình có người bị ung thư đại tràng.

Nguyên nhân của HCRKT đến nay vẫn chưa được biết đến và chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Theo một số nghiên cứu thì hội chứng này là rối loạn chức năng bởi vì không có một dấu hiệu bệnh nào được tìm thấy khi khám đại tràng. Nó làm cho người bệnh khó chịu, mất tự tin, nhưng bệnh này hoàn toàn không gây hại đến đường ruột, không gây chảy máu hay một bệnh trầm trọng nào ở ruột.

Bánh ngọt nhiều bơ gây khó tiêu cho người mắc HCRKT

Người bệnh không sụt cân, siêu âm bụng và xét nghiệm đều bình thường, chụp X-quang đại tràng có thể có hình ảnh tăng hoặc giảm co bóp hay rối loạn co bóp, nhưng khi soi toàn bộ đại tràng thì niêm mạc hoàn toàn bình thường. Xét nghiệm phân cũng không có gì thay đổi rõ rệt.

Cần ăn uống, vận động hợp lý

Mặc dù là bệnh lành tính, không gây tử vong nhưng để điều trị dứt điểm không phải dễ. Việc điều trị chủ yếu làm giảm triệu chứng giúp cho người bệnh đỡ khó chịu. Chế độ ăn rất quan trọng, nên có chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý hạn chế sử dụng những thức ăn dễ kích thích như bia rượu, cafe, thức ăn cay chua, chất béo, thức ăn dễ tạo men.

Tăng hoạt động thể lực góp phần làm cho HCRKT luôn được ổn định và cũng là cách đề phòng hữu hiệu nhất

Khi đang có triệu chứng rối loạn tiêu hóa nên tránh ăn các thức ăn, nước uống không thích hợp, khó tiêu, dễ sinh hơi như: Khoai, sắn, bánh ngọt nhiều bơ, hoa quả có nhiều đường (cam, quýt, xoài, mít...), đồ uống nhiều đường và có gas, chất kích thích, những thức ăn để lâu, bảo quản không tốt. Nếu bị tiêu chảy, tránh ăn quá nhiều thức ăn có nhiều chất xơ (rau muống, rau cải, dưa...).

Chế độ làm việc điều độ, tăng hoạt động thể lực, cố gắng tạo được giấc ngủ sâu, ngủ đủ, tránh tình trạng căng thẳng… sẽ góp phần làm cho HCRKT luôn được ổn định và cũng là cách đề phòng hữu hiệu nhất.

Đỗ Ngoan H+ (Tổng hợp)