Sốt mò: Có thể tử vong nếu không phát hiện kịp thời

Bệnh sốt mò do vi khuẩn Gram âm, sống nội bào, giống Orientia có tên gọi Orientia tsutsugamushi gây ra còn có tên gọi sốt triền sông Nhật Bản (do tác giả Hayashi tìm thấy lần đầu tiên ở Nhật Bản) hay sốt bụi rậm là một bệnh nguy hiểm. Trung gian truyền bệnh là một số loài mò. Nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh có thể gây tử vong.

Bệnh truyền sang người qua côn trùng trung gian ấu trùng mò. Người bị nhiễm bệnh khi bị ấu trùng mò đốt. Người bệnh không có khả năng truyền bệnh sang người khác.

Ấu trùng mò -vật trung gian truyền bệnh sốt mò

3. Triệu chứng của bệnh

Thời gian ủ bệnh trung bình 8-12 ngày. Lúc đầu tại nơi ấu trùng mò đốt có một nốt phỏng nước bằng hạt đỗ, không đau, bệnh nhân thường không chú ý; sau vài ngày nung bệnh, bệnh phát ra với những triệu chứng sau:

Sốt cao trên 38 - 40 độ C, liên tục, kéo dài; Có khi rét run 1 - 2 ngày đầu kèm theo sốt thường có nhức đầu nặng, đau mỏi cơ.

Nốt loét đặc trưng (điển hình của sốt mò):Thường ở vùng da mềm, ẩm, như bộ phận sinh dục, vùng hạ nang, hậu môn, bẹn, nách, cổ,… đôi khi ở vị trí trong vành tai rốn, mi mắt (dễ nhầm với lẹo mắt); đặc điểm của nốt loét là không đau, không ngứa; người bệnh thường chỉ có một nốt hiếm có 2-3 nốt; hình tròn/bầu dục đường kính 1mm đến 2 cm; nốt phỏng ban đầu phát triển dần thành dịch đục trên một nền sẩn đỏ, sau 4 - 5 ngày vỡ ra thành một nốt có vẩy nâu nhạt hoặc sẫm tùy vào vùng da mềm hay cứng và độ non hay già của nốt loét; sau một thời gian, vẩy bong để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không mủ, không tiết dịch, bờ viền hồng đỏ hoặc thâm tùy theo bệnh đang phát triển hay đã lui; từ khi hết sốt nốt loét liền dần; nốt loét gặp ở 65 - 80% các trường hợp.

Vết đốt của mò có hình tròn/bầu dục đường kính 1mm đến 2cm

Hạch và ban dát sẩn:Hạch khu vực nốt loét thường hơi sưng và đau, không đỏ, vẫn di động, xuất hiện cùng với sốt hoặc sau 2 - 3 ngày. Hạch toàn thân sưng đau nhẹ hơn, trừ những ca nặng. Ban dát sẩn mọc cuối tuần thứ nhất đầu tuần thứ hai, mọc khắp người, trừ lòng bàn tay bàn chân, tồn tại vài giờ đến 1 tuần, đôi khi có đốm xuất huyết,…

4. Dễ nhầm lẫn sốt mò với sốt xuất huyết, sốt rét...

Dấu hiệu ban đầu của bệnh sốt mò là sốt cao và có một số triệu chứng gần giống sốt xuất huyết, sốt rét, sốt phát ban,... nên rất dễ nhầm, gây khó khăn cho công tác chẩn đoán ban đầu tại y tế cơ sở. Các biểu hiện sốt thường kéo dài trung bình 6 - 7 ngày, nhưng ở sốt xuất huyết ban dát sẩn dày hơn, đau cơ khớp rõ hơn; xuất huyết ban hay xuất hiện khi sốt về bình thường, không có nốt loét đặc trưng.

Ở bệnh sốt rét, tuy sốt rét tiên phát có sốt liên tục, nhưng rồi cũng chuyển vào cơn sốt chu kỳ với 3 giai đoạn rét - nóng - vã mồ hôi; không có nốt loét đặc trưng; ký sinh trùng sốt rét dương tính.

5. Biểu hiện viêm gan nguyên phát trong bệnh sốt mò

Ấu trùng mò là côn trùng trung gian truyền bệnh, vi khuẩn tồn tại ở tuyến nước bọt ấu trùng mò, truyền bệnh khi đốt người. Sốt mò là một trong những nguyên nhân gây sốt kéo dài ở châu Á Thái Bình Dương. Mối quan hệ giữa rối loạn chức năng gan và sốt mò ít được nêu trong y văn trước đây. Vị trí đốt thường có vết loét kèm theo sưng hạch vệ tinh.

Các biến chứng có thể như viêm phổi, viêm cơ tim – suy tim, viêm não - màng não, viêm cầu thận, cũng như viêm gan dạng u hạt và rối loạn chức năng gan trong bệnh sốt mò từng được mô tả ở y văn nước ngoài.Trong nước một số tác giả cũng nêu một số trong các biến chứng, nhưng biểu hiện gan ít được đề cập. Nhân một trường hợp viêm gan nguyên phát do sốt mò, chúng tôi muốn nêu ra giúp góp thêm một góc độ nhỏ biểu hiện ở gan của bệnh này.

6.Mức độ nguy hiểm của bệnh

Bệnh xuất hiện ở những người bị ấu trùng mò đốt, có thể gây những biến chứng như trụy tim mạch, viêm cơ tim, viêm phổi, viêm thận và rối loạn tâm thần. Nếu không xác định đúng bệnh và điều trị kịp thời, bệnh nhân rất dễ tử vong.

7. Phòng tránh như thế nào?

Để phòng bệnh cần giữ gìn vệ sinh nơi ở, phát quang bui rậm quanh nhà, phun thuốc diệt mò… Khi đi làm rẫy, phát nương, đi rừng cần mặc quần áo dài tay có dây chun buộc chặt ở ống quần, mang giầy, đội mũ; tránh ngồi, nằm, phơi quần áo đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây. Khi đi về nên thay đồ ngay và tắm rửa sạch sẽ, không nên mặc, đi lại nhiều lần.