Thiếu vaccine ngừa thủy đậu: Tại sao?

Bệnh thủy đậu cần được quan tâm đúng mức

Năm vừa rồi nhà sản xuất vaccine thủy đậu của Bỉ đưa vaccine thủy đậu vào thành phần vaccine 4 trong 1 cung cấp ra thị trường thế giới, song khi cung cấp họ lại thấy nhu cầu vaccine riêng rẽ nhiều hơn nên muốn quay lại dây chuyền cũ phải mất sáu tháng và hi vọng cuối năm nay mới có thể cung cấp trở lại vaccine thủy đậu đơn được.

Từ cuối năm 2013, chúng tôi đã đặt hàng với nhà sản xuất vaccine thủy đậu Hàn Quốc. Tuy nhiên, nhu cầu vaccine thủy đậu của toàn thế giới năm nay đều tăng. Cùng lúc 3/5 loại vaccine thủy đậu có số đăng ký lưu hành đều hết hạn visa nên xảy ra trường hợp đợi visa mới hay xin quota nhập khẩu chuyến. Đầu năm 2014, chúng tôi đã xin quota với Cục Quản lý dược nhưng đến giữa tháng 2 mới được cấp phép.

* Là nhà sản xuất vaccine lớn nhất cho chương trình tiêm chủng mở rộng ở VN, ông có nghĩ đến việc chủ động sản xuất vaccine thủy đậu để tránh chuyện thiếu vaccine không?

- Vaccine thủy đậu là loại vaccine có hiệu suất thấp, một mẻ vaccine có khi chỉ 20.000-30.000 liều, trong khi sản xuất các vaccine khác thông thường phải đạt 500.000-1 triệu liều/mẻ. Chúng tôi từng nghĩ đến việc sản xuất vaccine ngừa thủy đậu, nhưng hiệu suất sản xuất thấp cũng là một cản trở. Vấn đề của VN là các cơ sở tiêm chủng không bao giờ dự trù nhu cầu để đặt hàng trước, mà người dân thì nhu cầu tiêm chủng luôn tăng cao khi dịch đã xảy ra! Trong khi sản xuất vaccine bao giờ cũng phải đặt hàng trước sáu tháng.

* Với tình hình dịch thủy đậu như hiện nay, ông đánh giá nhu cầu vaccine trong năm nay như thế nào và khả năng cung cấp vaccine có đủ theo nhu cầu?

- Thông thường có ba nhà cung cấp vaccine thủy đậu ở VN và nhu cầu là 100.000 liều/năm, nhưng năm nay do tình hình kể trên thì chúng tôi là nhà cung cấp duy nhất, trong khi năm nay nhu cầu vaccine tăng đột biến lên 150.000-200.000 liều. Với tình hình này, chúng tôi đang đặt mục tiêu đáp ứng cao nhất, trước hết từ lô gần 80.000 liều đã nhập khẩu và kiểm định xong.

Lịch tiêm ngừa thủy đậu là khi trẻ trên 1 tuổi, nhưng vẫn có trường hợp đã tiêm chủng vẫn mắc bệnh, tuy nhiên biểu hiện bệnh nhẹ hơn và từ năm 2007 Mỹ đã khuyến cáo ngừa thủy đậu hoàn toàn thì nên tiêm ngừa hai mũi. Năm nay đúng là nhiều rắc rối về thiếu vaccine, trong đó có cả vaccine 5 trong 1 dịch vụ và một phần cũng do nhu cầu tiêm ngừa tăng cao và việc dự trù không đáp ứng đủ nhu cầu.

* Dịch bệnh sẽ ngày càng diễn biến phức tạp, nhiều người dân khi có dịch mới đi tiêm phòng. Theo ông, phòng bệnh chủ động hiện nay như thế nào là hiệu quả?

- Thực tế từng xảy ra những vụ dịch thiếu vaccine, như năm 2011 có dịch rubella, hay 2012 xảy ra dịch viêm não do não mô cầu và nhu cầu tiêm ngừa tăng lên đột biến, vaccine cũng hết hàng. Năm nay cùng lúc là vaccine thủy đậu, 5 trong 1, 6 trong 1, 3 trong 1 hết hàng.

Trong số các bệnh lý thường gặp, người dân thường ngại các bệnh liên quan đến não, và vaccine ngừa viêm não do não mô cầu hết nhanh cũng vì nguyên nhân đó. Phòng bệnh chủ động, theo tôi, là nên đưa trẻ đi tiêm chủng theo lịch tiêm chủng. Nhưng có tình trạng người dân thường không tuân thủ lịch tiêm chủng, mùa dịch sởi vừa qua rất nhiều bé đã 9-10 tuổi mà cha mẹ cho biết chưa tiêm mũi nào!

* Vậy theo ông, có chuyện chậm trễ, không điều phối, dự báo tình hình dịch sớm hay không?

- Tôi nghĩ cơ quan quản lý mới quan tâm nhiều đến chương trình tiêm chủng mở rộng, mảng vaccine dịch vụ thì chưa chú trọng nhiều. Nếu không chú ý điều phối, tổ chức, quản lý tiêm chủng với vaccine dịch vụ thì dần dần người dân sẽ không an tâm vào loại hình này. Trong khi hiện có vaccine phòng 30 bệnh, nhưng tiêm chủng mở rộng chỉ có vaccine phòng 11 bệnh thôi. Vì thế rất nên có những tờ hướng dẫn khuyến cáo người dân để họ biết tuổi nào tiêm vaccine gì, đi du lịch hay đi làm ở vùng dịch cần tiêm vaccine như thế nào...