Thuốc lá điện tử không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn ngang nhiên lưu hành

Thuốc lá điện tử được bày bán công khai - Ảnh: Sức khỏe+

Thuốc lá điện tử không nguồn gốc, xuất xứ được bày bán công khai

Trong phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV (ngày 4/6/2024), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Bộ Công Thương chưa cấp phép kinh doanh thuốc lá thế hệ mới (hay còn gọi là TLĐT) cho bất kể đơn vị nào.

Tuy nhiên, theo phóng viên Sức khỏe+ khảo sát, rất nhiều điểm kinh doanh TLĐT vẫn ngang nhiên hoạt động, cả trực tiếp lẫn trực tuyến.

Đơn cử như trên con phố đông đúc thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội, có một điểm kinh doanh TLĐT. Phía dưới biển hiệu “Phụ kiện điện thoại” là một biển hiệu khác có phần “khiêm tốn” hơn - “POD System”. Biển dù nhỏ nhưng lại được trang trí đèn led rất bắt mắt khi trời tối. 

22h đêm, khi những cửa hàng bên cạnh hầu như đã đóng cửa, cửa hàng này vẫn nườm nượp khách qua lại. Nhìn phiếu ghi chép đơn hàng bán ra được người bán công khai trên quầy, có thể thấy mỗi ngày nơi đây phải tiếp hơn 50 lượt khách.

Bên cạnh khoảng chục chiếc ốp điện thoại là hàng trăm sản phẩm TLĐT đủ hương vị, kích cỡ với mẫu mã bắt mắt. Khói và hương thơm bao trùm cả quán vì khách hút thử.

Trong vai người lần đầu đi mua để hút thử, người bán liên tiếp nói về xu hướng sử dụng TLĐT hiện nay, lấy hàng loạt sản phẩm có hình dáng và giá thành khác nhau để khách dễ lựa chọn. Trong đó, sản phẩm TLĐT được ưa chuộng nhất là loại Pod dùng 1 lần với đủ các hương vị, với nhiều thương hiệu nổi tiếng nước ngoài như Relx, Miou, Chillax Neo, Xlim…

Khi chúng tôi bày tỏ băn khoăn về nguồn gốc sản phẩm, người bán nhanh chóng đáp lời: “Loại này chúng em chủ yếu nhập nước ngoài, không có giấy tờ gì đâu chị.”

Liên hệ số điện thoại tại một Fanpage kinh doanh TLĐT có chạy quảng cáo trên Facebook, trong vai người muốn mua sỉ, cần giấy tờ để nhập hàng, phóng viên được người bán trả lời: “Bên bọn em không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ gì đâu. Chị chỉ cần nhập về và bán thôi. Loại này (TLĐT) chỉ muốn hàng gia công hay nhập nước ngoài bọn em đều có. Chị mua càng nhiều bọn em bán càng rẻ nhưng hóa đơn thì chỉ có hóa đơn bán hàng thông thường thôi.”

Theo lời người bán hàng, hầu hết các mặt hàng TLĐT trôi nổi trên thị trường hiện nay có thể nhập lậu từ nước ngoài hay cũng có loại  sản xuất “chui” trong nước, hay nói cách khác là nguồn gốc, xuất xứ cực kỳ mập mờ. Thế nhưng, nhiều người sử dụng TLĐT vẫn không hề quan tâm.

“Khi mua hàng em không quan tâm nó sản xuất tại đâu hay có giấy tờ xác minh gì không, em chỉ việc lên mạng đặt hàng sau đó chờ giao tới và sử dụng thôi.” Khi được phóng viên đưa dẫn chứng về các mặt hàng TLĐT nhập lậu, em thản nhiên: “Cái đó thật ra em, bạn em và hầu như các khách mua ai cũng biết qua nhưng không để tâm tới. Vì các mặt hàng này đa số đều nhập lậu nên không thể tránh được, mà chắc nhập lậu mới được giá rẻ như thế này, phù hợp với túi tiền của bọn em.” Bạn K.Q.T, một học sinh lớp 12 tại Ba Đình, Hà Nội chia sẻ.

Thiết nghĩ, dùng TLĐT đã nguy hiểm như cảnh báo của nhiều cơ quan chức năng thì sử dụng TLĐT không rõ nguồn gốc, xuất xứ còn nguy hiểm hơn rất nhiều lần. Không có chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất , ai có thể đảm bảo chất lượng cho sản phẩm? Chính vì vậy, khi xảy ra tình trạng ngộ độc, sốc thuốc thì cơ quan chức năng cũng không truy cứu được trách nhiệm và khó có căn cứ xử lý.

Liên tiếp các vụ án nhập lậu thuốc lá điện tử được phát hiện và xử lý

Sự phổ biến của TLĐT có thể được thấy qua những vụ việc được công báo ngay trong tháng 6 này. Cụ thể, ngày 6/6/2024 Đội Quản lý thị trường số 5 (Cục Quản lý thị trường Hưng Yên) phối hợp với Đội 3, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03), Công an tỉnh Hưng Yên; Đội Cảnh sát Điều tra tổng hợp, Công an huyện Tiên Lữ và Đội Kiểm soát Hải quan, Cục Hải quan thành phố Hải Phòng tiến hành khám nơi cất giấu tang vật vi phạm hành chính đối với kho hàng hóa tại địa chỉ: Thôn Lam Sơn, xã Thiện Phiến, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên do ông Trần Xuân Hà (sinh ngày 31/3/1980, địa chỉ thường trú : Khu 1, Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh, Bắc Ninh) làm chủ.

Tại thời điểm kiểm tra, các lực lượng chức năng đã phát hiện tại kho hàng của ông Hà có tổng cộng 163.410 sản phẩm thiết bị TLĐT các loại và 9.913kg phụ kiện TLĐT các loại, cùng tinh dầu dùng cho TLĐT. Đây là lượng TLĐT lớn nhất từ trước tới nay tại Việt Nam bị phát hiện. Toàn bộ số hàng hóa tại kho hàng có nhãn, bao bì bằng chữ nước ngoài, không có nhãn phụ bằng tiếng Việt Nam, có dấu hiệu là hàng hóa nhập lậu.

Đáng chú ý là ông Trần Xuân Hà không cung cấp được hóa đơn, chứng từ để chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của toàn bộ lô hàng này. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản tạm giữ và niêm phong toàn bộ số hàng hóa để tiếp tục xác minh, làm rõ hành vi vi phạm.

Ngày 24/6/2024, Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Quảng Bình đã phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển hàng nhập lậu, ước tính trị giá hàng hóa khoảng 200 triệu đồng. Đặc biệt, trong đó có gần 14.000 sản phẩm TLĐT. Tất cả số hàng hóa này đều do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Được biết, những vụ việc được xử lý vừa qua là kết quả của quá trình thực hiện Thực hiện Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13/05/2024 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về việc tăng cường quản lý TLĐT, thuốc lá nung nóng, đặc biệt về việc xử lý, ngăn chặn tình trạng nhập lậu, buôn bán, tàng trữ TLĐT (Chi tiết xem tại đây).

Công điện đã chỉ rõ trách nhiệm của từng bộ ngành, địa phương. Và trước thực trạng "nhức nhối" trên thị trường TLĐT như hiện nay, các bộ, ngành liên quan và các địa phương cần quyết liệt hơn để xử lý vấn đề này.

 

Cảnh báo chất cấm trong thuốc lá điện tử

“Ma trận” quảng cáo thuốc lá điện tử

Hiểm họa từ thuốc lá điện tử với giới trẻ

Thủ thướng Chính phủ yêu cầu tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng