Tranh "Đêm sao" - Cảm nhận từ góc nhìn mỹ thuật

Bức tranh bột màu "Đêm sao" của tác giả Đặng Việt Linh

Nhìn toàn cảnh, bức tranh có bầu trời (Thiên) ban đêm đầy trăng sao. Mặt Đất (Địa) có đường làng, nhà cửa, cây cối, bến nước trong xanh. Đôi trai gái ôm nhau (Nhân) và nhấn mạnh cái riêng trong tình yêu của nữ giới thật là thú vị - dấu hiệu của tình yêu chân thật. Theo Victor Hugo, "Triệu chứng đầu tiên của tình yêu chân thật ở người con trai là rụt rè, ở người cong ái là táo bạo". Độc giải tự cảm nhận ở hình tượng nam, nữ trong tranh "Đêm sao" sẽ có câu trả lời như thế.

Tình yêu là ấm áp, có thế mới có sự tuôn chảy năng lượng sang nhau, ấm áp là chìa khóa của luồng chảy năng lượng. Trong tâm trạng yêu cần không gian im lặng, hình tượng hai người nhắm mắt, ánh sáng lọt vào bên trong để thấy rung động toàn cơ thể, đặc biệt là trái tim. Đang viết những dòng này, bỗng nhiên tôi nhớ đến bài hát "Mùa xuân bên cửa sổ": "Cao cao bên cửa sổ có hai người hôn nhau. Thành phố ơi, hãy im lặng để hai người hôn nhau...". Nhìn bức tranh "ĐÊm sao", nhà cửa im ắng, cây cối đứng yên. Thì ra, tâm hồn họa sỹ, nhạc sỹ hay bất cứ người nào khác đều có sự đồng cảm về khoảnh khắc tình yêu.

Tác giả Đặng Việt Linh

Tác giả tranh "Đêm sao" nhấn mạnh tình yêu đôi lứa mà vẽ cái áo cô gái dài, tả thực bấy chấp yêu cầu tính hợp lý của hiện thực, chú trọng truyền tải nội dung thuộc tính của tình yêu về nội tâm, tâm lý nhân vật. Đó chính là nét đặc thù tiêu biểu nhất về tính biểu trương nghệ thuật hình khối Việt Nam.

Tranh "Đêm sao" vẽ chim đuôi lớn, trải dài, cánh dang rộng phải chăng là chim Phượng đưa tình yêu bay trong không gian, lại có con hổ đầu đội vương miện (Hổ trong điện thờ phủ Mẫu) cùng Phượng - là 2 trong Tứ linh (Long, Ly, Quy, Phượng), phải chăng để bảo vệ tình yêu chân chính. Khi tình yêu thăng hoa, trai gái rót tình yêu vào mặt trăng trong khoảnh khắc mặt trăng vàng biến thành màu đỏ, màu của niềm vui hạnh phúc. "Vui vẻ là chức năng của yêu, cái bóng của yêu, nó đi theo yêu" (Osho - 2010, trang 62 - Dược khoa cho linh hồn, NXB Văn hóa Thông tin). Bức tranh "Đêm sao" ẩn chứa triết lý cấu trúc vũ cụ của Phương Đông "Thiên - Địa - Nhân" trong đó con người là trung tâm và là hoa của vũ trụ. Về con người, tác giả bố cục đôi trai gái ôm nhau ở giữa, chiếm khoảng 1/3 diện tích tranh, màu sắc tươi tắn hài hòa, rực rõ, đẹp mắt với chủ đích nêu bật chủ đề bức tranh là Tình yêu.

Tình yêu mà con người biểu cảm trong văn, thơ, nhạc, họa là đề tài bất tận do sự "thiếu thôn tiên thiên" (Phan Ngọc 2007, trang 11) không thể khắc họa được. "Thiếu thốn tiên thiên" là 1 trong 7 cái bất biến ở mỗi người thuộc mọi thời đại, mọi nền văn hóa trên thế giới. Vì "thiếu thốn tiên thiên" do tạo hóa sinh ra đàn ông (dương), đàn bà (âm) và ngược lại - đàn ông một nửa, đàn bà một nửa, họ có khát vọng hòa vào làm một. Sự thiếu thốn này là gốc của tình yêu, gia đình. Con người đã đang sử dụng văn hóa, nghệ thuật để bù đắp, nhưng không bao giờ bù đắp đủ được. Vì vậy, đề tài tình yêu là vĩnh viễn, là sự khát vọng vươn tới của các nghệ sỹ, đề tài hấp dẫn nhất của con người.

Các bức tranh bột màu của Đặng Việt Linh luôn bao gồm âm dương ngũ hành, triết lý nhân sinh của văn hóa phương Đông (ảnh VnExpress) - Một tác phẩm trong bộ "Mơ"

Như đã nói ở trên, triết lý Thiên - Địa - Nhân mà tác giả thể hiện gồm 3 phần: Bầu trời có trăng sao màu tím, đỏ, vàng và đường vàng, màu trắng theo chiều kim đồng hồ đi từ ngoài đến mặt trăng. Con người, đôi trai gái, trai màu đỏ (Hỏa - Dương), gái chọn nước da, tóc màu đen (Thủy - Âm), áo nhiều màu đỏ vàng xanh trắng. Trong đó, màu vàng (thỏ), màu xanh (Mộc), màu trắng (Kim). Con chim và con hổ cũng có 5 màu như thế.

Vậy, "đóa hoa vũ trụ" hàm chứa đủ âm dương - ngũ hành.

Triết lý vũ trụ nhân sinh của phương Đông. Chỉ có hội tụ của Âm Dương ngũ hàng, hoa mới tươi tắn, rực rỡ và niềm vui sống mới tuôi chảy vĩnh hằng. Đây cũng là một cách biểu cảm riêng về tình yêu và ý nghĩa tình yêu. Trong phong thủy có một lọ hoa cắm đủ 5 bông trắng, xanh, tím, đỏ, vàng là rất quý, nó biểu tượng cho niềm vui, hòa thuận, may mắn và thịnh vượng. 

An nhiên bớt nghĩ xấu, tránh kết luận hồ đồ

Niết bàn - khái niệm giải thoát độc đáo của Phật giáo

Nên đọc

Tranh "Đêm sao" do người con gái màu đen chỉ có thể giải thích muốn nhấn mạnh cái riêng trong tình yêu của nữ giới như Victor Hugo đã nói.

Như vậy, tranh bột màu "Đêm sao" màu sắc đẹp, theo triết lý Âm Dương ngũ hành, triết lý vũ trụ nhân sinh của phương Đông. Về hình tượng mang tính biểu trưng, biểu cảm, tổng hợp, cả biểu trưng và tả thực chú trọng đến tâm lý tình cảm của nghệ thuật hình khối Việt Nam. Nó có ý nghĩa truyền tải bản sắc văn hóa Việt Nam trong thời đại toàn cầu hóa về kinh tế, quốc tế hóa về văn hóa.