Cha mẹ cần làm gì khi trẻ nhỏ đánh người khác?

Bằng cách kiên nhẫn, thấu hiểu và nhất quán, cha mẹ có thể giúp trẻ học cách kiểm soát hành vi và phát triển những kỹ năng xã hội cần thiết.

Hành vi đánh người của trẻ nhỏ không phải là vấn đề không thể giải quyết. Có nhiều phương pháp hữu hiệu để ngăn chặn, kiểm soát và hướng trẻ đến những hành vi tích cực hơn. Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, không có phương pháp nào phù hợp với tất cả. Vì vậy, cha mẹ cần linh hoạt, kiên nhẫn thử nghiệm và điều chỉnh các phương pháp khác nhau để tìm ra giải pháp tối ưu nhất cho con mình. Dưới đây là một số điều cha mẹ có thể làm:

1. Kiềm chế về mặt thể chất

Khi trẻ có hành vi đánh người và đang mất kiểm soát, bạn có thể ôm chặt trẻ lại giúp trẻ thấy cảm bình tĩnh hơn. Điều quan trọng là việc kiềm chế này không gây đau đớn cho trẻ, mà chỉ là một cái ôm chắc chắn và nhẹ nhàng, giúp trẻ không làm tổn thương bản thân hay người khác.

Trong lúc đó, bạn có thể nói chuyện nhẹ nhàng với trẻ, giải thích rằng bạn đang giữ chặt chúng vì bạn không cho phép chúng làm hại ai cả. Khi trẻ đã bình tĩnh, bạn có thể hướng trẻ sang những hoạt động khác. Nếu con bạn phản ứng tiêu cực với việc bị kiềm chế, bạn nên cân nhắc những phương pháp khác.

2. Đưa con bạn ra khỏi tình huống

Chắc hẳn bạn từng nghe câu nói quen thuộc từ cha mẹ: "Nếu con không ngoan, mẹ sẽ đưa con ra xe/về phòng!". Liệu phương pháp này có hiệu quả? Câu trả lời là có, với một số trẻ.

Việc đưa trẻ ra khỏi tình huống căng thẳng một cách bình tĩnh có thể là giải pháp tối ưu cho hành vi đánh người của trẻ. Hãy chuẩn bị tinh thần rằng bạn sẽ phải thực hiện điều này nhiều lần, để trẻ hiểu rằng việc đánh người sẽ dẫn đến hậu quả: bị tách biệt khỏi cuộc chơi. Địa điểm cách ly trẻ phụ thuộc vào hoàn cảnh. Nếu ở nơi công cộng hay nhà người khác, xe hơi có thể là lựa chọn phù hợp. Nếu ở nhà, hãy chọn một góc yên tĩnh, tránh xa các hoạt động khác để trẻ có thể bình tĩnh lại.

Sau khi đưa trẻ ra khỏi tình huống, hãy dành thời gian để trò chuyện, phân tích và giúp trẻ lấy lại bình tĩnh. Thời lượng của những hoạt động này phụ thuộc vào độ tuổi, khả năng nhận thức của trẻ và sự kiên nhẫn của bạn. Đừng ngần ngại tạm dừng và thử lại, hoặc thậm chí quyết định kết thúc buổi chơi nếu cần thiết.

3. Hướng dẫn trẻ các lựa chọn thay thế

Trẻ nhỏ thường chưa biết cách xử lý những cảm xúc tiêu cực như thất vọng, ghen tị hay tức giận, trừ khi được người lớn hướng dẫn và làm gương. Khi bị bạn giành đồ chơi, thay vì đánh bạn, trẻ có thể làm gì? Hãy dạy trẻ những cách ứng xử khác như nói lên ý kiến của mình, bỏ đi hoặc tìm đến người lớn để nhờ giúp đỡ.

Trẻ cần được cha mẹ chỉ dạy những lựa chọn khác nhau, và quá trình này đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn, bởi trẻ cần thời gian để học hỏi và phát triển khả năng kiểm soát cảm xúc.

4. Chuyển hướng sự chú ý

Đối với trẻ nhỏ, việc chuyển hướng sự chú ý sang một hoạt động khác có thể giúp trẻ quên đi ý định đánh người. Ví dụ, với trẻ từ 1 đến 2 tuổi, bạn có thể nắm lấy bàn tay đang định đánh của trẻ và vuốt ve nhẹ nhàng.

Nếu trẻ vẫn tiếp tục có hành vi tiêu cực, hãy thử đánh lạc hướng trẻ bằng một hoạt động khác. Tuy nhiên, điều quan trọng là không nên để hành vi đánh người của trẻ nhận được nhiều sự chú ý hơn hành vi không đánh người.

Nếu mỗi lần trẻ đánh người, bạn lại vội vàng chơi cùng trẻ, điều này có thể vô tình khuyến khích hành vi đó. Hãy đảm bảo rằng bạn khen ngợi và dành sự quan tâm cho trẻ khi trẻ không đánh người.

5. Cung cấp hỗ trợ cảm xúc

Nếu hành vi đánh người của trẻ xuất phát từ việc không kiểm soát được cảm xúc, bạn có thể dạy trẻ cách thể hiện cảm xúc một cách phù hợp, ví dụ như giúp trẻ hiểu rõ ý nghĩa của các từ ngữ chỉ cảm xúc, tùy theo độ tuổi của trẻ.

Cách giải thích về sự thất vọng cho trẻ 5 tuổi sẽ khác với trẻ 2 tuổi, nhưng cả hai đều có thể học cách diễn đạt những cảm xúc như tức giận, thất vọng, căng thẳng và những cảm xúc tương tự. Đôi khi, trẻ chỉ cần một cái ôm và sự vỗ về để xoa dịu những cảm xúc mạnh mẽ đang trào dâng.

6. Ngăn chặn hành vi đánh người trước khi nó bắt đầu

Hãy quan sát những hành vi của con trước khi con đánh người. Những dấu hiệu nào cho thấy con sắp đánh bản thân hoặc người khác. Ví dụ, một số trẻ sẽ phát ra những tiếng khó chịu như tiếng gầm gừ, trong khi những trẻ khác sẽ bắt đầu rên rỉ. Bạn cũng có thể nhận thấy con chạy về phía một đứa trẻ khác, đó là dấu hiệu cho thấy con sắp đánh bạn.

Khi bạn nhận ra những dấu hiệu này, bạn có thể ngăn chặn hành vi đánh người của con bằng cách trò chuyện, hướng dẫn con cách ứng xử khác hoặc ngăn con lại.

 

Giải mã hành vi đánh người ở trẻ nhỏ

Podcast: Trẻ nhỏ dễ tử vong khi cha mẹ giữ ấm sai cách

Gia đình có trẻ nhỏ cần cảnh giác với các cây có thể gây độc

Podcast: Biến chứng nguy hiểm của viêm tai giữa ở trẻ nhỏ