Dinh dưỡng học đường: Nền tảng tầm vóc và trí tuệ Việt

Đại diện Bộ Y tế trình bày tham luận tại Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025 - Ảnh: Việt An/Sức khỏe+

Gánh nặng kép về dinh dưỡng

Việt Nam đang đối mặt với "gánh nặng kép" về dinh dưỡng, ảnh hưởng sức khỏe và tầm vóc thế hệ trẻ. Đây là thông tin được các cơ quan quản lý nhà nước nhận định tại Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025 “Vì một Việt Nam khỏe mạnh - Vì tầm vóc Việt” do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế, Đài Truyền hình Việt Nam và Tập đoàn TH.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho biết, trong thập kỷ qua chiều cao của thanh niên Việt Nam có sự cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm một cách ngoạn mục, từ trên 30% cách đây một thập kỷ, nay xuống còn dưới 19,6% (năm 2020).

“Tốc độ giảm này nhanh hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á. Những con số đó là minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội”, Thứ trưởng chia sẻ.

Tuy nhiên, Thứ trưởng chỉ ra rằng tỷ lệ trẻ em thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn còn trên 30%, trong khi tỷ lệ học sinh thừa cân béo phì ở các thành phố lớn lại vượt ngưỡng 20%. Dù đã cải thiện, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam vẫn thấp hơn Nhật Bản, Hàn Quốc khoảng 5-7 cm, và thấp hơn Thái Lan 2-3 cm.

PGS.TS. Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cũng nêu một thực tế đáng buồn về suy dinh dưỡng dai dẳng vẫn còn tồn tại ở các xã nghèo và khu vực sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Nguồn lực cho công tác dinh dưỡng, can thiệp dinh dưỡng còn hạn chế, đặc biệt những khu vực khó khăn, miền núi. Song song với tình trạng trẻ thiếu máu, thiếu vi chất như vitamin A, sắt, kẽm… các bệnh không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng cũng gia tăng.

Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ Y tế, đây là những rào cản mang tính sống còn đối với tương lai dân tộc. Để hướng tới năm 2045 với tầm nhìn về một Việt Nam phát triển toàn diện theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, đây là thời điểm cần có những cú hích về chiến lược dinh dưỡng, trước hết bắt đầu từ dinh dưỡng học đường. 

Từ bữa ăn học đường đến chiến lược quốc gia về dinh dưỡng

Cũng tại Hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã chia sẻ cơ sở khoa học và nhiều bài học kinh nghiệm quý, từ đó đưa ra các giải pháp, khuyến nghị cho Việt Nam trong vấn đề dinh dưỡng học đường.

TS.BS. Lê Thái Hà, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế cho biết, một số quy định liên quan tới dinh dưỡng học đường sẽ chuyển từ “khuyến nghị” sang “bắt buộc” khi được đưa vào Luật Phòng bệnh, quy định cụ thể trách nhiệm triển khai thực hiện công tác y tế trường học cho người học thuộc phạm vi quản lý của cơ sở giáo dục để bảo đảm người học được chăm sóc sức khỏe toàn diện cả thể chất và tinh thần.

Giáo sư Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản, cho hay, ngay từ thế kỷ XX, Nhật Bản đã coi vấn đề dinh dưỡng là thách thức cấp bách và triển khai các chính sách quốc gia riêng để giải quyết. Trong đó nổi bật là Luật Bữa trưa học đường và Luật Cơ bản về Shokuiku (Giáo dục Dinh dưỡng và Thực phẩm). Chuyên gia thông tin thêm hiện tại, Quốc hội Nhật Bản đang thảo luận về việc miễn hoàn toàn học phí bữa trưa học đường.

Tiến sĩ Philipp Rösler, nguyên Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Y tế Đức, chia sẻ kinh nghiệm thành công từ Tiêu chuẩn Dinh dưỡng Đức (DGE) và chương trình Sữa – Rau – Quả học đường của EU, khuyến nghị Việt Nam cần nhân rộng các mô hình đã thí điểm thành công.

Sữa cũng là yếu tố quan trọng trong chương trình bữa ăn học đường của Nhật Bản, Vương quốc Anh và Trung Quốc. Tiến sĩ, bác sĩ Zhuifeng Guo đến từ Đại học Phúc Đán khuyến nghị: “Nếu Việt Nam kết hợp chặt chẽ bốn trụ cột: Pháp luật – Tài chính – Giám sát – Giáo dục, chính sách dinh dưỡng học đường chắc chắn sẽ được bền vững hơn, góp phần phát huy tối đa tiềm năng nguồn nhân lực quốc gia”.

Lắng nghe những chia sẻ và trao đổi quý báu, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đánh giá cao sáng kiến tổ chức hội thảo khoa học quốc tế này. Để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, có nguồn nhân lực chất lượng cao, theo ông, trước hết, các ban, bộ, ngành liên quan cần tập trung thực hiện tốt các Nghị quyết, Chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư về chăm sóc sức khỏe nhân dân, chính sách xã hội và dinh dưỡng.

Hai là, hoàn thiện đồng bộ thể chế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kiến tạo phát triển. Đẩy mạnh phong trào toàn dân tích cực, chủ động chăm sóc sức khỏe, triển khai hiệu quả các chương trình nâng cao trí lực, thể lực, tầm vóc của Việt Nam, Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng, chương trình y tế học đường và sữa học đường.

Ba là, tăng cường thông tin, tuyên truyền về ý thức tự giác, thói quen, nếp sống văn hóa, trách nhiệm, kỹ năng của mỗi người dân, nhất là thế hệ trẻ trong việc chủ động rèn luyện, bảo vệ và nâng cao sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng.

Bốn là, cần xây dựng cơ chế để phát huy vai trò của doanh nghiệp và huy động toàn xã hội, nhất là sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân, thực hiện tốt các hoạt động cung cấp thực phẩm, bữa ăn an toàn, đủ dinh dưỡng cho từng lứa tuổi người Việt Nam.

Năm là, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để tối ưu qua hiệu quả quản trị, quản lý, theo dõi, chăm sóc sức khỏe và công tác dinh dưỡng.

Sáu là chủ động, tích cực hợp tác quốc tế để nghiên cứu, học hỏi kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho nhân dân, vận dụng vào thực tiễn Việt Nam, đồng thời đóng góp có trách nhiệm vào các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

 

Từ năm 2016 đến nay, Tập đoàn TH đã đồng hành cùng Bộ GD&ĐT nhân rộng mô hình “Bữa ăn học đường đảm bảo dinh dưỡng kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên Việt Nam” đến với nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Anh hùng lao động Thái Hương - Nhà sáng lập Tập đoàn TH bày tỏ: “Hãy để mỗi bữa ăn học đường, mỗi ly sữa tươi sạch không chỉ nuôi dưỡng thể chất, mà còn thắp lên khát vọng và ý chí vươn mình của dân tộc Việt”.

 

Bộ Y tế: Hướng dẫn đăng ký nội dung quảng cáo thực phẩm

Amway hợp tác chiến lược cùng Viện dinh dưỡng Quốc gia

Cần làm gì để phòng, chống bạo lực học đường cho con trẻ?

Cận thị học đường và con số đáng báo động