Gặp người Dao nghe bài lá tắm

Bà Đặng Thị Tư (bên trái) nói về bài lá tắm cổ của người Dao

Phụ nữ Dao vừa sinh con xong đã…tắm

Sống gần người Kinh, thói quen sinh hoạt cũng có nhiều nét gần gũi với người “dưới xuôi” nhưng những người Dao Sơn Đầu ở xã Chiến Thắng, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn vẫn luôn duy trì tục tắm lá cho phụ nữ mới sinh. Không một cô gái Dao nào là không tắm lá ngay sau khi sinh con. Đối với họ, đó không chỉ là một phong tục truyền thống mà hơn hết, là vì bài lá tắm thực sự tốt cho sức khỏe.

Trò chuyện với PV Health+, bà Đặng Thị Tư, người Dao Sơn Đầu tươi cười: “Con gái dưới xuôi mới sinh con thì không được tắm, có người còn phải bón cho ăn, nằm trên giường cả tháng. Ở trên này, con gái tôi vừa sinh cháu buổi sáng, buổi chiều đi tắm lá ngay. Có người tắm xong 3 ngày đã lên nương làm rẫy”.

Sử dụng bài “lá tắm đẻ” thế nào?

Điều đặc biệt của bài lá tắm này là số lá tắm phải luôn là số lẻ. Chính những người Dao Sơn Đầu bây giờ cũng khó giải thích lý do tại sao lại như vậy. Họ chỉ làm theo lời truyền dạy của người đi trước nhưng một số người nghĩ rằng, số lẻ sẽ mang đến nhiều may mắn, giúp cho người phụ nữ và em bé luôn khỏe mạnh.

Bà Tư cho biết, lấy lá tắm phải lên tận rừng hái những cây mọc tự nhiên chứ không trồng trong vườn nhà. Người sinh con đầu lòng sẽ cần dùng 7 loại lá cây, sinh con tiếp theo dùng 9 hoặc 11 loại lá. Tuy nhiên, nếu người phụ nữ mới sinh mà yếu thì phải dùng đến 15 hay 17 loại lá.

Lá tắm người Dao được hái trên rừng, đun tươi xong dùng ngay

Trước khi tắm, người phụ nữ phải uống trước một ngụm nước tắm. Người tắm có thể ngâm người hoặc dội nước tắm lên người nhưng nhất thiết chỉ dùng nước đun lá mà không được pha thêm.

Mỗi nồi nước lá sẽ tắm được 3 lần vào buổi chiều tối. Khi em bé được tròn một tháng tuổi, người mẹ lại tắm thêm một nồi nước lá.

Bên cạnh đó, người Dao còn dùng nước lá tắm này để lau người cho em bé mới sinh.

Lá tắm đẻ ngừa hậu sản, giúp cơ thể khỏe mạnh

Khi được hỏi về công dụng của lá tắm đẻ, bà Đặng Thị Tư nói vui: “Cô lên bệnh viện có thấy phụ nữ Dao đâu. Bởi vì tắm lá này sẽ giúp cho người phụ nữ khỏe mạnh hơn, cơ thể cũng sạch sẽ và không bị hậu sản, khi về già cũng ít ốm yếu”.

Cũng như bà Tư, nhiều phụ nữ người Dao Sơn Đầu khẳng định, nhờ có bài lá tắm mà họ không hề bị hậu sản hoặc ốm yếu sau khi sinh con.

Chị Triệu Thị Loan, người dân tộc Dao cho biết: “Tôi đã sinh 2 con thì lần nào cũng tắm lá mẹ lấy trên rừng. Tôi tắm xong thấy người sạch sẽ, nhẹ nhõm hẳn đi. Tôi chỉ nghỉ ngơi khoảng 1 tuần là đã sinh hoạt bình thường, chỉ tránh những việc nặng thôi”.

Chị Triệu Thị Loan cảm thấy khỏe hơn sau khi tắm lá

Hiện nay, không chỉ có phụ nữ Dao mà hầu hết người dân tộc Kinh sống ở vùng Bắc Sơn, Lạng Sơn đều dùng bài lá tắm này. Có nhiều người ở các tỉnh khác đến tìm đến đây để lấy lá tắm.

Theo chị Phan Thị Phượng, người gốc Hà Tây sống ở Lạng Sơn: “Mẹ tôi và tôi đều dùng bài lá tắm này. Tôi thấy tắm lá này xong rất ấm, cơ thể khoan khoái như vừa loại được những độc tố trong cơ thể”.

Mỗi loại lá cây rừng có những công dụng khác nhau nên ngoài bài lá tắm dành cho phụ nữ mới sinh, người Dao còn tạo ra một số bài lá tắm khác dùng cho người bị cảm, sốt, suy nhược cơ thể. Tuy nhiên, chỉ có lá tắm dành cho “gái đẻ” mới là bài lá tắm đặc trưng, cổ truyền của dân tộc này.