TS. Feldman cũng cho rằng, không bao giờ là quá sớm hay quá muộn để bắt đầu, nhưng thời gian là yếu tố cốt yếu khi xây dựng hệ thống phòng thủ cho não, đặc biệt là vì nhìn chung không thể đảo ngược tổn thương não một khi nó đã xảy ra.

Dưới đây là 10 lời khuyên hữu ích để bảo vệ não bộ:

Các chuyên gia cho biết bảo vệ đầu về mặt vật lý là bước quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện để bảo vệ não của mình. Chấn thương đầu tái phát do chấn thương sọ não và chấn động não có thể dẫn đến bệnh não chấn thương mạn tính (CTE), có thể làm suy giảm nhận thức nói chung và trong một số trường hợp gây ra chứng mất trí.

Tiến sĩ Feldman cho biết, đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động như đạp xe và trượt tuyết có thể giảm đáng kể nguy cơ chấn thương. Người đi xe đạp, xe máy cũng nên luôn đội mũ bảo hiểm, ngay cả khi không yêu cầu.

Người lớn tuổi bị mất thính lực có nguy cơ mắc chứng mất trí cao hơn. Các nhà khoa học cho rằng có thể là do phần não xử lý thính lực gần với phần não chịu trách nhiệm về trí nhớ hoặc có thể là do teo não; những người bị mất thính lực có xu hướng tránh xa các hoạt động xã hội có thể giúp họ tập trung trí óc.

Để bảo vệ khả năng xử lý tín hiệu cảm giác của não, hãy sử dụng nút tai hoặc chụp tai chống ồn khi bạn ở gần những âm thanh lớn, Tiến sĩ Elizabeth Bevins - bác sĩ thần kinh tại UC San Diego Health cho biết. Ngoài ra, những người trên 50 tuổi và bất kỳ ai thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn lớn nên kiểm tra thính lực từ một đến ba năm một lần, bà cho biết.

Khi được đề nghị đeo máy trợ thính thì đừng chần chừ. “Ngay cả khi bạn chỉ mất thính lực ở một bên tai, sự thay đổi này vẫn có tác động đáng kể đến sự tương tác của bạn với thế giới xung quanh.” - Tiến sĩ Shlee Song, bác sĩ thần kinh tại Trung tâm y tế Cedars-Sinai ở Los Angeles (Mỹ) cho biết. Còn TS. Bevins nói thêm rằng, đừng chỉ đeo máy trợ thính khi ra ngoài, hãy đeo chúng ngay cả khi bạn ở một mình. “Vì điều quan trọng là não phải nhận được sự kích thích thính giác từ cả tiếng ồn xung quanh" – TS. Bevins cho biết.

Không chỉ là duy trì thính giác của bạn; các nhà khoa học cũng tin rằng mất thị lực có liên quan đến suy giảm nhận thức. Một nghiên cứu năm 2023 phát hiện ra rằng khoảng 1/3 số người lớn trên 71 tuổi bị suy giảm thị lực từ trung bình đến nặng cũng mắc chứng mất trí. Lên lịch khám mắt định kỳ hàng năm hoặc khi cảm thấy có dấu hiệu bất thường, đeo kính hoặc phẫu thuật chỉnh hình khi cần thiết có thể giúp giảm thiểu nguy cơ đó.

Tiến sĩ Song cho biết: "Chúng tôi thường nói với những người đã nghỉ hưu rằng, “sử dụng não bộ hoặc mất nó" để cảnh báo các dấu hiệu. Bộ não sẽ hoạt động tốt hơn trong việc tạo kết nối và xử lý thông tin đầu vào cho các giác quan mà nó chủ động sử dụng.”

Các nhà thần kinh học biết rằng tập thể dục có lợi cho não bằng cách tăng lưu lượng máu và vận chuyển oxy đến não. “Ngay cả khi bạn chỉ đi bộ khoảng 2.000 bước mỗi ngày thì lợi ích mang lại cũng rất tốt” - Tiến sĩ Kevin Bickart – Chuyên ngành thần kinh học hành vi và thể thao tại Đại học California, Los Angeles cho biết. Việc giảm thiểu thời gian ngồi hoặc không hoạt động cũng có thể mang lại một số lợi ích đó. Đứng lên hoặc đi lại khoảng 20 phút một lần có thể giúp ích. TS. Bickart cũng cho biết, việc sử dụng các loại ghế buộc bạn phải vận động phần thân như ghế đẩu, ghế băng hoặc ngồi xổm trên sàn nhà cũng có thể giúp ích cho sức khỏe toàn thân và sự thăng bằng.

Tiến sĩ Fernando Testai - Khoa thần kinh mạch máu tại Đại học Y khoa Illinois, cho biết cholesterol lipoprotein mật độ thấp (hay còn gọi là "xấu") có trong thịt đỏ, sữa nguyên kem và đồ uống có đường có thể làm tăng nhanh quá trình xơ cứng động mạch, hạn chế lưu lượng máu lên não và làm tăng nguy cơ đột quỵ và suy giảm nhận thức.

Ăn các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây và rau quả có thể giúp bạn kiểm soát mức cholesterol. Cũng như duy trì cân nặng khỏe mạnh, tập thể dục nhịp điệu thường xuyên và dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, Tiến sĩ Testai cho biết. Kiểm tra mức cholesterol của bạn hàng năm hoặc thường xuyên hơn nếu bạn mắc đái tháo đường type 2 hoặc có nguy cơ đột quỵ hoặc bệnh tim cao, ông cho biết.

Vệ sinh răng miệng là điều cần thiết để ngăn ngừa nhiễm trùng và bệnh nướu răng. Nhiễm trùng răng miệng có thể lan đến xoang, sau đó có thể gây ra cục máu đông hoặc các vấn đề về dẫn lưu trong não, Tiến sĩ Song cho biết. Nghiên cứu cũng tìm thấy mối liên hệ giữa bệnh nướu răng và chứng mất trí.

Bà cho biết, việc dùng chỉ nha khoa, đánh răng thường xuyên và đến nha sĩ ít nhất mỗi năm một lần (hoặc hai lần một năm) có thể giúp răng và nướu của bạn khỏe mạnh, điều này có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe trong tương lai.

Tiến sĩ Jessica Choi - bác sĩ thần kinh tại Trung tâm y tế Cedars-Sinai, cho biết việc duy trì một đời sống xã hội năng động giúp ngăn ngừa những tác động tiêu cực của sự cô lập đối với sức khỏe - chẳng hạn như chứng trầm cảm hoặc thậm chí là tử vong sớm. Tiến sĩ Choi cho biết những người thường tham gia các hoạt động xã hội có sức khỏe tổng thể tốt hơn những người không tham gia. Bà cho biết "Nếu không tham gia các hoạt động xã hội, họ có thể bị trầm cảm", tình trạng này liên quan đến suy giảm nhận thức ở những bệnh nhân lớn tuổi. Các câu lạc bộ sách hoặc nhóm làm vườn có thể giúp ích, nhưng Tiến sĩ Choi cho biết "ngay cả một bữa tối theo lịch trình hàng tháng với một người bạn thân hoặc các thành viên trong gia đình cũng tạo nên sự khác biệt lớn đối với bệnh nhân".

Ngày càng có nhiều nghiên cứu liên kết việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí với suy giảm nhận thức. Các nhà khoa học cho rằng các hạt bụi mịn - có thể hít vào trong không khí có thể gây ra những thay đổi về mặt hóa học khi chúng đến não, theo nhà khoa học thần kinh Deborah Cory-Slechta, Trung tâm Y tế Đại học Rochester. Theo TS. Cory-Slechta, đeo khẩu trang khi ra ngoài trời hoặc sử dụng bộ lọc không khí trong nhà có thể loại bỏ một phần các hạt bụi mịn này, đặc biệt là vào những ngày được cảnh báo là chất lượng không khí kém.

Hai động mạch cảnh cung cấp máu cho não chạy qua vùng cổ và chấn thương cổ có thể hạn chế lưu lượng máu, khiến não thiếu oxy hoặc thậm chí gây ra cục máu đông. Tiến sĩ Song cho biết bà thường thấy những bệnh nhân bị vẹo cổ do tai nạn xe cộ, massage hoặc nắn xương không đúng cách.

Để bảo vệ cổ khỏi bị thương, "tránh bất kỳ sự tác động đột ngột, xoay nắn hoặc chỉnh kéo ở vùng cổ. Không sử dụng súng massge hoặc ấn huyệt sâu ở vùng cổ. Thắt dây an toàn khi đi xe cũng rất quan trọng. Và hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn nghi ngờ mình bị thương ở cổ”, TS. Song cho biết.

Tiến sĩ Feldman cho biết, cải thiện thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ có thể giúp bạn duy trì sự minh mẫn và ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Với những người phải làm ca đêm, hãy kéo rèm che nắng phòng ngủ để giúp điều chỉnh nhịp sinh học của cơ thể, cô ấy nói. Nếu lo lắng và trầm cảm khiến bạn mất ngủ, hãy thử thiền trước khi đi ngủ, cô ấy nói thêm. Nếu bạn không chắc vấn đề về giấc ngủ của mình nằm ở đâu, hãy ghi nhật ký giấc ngủ để giúp xác định các vấn đề tiềm ẩn.

Tiến sĩ Feldman cho biết “Một tâm trí được nghỉ ngơi” rất quan trọng đối với sức khỏe não bộ, “vì giấc ngủ giúp củng cố trí nhớ và loại bỏ các mảnh vụn tế bào khỏi não”.