“Cái chết êm ái” nên hay không?

Rất khó để… chết

Chị Trần Thu Tiến (53 tuổi, ở Phú Thọ) bị tai nạn giao thông cách đây đã 7 năm, liệt từ cổ trở xuống. Hiện giờ, chị nằm bất động ở nhà, mọi sinh hoạt đều trông cậy vào chồng và 3 con, ăn uống đều qua ống xông. "Suy nghĩ của tôi còn minh mẫn, nhưng cơ thể thì bất động. Tôi nằm lâu nên cơ thể cũng lở loét, các con thay nhau dọn vệ sinh, lau chùi nhưng nhà cửa vẫn tanh tưởi, hôi hám. Khách đi vào toàn nhăn mặt, bịt mũi. Con trai tôi cũng đã gần 30 tuổi mà cũng không kiếm nổi vợ. Mấy lần có bạn gái, nhưng cứ dẫn bạn về, nhìn cảnh tôi nằm liệt, các cháu đều không quay lại. Tôi rất tuyệt vọng. Tuy nhiên, để chết được cũng khó lắm. Ngay cả việc trở mình tôi cũng phải nhờ các con thì tôi biết làm cách gì để chết được"- chị Tiến đau đớn.

Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế xây dựng, trong đó rất đáng chú ý là đề xuất cho phép thực hiện "chết êm ái". Mấy lần, chị Tiến đã tuyệt thực, không ăn uống để xin các con được chết, nhưng các con lại gọi người về truyền nước, truyền đạm, chị Tiến sợ tốn kém, sợ con đau lòng nên lại thôi. Chị nói: "Tôi chỉ muốn có cách gì đó giải thoát cho mình và cho gia đình".

Không được "chủ động" như chị Tiến, chị Nguyễn Thị Mai - vợ anh Bùi Đức Hòa (Thanh Hóa) đang phải đứng trước những quyết định khó khăn. 3 năm trước, anh Bùi Đức Hòa bị tai nạn giao thông, chấn thương sọ não, sống đời sống thực vật. Hiện tại, mọi dấu hiệu sống của anh chỉ thể hiện trên cái màn hình nhấp nháy. Tiền lương của một công chức không thể trang trải viện phí, chị Mai đã bán hết nhà cửa, tài sản để lo cho chồng. Ba mẹ con chị hiện đang thuê một buồng 15m2 để sống, ban ngày chị là nhân viên văn phòng, tối đi làm phục vụ ở quán bia.

"Tôi không còn tiền, còn sức nữa rồi. Tôi cũng không muốn các con tôi "chết chìm" cùng bố mẹ. Có bác sĩ đã khuyên tôi nên rút máy thở cho anh ấy. Tôi có về nói lại và hỏi ý kiến nhà chồng. Nhưng khi vừa nghe điều đó, mẹ chồng tôi đã chửi mắng tôi lăng loàn, thất đức... Cứ thế này ít lâu nữa, đời tôi kể như cũng đã chết rồi" - chị Mai buồn bã.

Nên xây dựng luật "cái chết êm ái" riêng

Một bác sĩ (giấu tên) thuộc Bệnh viện K Trung ương cho biết, nhiều trường hợp bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối phải trải qua những ngày tháng cuối đời vô cùng đau đớn. Họ chỉ bám chân xin bác sĩ cho được chết, mà các bác sĩ không dám hay không có cách nào giúp họ. Đó là chưa kể những người nghèo phải xin về quê đợi chết, không có tiền mua thuốc giảm đau nên con đường đến cái chết của họ thực sự đau đớn, ám ảnh. "Lúc đó, nếu như có cái chết êm ái thì có lẽ sẽ an ủi họ phần nào"- bác sĩ cho biết.

Ông Trương Hồng Quang - Viện Nghiên cứu pháp lý (Bộ Tư pháp) cho rằng, việc đưa "cái chết êm ái" thành quy định trong luật chắc chắn sẽ vấp phải nhiều ý kiến phản đối cho rằng đi ngược lại truyền thống, phá vỡ tính ổn định xã hội, cổ súy cho cái chết, coi thường sự sống…

"Luật này cũng có ý nghĩa. Truyền thống là do con người tạo ra thì cũng có thể thay đổi, tiệm cận với những nhu cầu mới của xã hội hơn. Bên cạnh đó, quyền được chết là tùy nghi, do bệnh nhân chọn lựa và họ cần được hỗ trợ nếu quyết định chết khi mắc bệnh nan y... " - ông Quang nhận định.

Tuy nhiên, nhiều người lo ngại cho phép "cái chết êm ái" (hay an tử, trợ tử) là "khuyến khích tự tử". "Lo ngại đó là không có cơ sở vì quyền chết là quyền có điều kiện, phải có kết luận y khoa, sự tư vấn của bác sĩ tâm lý, có hội đồng phê duyệt. Không có chuyện ai muốn chết thì chết"- ông Quang nói.

Tuy nhiên, ông Quang cho rằng không nên đưa vấn đề an tử vào Luật Dân số: "Pháp luật dân số quy định về các vấn đề liên quan tới dân số. Trong khi đó, về mặt lý thuyết thì "cái chết êm ái", hay chính xác hơn là quyền được chết là một quyền nhân thân. Nếu được công nhận, trước hết phải được ghi nhận thành một quyền nhân thân trong Bộ luật Dân sự. Sau đó có thể hướng dẫn cụ thể quyền này ở Luật An tử hoặc một nghị định của Chính phủ. Việc đưa vấn đề an tử vào Luật Dân số là không phù hợp".

Theo ông Quang, quyền được chết đã được đưa vào dự thảo Bộ luật Dân sự Việt Nam 2005 nhưng đã không được thông qua và hiện lại được đề cập trong quá trình sửa đổi Bộ luật Dân sự.