Hiếm muộn do đâu?

Chị Bùi Liên (Ba Đình, Hà Nội) lập gia đình năm 30 tuổi. Chồng chị khi đó cũng đã ở tuổi 34 nên hai người rất mong có con. Hơn 2 năm, chẳng thấy thụ thai, hai vợ chồng chị đi khám nhưng các bác sĩ kết luận, anh chị hoàn toàn khỏe mạnh, không có gì ảnh hưởng đến khả năng sinh nở. Tuy nhiên, do không được giải thích rõ ràng về nguyên nhân vì sao không thể thụ thai, anh chị quyết định sang Singapore khám bệnh.

Một trong những nguyên nhân gây hiếm muộn ở phụ nữ là việc quan hệ tình dục quá sớm và có nhiều bạn tình.
Ngoài ra còn có các lý do khác như stress, áp lực tâm lý bắt buộc phải sinh con... cũng khiến cho bạn khó thụ thai.

TS. BS Suresh Nair - Bệnh viện Mouth Elisabeth - sau một đợt kiểm tra sức khỏe tổng thể cho cả hai vợ chồng, khẳng định, chính tâm lý phải có được một đứa con khiến cho chị stress và đó là nguyên nhân khiến chị Liên khó thụ thai. TS. Nair "sắp xếp" cho anh một “tuần trăng mật” thứ hai tại một resort có những bài tập thiền để được thư giãn hoàn toàn, đồng thời đề nghị họ sắp xếp lại cuộc sống. 3 tháng sau, chị Liên báo lại với TS Nair rằng, anh chị đang chờ đón đứa con chào đời.

TS. Nair khẳng định, ngoài tình trạng nạo phá thai nhiều lần, còn có nhiều nguyên nhân thứ phát gây nên tình trạng vô sinh ở phụ nữ. Với nhiều người, đó là do các căn bệnh gây ra nhưng với không ít phụ nữ, nguyên nhân chính là do stress.


Stress có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng hiếm muộn ở cả nam và nữ

Những căn bệnh lây nhiễm qua đường tình dục
(STDs)

Theo TS Nair, có khá nhiều bệnh nhân hiếm muộn đến khám với tiền sử nhiều bạn tình. Jane là một ví dụ. Lập gia đình 3 năm mà Jane không thể có con. Đến bệnh viện kiểm tra, Jane đã gặp TS Nair để được tư vấn. Hỏi bệnh sử, ông được biết, trước khi kết hôn, Jane có 8 bạn tình khác nhau và một trong số đó đã lây bệnh cho Jane. Cô bị nhiễm khuẩn Chlamydia, khiến cô bị viêm ống dẫn trứng. Dù đã điều trị khỏi nhưng hiện nay, Jane chỉ có thể sinh con bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.

TS Nair cho biết, những trường hợp như Jane không phải là hiếm. Họ có quan hệ tình dục quá sớm, có nhiều bạn tình nên mắc phải các bệnh qua quan hệ tình dục. Có những bệnh STDs dễ dàng phát hiện qua triệu chứng như nhiễm khuẩn Chlamydia nhưng cũng có những bệnh không dễ phát hiện như nhiễm trùng vòi trứng. Nếu không chữa trị kịp thời, nó sẽ khiến vòi trứng sưng phồng lên hoặc thành sẹo, khiến trứng và tinh trùng khó gặp được nhau và việc thụ thai là rất khó khăn.


Quá béo hoặc quá gầy

“Rất nhiều phụ nữ theo các chế độ ăn kiêng khắt khe để cho thân hình được mảnh mai. Tuy nhiên, chế độ ăn kiêng để giảm cân nhanh hoặc ăn kiêng để giữ dáng trong thời gian dài để lại ảnh hưởng đến khả năng sinh sản”, TS Nair cho biết. Ví dụ, nếu bạn giảm 10kg trong vòng 1 tháng hoặc ăn quá ít, không đủ đảm bảo duy trì các hoạt động của cơ thể, chu kỳ kinh nguyệt của bạn sẽ bị rối loạn hoặc có thể dẫn đến mất kinh nguyệt khoảng 6 - 12 tháng. Nguyên nhân là do khi bạn giảm cân nhanh, năng lượng trong cơ thể bị thiếu hụt, cơ thể phải dùng số năng lượng còn lại để duy trì các cơ quan đảm trách chức năng sống như não bộ và trái tim. Khi đó, những bộ phận khác sẽ ít được quan tâm, ít chất dinh dưỡng hơn. Và như vậy, việc rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh nguyệt là điều dễ hiểu.

Quá gầy là vậy. Nhưng tình trạng béo phì cũng bị ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Theo nghiên cứu, những phụ nữ có chỉ số BMI từ 23,1 - 27,4, tức là có trọng lượng vượt từ 10 - 15% trong lượng chuẩn thường chịu ảnh hưởng đến sự sinh sản. Nguyên nhân là do lượng oestrogen tăng nhanh làm cản trợ sự rụng trứng. Những người này phải dùng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con nhưng chỉ một nửa trường hợp là thụ tinh thành công. Lời khuyên là, hãy giảm 10 - 15% trọng lượng cơ thể, tuy nhiên, phương pháp giảm cân nên là sự kết hợp giữa ăn kiêng hợp lý và tập luyện đúng cách.


Ô nhiễm môi trường và nguy cơ nghề nghiệp

Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy thuốc lá có ảnh hưởng to lớn đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Không cần bạn hút thuốc trực tiếp, hút thuốc lá thụ động cũng làm giảm khả năng sinh sản của phụ nữ xuống còn một nửa. Khói thuốc sẽ tiêu diệt trứng của bạn và làm tăng khả năng mắc ung thư buồng trứng. Đây là kết quả nghiên cứu của Đại học McMaster và Trung tâm nghiên cứu sức khỏe Hamilton của Canada năm 2005.

Còn ảnh hưởng bức xạ từ những vật dụng điện tử thường ngày thì sao? Chiếc máy điện thoại di động, vật bất ly thân hay chiếc lò vi sóng, một dụng cụ nấu nướng hữu ích? Thực tế, chưa có nhiều nghiên cứu về ảnh hưởng của những vật dụng này. Tuy nhiên, theo TS. Nair, nếu bạn sống trong một môi trường quá ô nhiễm bởi tia xạ, khả năng sinh sản của bạn cũng có thể bị ảnh hưởng ít nhiều.

Cuốn Boston Handbook of Fertility của trường Y Harvard (Mỹ) có viết, khả năng sinh sản của phụ nữ sẽ bị ảnh hưởng nếu môi trường làm việc hàng ngày của họ có nhiều hóa chất. Những nha sỹ là nữ thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất như thủy ngân và cadmium thường bị giảm khả năng sinh sản. Thời gian phơi nhiễm càng dài thì khả năng sinh sản của họ càng giảm. Ngoài ra, chất cadmium còn có trong khói thuốc lá. Dù bạn hút trực tiếp hay hút thuốc lá thụ động, khả năng sinh sản của bạn cũng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, những hóa chất độc hại cũng tác động đến khả năng sinh sản bằng cách tác động đến sức khỏe của mỗi người. Nhiều phụ nữ phơi nhiễm với hóa chất thường xuyên đã phải nhờ đến thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con, tuy nhiên khả năng thành công không cao.


Khói thuốc lá tác động đến khả năng sinh sản bằng cách tác động đến sức khỏe của người hút thuốc trực tiếp hoặc thụ động

Stress

Mặc dù stress không tác động trực tiếp đến khả năng sinh sản nhưng nó lại tác động trực tiếp đến chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và quan trọng hơn, nó tác động đến sự ham muốn tình dục của bạn. Các tiếp viên hàng không là người chịu ảnh hưởng lớn nhất của stress. Mỗi ngày, họ có 18 tiếng trên bầu trời với những hành khách khó tính khiến họ bị stress nặng. Mỗi khi xuống mặt đất, điều họ mong muốn nhất là được ngủ chứ không nghĩ đến việc gì khác. Hơn nữa, khi bạn stress, chất adrenaline tăng cao, chúng làm cho âm đạo bị khô và khả năng sinh sản của bạn giảm xuống. Còn đối với những người thường xuyên ở ngoài đường hoặc những người đi du lịch suốt ngày, chu kỳ kinh nguyệt của họ trở nên bất thường. Stress còn ảnh hưởng đến sự rụng trứng ở người phụ nữ.

Tuy nhiên, không phải cứ nói nghỉ ngơi hay đi “tuần trăng mật” thứ hai là có thể sinh con ngay được. Nhiều người do tâm lý bắt buộc phải sinh con khiến cho tuần trăng mật thứ hai còn stress nhiều hơn. Chỉ có cách sắp xếp lại cuộc sống, dành thời gian thư giãn cho mình và dành nhiều thời gian hơn bên chồng/bạn tình sẽ giảm ảnh hưởng của stress đến khả năng sinh sản.

Bệnh phụ khoa và rối loạn tuyến giáp

Những căn bệnh phụ khoa như u nang buồng trứng, u xơ tử cung hay rối loạn tuyến giáp là nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm khả năng sinh sản. Rất nhiều phụ nữ khi đi kiểm tra sức khỏe mới phát hiện ra rằng nhiều căn bệnh không có triệu chứng rõ ràng. Chúng tấn công phụ nữ ở mọi lứa tuổi, thường bắt đầu từ tháng kinh nguyệt đầu tiên. Và, bạn không thể ngăn cản chúng. Ví dụ về căn bệnh buồng trứng có vách ngăn (Polycystic ovarian syndrome). Có khoảng 10 - 15% phụ nữ từ 18 - 45 mắc phải căn bệnh này, đặc biệt là những người mà có mẹ hoặc bà đã mang bệnh. Những người này thường có rối loạn hormone, ngăn cản sự rụng trứng và đôi khi nó kết hợp với sự tăng cao của hormone nam tính khiến việc thụ thai không diễn ra. Việc ăn uống quá mức và không tập luyện làm trầm trọng hơn căn bệnh này.

Các khối u xơ hay u nang cũng là nguyên nhân làm giảm khả năng sinh sản. Chúng thường gặp ở phụ nữ trên 35 tuổi nhưng cũng có thể tìm thấy ở những phụ nữ 18 tuổi. Nguyên nhân là do lượng oestrogen tăng cao. Khi xuất hiện ở vòi trứng, chúng làm tắc vòi trứng. Xuất hiện ở tử cung, chúng làm giảm khả năng bám vào thành tử cung của phôi thai. Tuy nhiên, các khối u này có thể phát hiện được qua thăm khám phụ khoa và siêu âm. Khối u xơ hay u nang cũng có một số triệu chứng như đau bụng, ra máu bất thường, tiểu nhiều và vòng bụng có vẻ to lên...


Các vấn đề thường gặp về tử cung, buồng trứng sẽ làm giảm khả năng thụ thai

Nghiên cứu của TS. Nair cho thấy phụ nữ thường gặp vấn đề về tuyến giáp cũng bị ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Bệnh thường gặp ở phụ nữ độ tuổi 20 - 30. Những vấn đề về tuyến giáp là: sự hoạt động quá mức của tuyến giáp hoặc sự suy giảm hoạt động của tuyến giáp. Những vấn đề này thường ảnh hưởng đến sự rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt. Thường thường, để có con, những phụ nữ này cần điều trị bằng thuốc sau một xét nghiệm máu để xác định bệnh.

thuychi
Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Khỏe đẹp