Khoai lang tím - nguồn anthocyanin chống gốc tự do

Gốc tự do - tác nhân hàng đầu gây hại đến não bộ

Gốc tự do sinh ra liên tục trong quá trình chuyển hóa của cơ thể hoặc hình thành dưới tác động của các yếu tố bên ngoài. Nơi chứa nhiều chất béo (lipid) và quá trình chuyển hóa cao là “trận địa” lý tưởng để gốc tự do tấn công. Vì thế não bộ con người với đặc điểm có hơn 60% thành phần axit béo, là nơi tiêu thụ đến 20-25% nhu cầu oxy và năng lượng toàn cơ thể nên não bộ chính là bộ phận lý tưởng để gốc tự do tấn công và liên tục sản sinh.

Y học hiện đại đã thống kê, sự tấn công của gốc tự do gây ra hơn 60 loại bệnh khác nhau như: đau nửa đầu, đột quỵ, ung thư não, cao huyết áp… trong đó đặc biệt nguy hiểm là bệnh suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, alzheimer, tai biến mạch máu não.

Và bạn có biết mỗi ngày một tế bào phải hứng chịu 10.000 đợt tấn công của các gốc tự do, trong suốt 70 năm cuộc đời, chúng ta sẽ phải liên tục chống chọi với 17 tấn gốc tự do. Như vậy, để tăng cường sức đề kháng và phòng tránh tác nhân nguy hiểm này, chúng ta cần hạn chế các yếu tố tăng sinh gốc tự do và bổ sung những chất chống gốc tự do thông qua chế độ ăn uống sinh hoạt hàng ngày.

Chất Anthocyanin -giải pháp khắc chế gốc tự do

Gần đây, các nhà khoa học đã khám phá ra rằng anthocyanin, một nhóm chất màu tự nhiên phổ biến trong các loại nguyên liệu thực vật có màu từ đỏ, tím hoặc xanh dương, có tác dụng trung hòa gốc tự do, hạn chế sự tổn thương thành mạch, cải thiện lưu lượng máu lên não, cải thiện trí nhớ… Bản thân anthocyanin được các loại thực vật tổng hợp nên để chúng sử dụng như một “lưới chắn”, bởi chúng giúp bảo vệ tế bào tránh tác động tiêu cực của ánh sáng mặt trời, đặc biệt chúng hấp thu năng lượng của tia cực tím và ánh sáng xanh dương.

Một số loại rau quả có chứa nhiều anthocyanin như quả việt quất (blueberry), khoai lang tím, dâu tằm và các loại rau, củ, quả có màu xanh dương, đỏ hoặc tím tự nhiên…

Hiện tại, người ta đã khai thác anthocyanin từ nhiều nguồn khác nhau để sản xuất ra các loại thực phẩm chức năng giúp ngăn ngừa và loại bỏ gốc tự do, giá thành các sản phẩm này khá đắt. Tại Việt Nam, có một số loại nguyên liệu chứa nhiều anthocyanin, giá thành thấp nhưng vẫn chưa được quan tâm đúng mức, như khoai lang tím.

Giá trị dinh dưỡngcủa khoai lang tím

Trong những thực phẩm kể trên, thì khoai lang tím là thực phẩm dân dã, dễ tìm và giá thành không cao. Khoai lang tím được nhiều nước trên thế giới quan tâm và chế biến thành nhiều sản phẩm để khai thác giá trị của thực phẩm này.

Khoai lang tím tự nhiên chứa hàm lượng anthocyanin cao, vào khoảng 1.300mg/kg và chúng còn có hàm lượng tinh bột, protein và các loại vitamin, axit amin, nhiều nguyên tố vi lượng, chất xơ có tác dụng giảm cân rất tốt vì ăn ngon miệng, chóng no, lại sản xuất ít năng lượng nhưng đầy đủ dưỡng chất. Đặc biệt, một công trình nghiên cứu chỉ ra rằng, khoai lang tím chứa hàm lượng anthocyanin cao, có tác dụng chống oxy hóa, chống lão hóa, phòng ngừa bệnh tim mạch, ngăn ngừa ung thư, giảm huyết áp, ngăn ngừa các bệnh lý do gốc tự do gây ra. Ngoài ra, nó còn có các chất như sắt, kali, vitamin C, axit folic có tác dụng kháng viêm làm mờ vết thâm, ngăn ngừa mụn nhọt, chữa vàng da.

ThS Trần Trọng Vũ
(Giảng viên Khoa Công nghệthực phẩm ĐH Công nghệ Sài Gòn)