Hội Báo Toàn quốc 2025, Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 đã thu hút rất đông các bạn sinh viên đến từ Học viện Báo chí và Tuyên truyền, các phóng viên trẻ các báo, tạp chí tại Hà Nội cũng như trong cả nước tới tham dự. Họ háo hức được đồng hành trong ngày hội của ngành nghề đã được 100 tuổi. Còn họ - những người trẻ, mới bước chân vào ngành báo chí với sự bỡ ngỡ, non nớt, nhất là ở các mảng chuyên ngành.

Vậy, người trẻ đã đến với ngành báo chí như thế nào? Hãy cùng điểm qua tâm sự của 3 người trẻ, dám xông vào các mảng khó của báo chí: Y tế, điều tra và báo địa phương.

Hơn một năm làm trong lĩnh vực báo chí y tế, mới càng thấu hiểu đặc thù của ngành. Không chỉ là việc phát hiện và khai thác đề tài hay tiếp cận với chuyên gia, điều khó khăn lớn nhất với các phóng viên trẻ là kiến thức chuyên môn. Kiến thức y học vốn phức tạp, khô khan, thường được trình bày dưới dạng thuật ngữ chuyên ngành, đòi hỏi người viết phải có nền tảng kiến thức nhất định mới có thể hiểu và chuyển tải được thành ngôn ngữ dễ hiểu với cộng đồng. Thậm chí là khai thác thông tin từ các bác sĩ, chuyên gia y tế. Bởi, không phải bác sĩ nào cũng biết cách chia sẻ thông tin với phóng viên. Chỉ khi bạn biết cách đặt câu hỏi mới có thể khai thác được những thông tin hữu ích. Chính vì thế, với những phóng viên mới vào nghề, đòi hỏi cần có thời gian tự học và tinh thần cầu thị rất cao.

Một vấn đề nữa là việc xây dựng mối quan hệ với cơ sở y tế, bệnh viện, chuyên gia và bác sĩ. Có một thực tế là, không phải cứ có giấy giới thiệu của cơ quan là phóng viên có thể được cung cấp thông tin. Nhiều khi, văn bản gửi tới, phải chờ đợi rất lâu mới nhận được phản hồi, cũng không ít lần, văn bản đó chìm vào quên lãng bởi bệnh viện/cơ sở y tế/bác sĩ quá bận. Bên cạnh đó, việc chưa quen với quy trình phát ngôn và trao đổi chuyên môn có thể dẫn đến sự chậm trễ trong việc xác minh thông tin, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện tin, bài.

Phóng viên trẻ cũng dễ gặp áp lực khi phải đối diện với khối lượng thông tin lớn, khó kiểm chứng được lan truyền trên mạng xã hội. Việc phát hiện, xác minh và xử lý các thông tin này không chỉ đòi hỏi bản lĩnh nghề nghiệp mà còn yêu cầu sự nhạy bén và hiểu biết nhất định về y học, điều mà người mới thường khó có thể đáp ứng ngay được.

Tuy vậy, ngành báo chí mang đến cơ hội mở cho người trẻ. Qua thực tiễn tác nghiệp, phóng viên trẻ được rèn luyện kỹ năng, nâng cao hiểu biết. Quá trình cộng tác với các chuyên gia, đơn vị y tế cũng mở ra cơ hội mở rộng mối quan hệ nghề nghiệp, tích luỹ kiến thức.

Với những người trẻ lần đầu bước chân vào nghề báo, báo địa phương hay các anh chị lớn quen gọi là báo tỉnh, sẽ là môi trường thiết thực để rèn luyện và trưởng thành.

May mắn, tôi được về công tác tại Phòng Báo điện tử và Nội dung số - Báo Hà Nam ngay từ sớm. Là người con sinh ra và lớn lên ở Hà Nam, thuận lợi đầu tiên của tôi là sự am hiểu về bối cảnh văn hóa, xã hội nơi công tác. Sự gần gũi với địa phương giúp tôi tạo dựng mối quan hệ tin cậy với cơ sở, từ đó thuận tiện hơn trong việc triển khai các tuyến bài phản ánh cũng như đề tài chính luận, đặc biệt là các nội dung liên quan đến công tác xây dựng Đảng - lĩnh vực mà tôi được phân công theo dõi.

Thuận lợi thứ hai là đồng nghiệp. Môi trường báo chí địa phương giúp tôi có nhiều điều kiện học hỏi kỹ năng từ các đồng nghiệp đi trước, đặc biệt trong lĩnh vực chính trị - hành chính tại địa phương, qua đó từng bước nâng cao nghiệp vụ và kiến thức chuyên môn.

Tuy nhiên, phóng viên trẻ chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn. Tôi trẻ, non kinh nghiệm, nên thường gặp khó trong việc tiếp cận cơ sở, không tạo dựng được sự tin tưởng của cán bộ cơ sở, nhất là khi triển khai các đề tài chuyên sâu về công tác xây dựng Đảng. Do vậy, thời gian liên hệ, tác nghiệp thường mất nhiều thời gian mà kết quả lại không như ý muốn.

Khắc phục điều này, tôi cho rằng, bên cạnh nỗ lực cải thiện năng lực chuyên môn, còn cần phải chủ động xây dựng mối quan hệ với cơ sở. Việc tham dự các hội nghị, sự kiện địa phương cũng là cách hiệu quả để cập nhật thông tin và thu thập tài liệu, hình ảnh phục vụ bài viết. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ sớm giúp quá trình tác nghiệp trở nên chủ động và hiệu quả hơn.

Tôi có dịp lắng nghe lời chia sẻ từ nhà báo Đỗ Doãn Hoàng - cây bút điều tra kỳ cựu, khi anh dành những lời khuyên tâm huyết cho sinh viên và phóng viên trẻ tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Anh nhấn mạnh: muốn làm báo điều tra, ngay từ đầu phải xác định tinh thần “dấn thân”, dám xông pha, chấp nhận hiểm nguy để theo đuổi đến cùng các đề tài gai góc. Tuy nhiên, “dấn thân” không đồng nghĩa với liều lĩnh mù quáng. Qua lời kể của nhà báo Đỗ Doãn Hoàng về những hành trình anh từng trải qua, từ việc thâm nhập đường dây tội phạm đến những lần đối diện trực tiếp với lâm tặc trong rừng sâu, đã truyền cảm hứng và kinh nghiệm cho thế hệ trẻ chúng tôi. Chúng tôi cũng hiểu thêm rằng, anh cũng muốn nhắc nhở thế hệ phóng viên trẻ chúng tôi, rằng dấn thân phải đi đôi với việc trang bị đầy đủ kiến thức pháp luật để bảo vệ bản thân trong những tình huống nguy hiểm.

Khi được về cộng tác tại báo Quân đội Nhân dân, tôi được theo chân các anh chị nhà báo thực hiện một số phóng sự điều tra. Sau mỗi lần thực hiện, tôi càng cảm nhận rõ niềm đam mê của bản thân với lĩnh vực này. Ưu điểm lớn nhất của người trẻ chúng tôi là sự nhanh nhạy trong công nghệ, khả năng phân tích dữ liệu số, và sự gần gũi trong việc tiếp cận các nhân vật đồng trang lứa. Nhưng, phóng viên trẻ rất khó có thể tự mình làm phóng sự điều tra chuyên sâu ngay từ đầu. Lý do là thiếu kinh nghiệm thực địa, chưa có kỹ năng xử lý các tình huống nhạy cảm, và đặc biệt chưa xây dựng đủ mạng lưới nguồn tin đáng tin cậy. Do vậy, tôi cho rằng, chúng tôi cần thêm thời gian để học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, kỹ năng trước khi bắt tay vào đề tài điều tra của riêng mình.

Trong chương trình “Cất cánh” tháng 6/2025 của Đài Truyền hình Việt Nam, Nhà báo Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, chia sẻ: Chưa bao giờ các nhà báo có nhiều công cụ hỗ trợ như hiện nay, từ thiết bị tác nghiệp hiện đại, phần mềm phân tích dữ liệu đến những ứng dụng trí tuệ nhân tạo, tất cả đều giúp việc thu thập, sản xuất tin tức trở nên hiệu quả hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, để tận dụng được những lợi thế đó, đội ngũ người làm báo phải không ngừng học hỏi, sẵn sàng thử nghiệm và dám chấp nhận cả những thất bại, để tìm ra những cách làm mới, tạo ra những sản phẩm mới để mang tới độc giả, khán thính giả. Anh cũng bày tỏ niềm tin rằng, báo chí Việt Nam hoàn toàn có thể “cất cánh” vươn cao trong những năm sắp tới. Và không ai khác, chính thế hệ phóng viên trẻ sẽ góp phần làm mới diện mạo báo chí trong kỷ nguyên số.

Cũng tại chương trình Cất cánh, nhà báo Đinh Ngọc Sơn - Nguyên Phó trưởng khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chia sẻ rằng: tinh thần báo chí cách mạng không nằm ở việc “giật tít câu view”, mà ở sự tử tế và tinh thần bền bỉ. Thế hệ đi trước mong muốn lớp trẻ hiểu rằng công nghệ hay kỹ thuật không thể thay thế “tâm sáng” và lòng yêu nghề.

Những câu chuyện về người trẻ làm báo cùng các bài học từ lớp nhà báo lão thành đã cho thấy một dòng chảy liên tục của nghề báo: luôn tiến về phía trước, không ngừng học hỏi, sáng tạo nhưng vẫn kiên định với sứ mệnh cao cả của mình. 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam là dịp để tri ân những người cầm bút đã đồng hành cùng dân tộc qua mỗi bước ngoặt lịch sử, đồng thời tiếp thêm động lực cho thế hệ hiện tại tiếp bước con đường vẻ vang ấy. Trong dòng chảy thông tin hôm nay, hơn bao giờ hết báo chí nước nhà cần bản lĩnh vững vàng, tinh thần đổi mới và giữ vững thiên chức phản ánh sự thật, truyền cảm hứng, kết nối cộng đồng. Niềm tin yêu của công chúng chính là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực không mệt mỏi đó.