Những nguyên nhân có thể gây tử vong sau tiêm chủng

Không có vaccine nào đảm bảo an toàn tuyệt đối 100% như mong muốn

Theo PGS.TS Trần Như Dương - Phó Viện trưởng, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, bản chất của vaccine là một chế phẩm sinh học đặc biệt. Vaccine có nguồn gốc từ các vi sinh vật gây bệnh hoặc độc tố của chúng hoặc do tổng hợp sinh học đã được bào chế làm mất khả năng gây bệnh nhưng vẫn còn khả năng kích thích cơ thể sinh kháng thể.

Thông thường mỗi cá thể phản ứng với vaccine ở các mức độ khác nhau và hầu hết chỉ có các phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm và tự khỏi trong 24 giờ, tuy nhiên một số rất ít cơ thể lại có phản ứng mạnh với vaccine như sốt cao, co giật, quấy khóc kéo dài, tím tái, thậm chí là sốc và tử vong.

Mỗi bé đều có thể phản ứng với vaccine ở các mức độ khác nhau và hầu hết chỉ có các phản ứng nhẹ

Dưới đây là những nguyên nhân chính gây tử vong sau khi tiêm chủng:

1. Do trùng hợp ngẫu nhiên với các bệnh lý khác

Đây là nguyên nhân hay gặp nhất bởi vì khác với thuốc chữa bệnh dùng đơn lẻ cho từng bệnh nhân thì vaccine trong Tiêm chủng mở rộng được dùng hàng loạt cho rất đông đối tượng trong đó chủ yếu là trẻ nhỏ. Giai đoạn này trẻ rất dễ bị nhiễm trùng hay các bệnh bẩm sinh, là nguyên nhân chính gây ra tử vong thì lại trùng với thời điểm tiêm các loại vaccine.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, dị tật bẩm sinh và nhiễm trùng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Nếu các dấu hiệu của bệnh chưa được phát hiện tại thời điểm tiêm chủng thì rất dễ có sự trùng hợp giữa thời điểm bệnh tiến triển và tiêm chủng, vì thế các dấu hiệu bất thường và tử vong sau tiêm rất dễ bị quy kết do tiêm chủng.

2. Do phản ứng quá mẫn cá thể đối với vaccine

Một số rất ít người có phản ứng quá mẫn rất mạnh với vaccine dẫn đến sốc phản vệ mà không phải là do chất lượng của vaccine. Những trường hợp sốc nếu không được cấp cứu kịp thời dẫn đến tử vong. Trong một số trường hợp thể sốc tối cấp không hồi phục thì dù được cấp cứu kịp thời vẫn tử vong.

3. Do chất lượng vaccine không đạt yêu cầu

Nếu do vaccine không đảm bảo chất lượng thì có đặc điểm là các tai biến và tử vong xảy ra hàng loạt, với các chùm ca bệnh liên quan mật thiết với cùng một loại vaccine, cùng một lô vaccine.

Chất lượng vaccine cũng có thể là nguyên nhân gây tử vong khi tiêm chủng

Tuy nhiên nguyên nhân này vô cùng hiếm gặp vì tất cả các lô vaccine trước khi được cấp phép lưu hành đều phải trải qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt.

4. Do sai sót trong thực hành tiêm chủng

Xa rời bầu sữa mẹ, bé dễ bị bệnh đường hô hấp

"Món quà" từ cuộc sống bù đắp cho trẻ tự kỷ

Viêm họng liên cầu khuẩn: Chần chừ điều trị, hối hận cả đời

Bỗng nhiên chậm nói: Con mắc bệnh gì?

Nên đọc

Đây là nguyên nhân do sai sót của cán bộ tiêm chủng gây ra như: Bảo quản vaccine không đúng, tiêm sai chỉ định, tiêm sai liều lượng, tiêm sai đường dùng, tiêm nhầm thuốc.

Nếu do nguyên nhân này thì tai biến thường chỉ xảy ra ở một điểm tiêm chủng và liên quan đến một số cán bộ nào đó. Hầu hết các sai sót do thực hành tiêm chủng có thể gây tai biến cho trẻ nhưng khó dẫn đến tử vong trừ tiêm nhầm vaccine với một loại thuốc khác.

5. Không rõ nguyên nhân

Rất nhiều trường hợp tử vong mặc dù được điều tra rất kỹ lưỡng, khách quan, khoa học nhưng vẫn không thể xác định được nguyên nhân. Trong trường hợp này tử vong được xếp vào nhóm không rõ nguyên nhân.