Suy tim: Các “tín hiệu SOS”

Các triệu chứng của suy tim thường liên quan tới nhiều cơ quan khác nhau ngoài tim

Trên thực tế điều trị, các triệu chứng của bệnh suy tim có thể được chia thành ba nhóm chính: Triệu chứng do tắc nghẽn phổi; Triệu chứng do tim giảm bơm và các triệu chứng do loạn nhịp tim.

Triệu chứng suy tim xảy ra do tắc nghẽn phổi

Khi suy tim xảy ra, khả năng bơm máu đi và hút máu về của tim sẽ giảm dần theo thời gian, khiến máu ứ đọng tại nhiều nơi trong cơ thể, gây tăng áp lực động mạch phổi. Tại đây, máu và dịch thấm qua thành phế nang (đơn vị cầu tạo nhỏ nhất của phổi, chịu trách nhiệm trao đổi oxy và carbonic) khiến cho phổi úng nước và máu, gây mất khả năng trao đổi khí, cuối cùng là tắc nghẽn phổi. Đây cũng là lý do vì sao suy tim được gọi là “suy tim xung huyết”.  

Nhồi máu cơ tim: Triệu chứng và chẩn đoán

TPCN Ích Tâm Khang - Giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa suy tim

Nên đọc

Tắc nghẽn phổi do suy tim sẽ gây tình trạng khó thở khi gắng sức. Khó thở cũng có thể xảy ra trong khi nằm ở tư thế đầu thấp, gọi là "khó thở nằm” (orthopnea). Khó thở cũng có thể xuất hiện vào giữa đêm khiến người bệnh tỉnh giấc đột ngột, phải ngồi dậy để thở hoặc ra nơi có không gian thoáng rộng để tăng thông khí, tình trạng này được gọi là “khó thở kịch phát về đêm” (PND).

Gần đây, khó thở khi cúi người cũng đã được xác định là một triệu chứng của suy tim.

Nếu suy tim tiến triển nặng hơn theo thời gian, tình trạng khó thở cũng tăng dần. Khi người bệnh khó thở nặng và đột ngột do phù phổi cấp, –cần cấp cứu ngay để tránh nguy hiểm tới tính mạng của người bệnh.

Ngoài phù phổi gây tắc nghẽn hô hấp, sự giảm khả năng co bóp, hút và đẩy máu của tim hay giảm chức năng thận cũng gây tình trạng giữ nước ở các tĩnh mạch xa tim như chân, mắt cá chân…

Triệu chứng suy tim xảy ra do giảm cung lượng tim

Tim co bóp liên tục và  đảm nhiệm chức năng bơm máu đỏ tươi giàu oxy và chất dinh dưỡng tới các cơ quan, sau đó hút máu đỏ thẫm giàu khí cacbonic và chất thải từ các cơ quan về tim để trao đổi. Khi tim khỏe mạnh, lượng máu ra vào tim để tới các cơ quan và ngược lại được đều đặn. Nhưng suy tim xảy ra khiến lực co bóp của cơ tim yếu dần, cho đến giai đoạn muộn của suy tim thì số lượt co bóp của tim giảm mạnh khiến cung lượng tim giảm. Cung lượng tim là lượng máu được tim bơm đi trong mỗi phút, đây cũng là một trong những yếu tố quyết định lượng oxy cung cấp từ phổi đến các mô cơ quan của cơ thể. Tăng gấp đôi lượng tim tăng gấp đôi oxy cung cấp cho các mô. Nếu cung lượng tim giảm sẽ khiến lượng oxy cung cấp cho các cơ quan thiếu trầm trọng.

Các triệu chứng điển hình của tình trạng giảm cung lượng  tim ở người bệnh suy tim là mệt mỏi, suy nhược trầm trọng, yếu và mỏi cơ do thiếu máu tới nuôi dưỡng não và cơ. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp triệu chứng khác như chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, đi tiểu về đêm… Để đánh giá khả năng bơm máu của tim, các bác sỹ sẽ tiến hành kiểm tra thể chất và đo phân suất tống máu trái (LVEF). Phân suất tổng máu trái là tỷ lệ máu được đẩy ra từ tâm thất trái trong mỗi nhịp tim. Chẳng hạn, LVEF bằng 50% có nghĩa là tâm thất trái đẩy ra được một nửa lượng máu chứa trong nó ở mỗi lần bơm. LVEF bình thường là trên 50%. Hầu hết những người bị giảm cung lượng tim có LVEF dưới 30 – 35%.

Các triệu chứng suy tim do tim cung lượng tim thường xuất hiện ở những người bệnh cơ tim giãn với mức phân suất tống máu thất trái rất thấp, ít gặp hơn ở bệnh nhân phì đại cơ tim hoặc suy tim tâm trương.

Triệu chứng suy tim do loạn nhịp tim

Suy tim thường đi kèm với các loại rối loạn nhịp tim, đặc biệt là rung nhĩ. Nguy cơ mắc rung nhĩ tăng lên khi suy tim tiến triển nặng hơn.

Khi bị rung nhĩ, người bệnh có thể cảm nhận rõ tình trạng đánh trống ngực (cảm giác trái tim đập thình thịch trong lồng ngực, tim đập nhanh hoặc không đều), thở yếu và thở ngắn. Rung nhĩ cũng có thể có thể tạo thành cục máu đông trong tâm nhĩ trái, có thể di chuyển lên não và gây ra cơn đột quỵ não. Cục máu đông cũng có thể gây hại đến các cơ quan khác trong cơ thể. Bất cứ ai bị suy tim và rung nhĩ đều phải uống thuốc chống đông máu để ngừa tai biến mạch máu não nghiêm trọng.

Đột tử do rung thất cũng là một vấn đề đáng ngại ở những người mắc bệnh suy tim, đặc biệt là suy tim do cơ tim giãn (một dạng bệnh phì đại cơ tim). Gần 1/3 số bệnh nhân cơ tim giãn bị đột tử do rung thất. Vì lý do này, người bệnh suy tim do cơ tim giãn cần được kiểm tra và cấy máy khử rung tim dưới da nếu cần.

Tóm lại, bệnh suy tim có thể gây ra một số triệu chứng rất đáng ngại và có thể làm gián đoạn dáng kể cuộc sống của người bệnh. May mắn thay, những tiến bộ y khoa trong thập kỷ qua đã tìm ra các phương pháp điều trị suy tim có hiệu quả cao. Lắng nghe cơ thể mình và phát hiện các triệu chứng bất thường là cách giúp bác sỹ điều trị bệnh hiệu quả và phòng ngừa các biến chứng không mong muốn.

Kim Chi H+