Phòng ngừa mang thai ở độ tuổi vị thành niên

Tạo điều kiện cho trẻ em được học hành đúng lứa tuổi

Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực trong hai thập kỷ qua, tình trạng mang thai ở trẻ em gái vị thành niên vẫn là một vấn đề đáng lo ngại. Thống kê cho thấy, năm 2021, cứ 25 bé gái trên toàn cầu thì có một em sinh con trước tuổi 20, cải thiện đáng kể so với tỷ lệ 1 trong 15 vào những năm đầu thập niên 2000. Tuy nhiên, khoảng cách giữa các quốc gia vẫn còn lớn. Mỗi năm, có hơn 21 triệu trẻ em gái vị thành niên mang thai tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Bộ hướng dẫn mới của WHO tập trung vào ba nhóm giải pháp cốt lõi: chấm dứt tình trạng tảo hôn, nâng cao tỷ lệ trẻ em gái được học tập đến hết trung học phổ thông và cải thiện khả năng tiếp cận thông tin cũng như dịch vụ y tế sinh sản phù hợp với lứa tuổi.

Tiến sĩ Pascale Allotey, Giám đốc Chương trình sức khỏe sinh sản và tình dục của WHO, đồng thời là lãnh đạo Chương trình "Nghiên cứu về sức khỏe sinh sản con người" của Liên Hợp Quốc nhấn mạnh rằng, việc mang thai sớm không chỉ gây ra hệ lụy nghiêm trọng về thể chất và tinh thần, mà còn phản ánh sự bất bình đẳng sâu sắc đang hạn chế quyền tự quyết của trẻ em gái đối với cuộc sống và các mối quan hệ của mình. Bà cho rằng, để giải quyết căn cơ tình trạng này, cần tạo dựng các điều kiện giúp trẻ em gái và phụ nữ trẻ phát triển toàn diện, bao gồm quyền được tiếp tục học tập, được bảo vệ khỏi bạo lực và cưỡng ép, cũng như quyền tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản chất lượng, an toàn và tôn trọng nhân phẩm.

Tình hình thực tế

Trong số hơn 21 triệu trẻ em gái vị thành niên mang thai tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, có khoảng một nửa là mang thai ngoài ý muốn. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến việc học tập, các mối quan hệ xã hội và cơ hội nghề nghiệp trong tương lai, mà còn góp phần làm tái diễn vòng luẩn quẩn của đói nghèo giữa các thế hệ.

Về y tế, mang thai sớm khiến trẻ em gái đối mặt với nguy cơ cao hơn về nhiễm trùng, sinh non và các biến chứng do phá thai không an toàn. Những rủi ro này thường liên quan đến việc không thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe đầy đủ và nhân văn.

Các nguyên nhân dẫn đến mang thai ở tuổi vị thành niên thường đan xen và liên quan chặt chẽ với nhau, bao gồm bất bình đẳng giới, nghèo đói, thiếu cơ hội phát triển và hạn chế trong tiếp cận các dịch vụ y tế sinh sản.

Tình trạng tảo hôn

Một trong những yếu tố nguy cơ nổi bật là tình trạng tảo hôn. Tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, khoảng 90% các ca sinh con ở tuổi vị thành niên là ở những trẻ em gái kết hôn trước tuổi 18. Hướng dẫn mới của WHO khuyến nghị các quốc gia cần thực hiện những nỗ lực tổng thể, nhằm tạo ra các lựa chọn thay thế thực tế và khả thi cho trẻ em gái, thay vì để các em kết hôn sớm. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường đầu tư cho giáo dục, tạo cơ hội và cải thiện khả năng tìm kiếm việc làm trong tương lai. WHO dẫn lại một nghiên cứu ước tính rằng, nếu tất cả trẻ em gái hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông trung học, tỷ lệ tảo hôn trên toàn cầu có thể giảm đến 2/3.

Đối với nhóm trẻ em gái có nguy cơ cao nhất, WHO khuyến nghị các quốc gia có thể áp dụng các chính sách hỗ trợ như cấp học bổng hoặc trợ cấp tài chính có mục tiêu nhằm giúp các em tiếp tục việc học. Bên cạnh đó, cần ban hành và thực thi nghiêm túc các đạo luật cấm kết hôn dưới 18 tuổi, phù hợp với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Vai trò của cộng đồng cũng rất quan trọng, đặc biệt là trong việc nâng cao nhận thức và xóa bỏ các tập tục lạc hậu.

Tiến sĩ Sheri Bastien, chuyên gia nghiên cứu về Sức khỏe sinh sản và tình dục vị thành niên của WHO cho rằng, tảo hôn không chỉ tước đoạt tuổi thơ của trẻ em gái mà còn gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Theo bà, việc đầu tư cho giáo dục là yếu tố quyết định giúp thay đổi tương lai cho trẻ em gái, đồng thời cần trao quyền cho cả nam và nữ thanh thiếu niên trong việc hiểu rõ khái niệm về sự đồng thuận, làm chủ sức khỏe cá nhân và dũng cảm đối mặt với các bất bình đẳng giới - nguyên nhân sâu xa của tình trạng tảo hôn và mang thai sớm.

Rào cản trong tiếp cận y tế

WHO cũng nhấn mạnh rằng, việc cung cấp các dịch vụ y tế sinh sản chất lượng, thân thiện với trẻ vị thành niên là vô cùng cần thiết. Ở nhiều quốc gia, yêu cầu phải có sự đồng ý của người lớn khi trẻ em gái muốn tiếp cận các dịch vụ y tế là một rào cản lớn. Trong khi đó, các trẻ em gái đã mang thai cần được chăm sóc y tế trong và sau thai kỳ một cách đầy đủ, tôn trọng, không kỳ thị, cũng như có quyền được tiếp cận dịch vụ phá thai an toàn nếu cần thiết.

Vấn đề giáo dục giới tính

Bất bình đẳng giới tính vẫn còn tồn tại ở một số quốc gia. WHO cho biết, giáo dục giới tính không chỉ giúp trẻ vị thành niên hiểu rõ hơn về cơ thể, sức khỏe sinh sản, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mang thai sớm, quan hệ tình dục trước tuổi và nâng cao nhận thức về quyền và lựa chọn cá nhân trong chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Bộ hướng dẫn mới lần này là phiên bản cập nhật của tài liệu năm 2011, với trọng tâm đặc biệt đặt vào việc ngăn chặn tảo hôn và nâng cao khả năng tiếp cận, sử dụng các biện pháp tránh thai phù hợp với lứa tuổi. Đây cũng là tài liệu bổ sung cho các hướng dẫn khác của WHO về chăm sóc sức khỏe vị thành niên, giáo dục giới tính và phòng ngừa bạo lực giới.

Bản hướng dẫn độc giả có thể tải về TẠI ĐÂY.

 

WHO ban hành hướng dẫn toàn cầu về bệnh viêm màng não

Hướng dẫn mới của WHO về chăm sóc sức khỏe tâm thần

WHO công bố trung tâm hợp tác mới về AI trong quản trị y tế

WHO và ITU giới thiệu tiêu chuẩn bảo vệ thính giác người chơi game