Gan nhiễm mỡ - "sát thủ" thầm lặng

80 - 90% bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ là do béo phì

Thế nào là gan nhiễm mỡ?

Đối với người bình thường, lượng mỡ trong gan rất thấp, chỉ chiếm khoảng 2 - 4% trọng lượng của gan, bao gồm các phospholipid, cholesterol, trigyceride, acid béo. Gan nhiễm mỡ là hiện tượng khi lượng mỡ trong gan tích tụ chiếm quá 5% trọng lượng của gan. Đây là loại bệnh lý mà trong tế bào gan có chứa nhiều các giọt mỡ và bong bóng mỡ. Hầu hết gan nhiễm mỡ ở các trường hợp chỉ là một triệu chứng do sự tích lũy mỡ quá nhiều tại gan. Tuy nhiên, theo thống kê có đến 20% gan nhiễm mỡ có thể diễn tiến đến xơ gan.

Triệu chứng thường gặp

Thông thường, gan nhiễm mỡ gần như không gây ra triệu chứng gì đáng kể, do đó nó giống như "sát thủ" thầm lặng hủy hoại lá gan. Tuy nhiên, khi lượng mỡ trong gan ở mức độ vừa và nặng (mức độ nhẹ khi lượng mỡ trong gan chiếm 5 - 10%, nếu 10 - 25% là nhiễm mỡ mức độ vừa và nếu vượt quá 30% là nhiễm mỡ nặng), chúng ta có thể thấy một số triệu chứng của gan nhiễm mỡ như: Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, hoạt động trở nên yếu ớt, cơ thể khó chịu và hay buồn nôn. Nếu đi khám có thể thấy lá gan bị sưng to hơn bình thường. Ngoài ra, trong một số trường hợp, người bệnh có thể bị vàng da.

"Gan bình thường" và "gan nhiễm mỡ"

Nguyên nhân và phương hướng điều trị

Theo TS.BS Lê Thị Ngọc Vân - Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Nhân Dân 115, gan nhiễm mỡ không phải là một bệnh mà chỉ là biểu hiện lâm sàng của nhiều bệnh lý khác nhau. Do đó muốn điều trị gan nhiễm mỡ thì phải điều trị bệnh chính gây ra gan nhiễm mỡ và không có loại thuốc đặc hiệu nào có thể chữa khỏi tình trạng này nếu như không điều trị nguyên nhân.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ như béo phì, đái tháo đường, tăng lipid máu, nghiện rượu, viêm gan siêu vi, do sử dụng một số thuốc như corticoid, tamoxiphen, amiodarone… 

Béo phì

Gan nhiễm mỡ thường gặp ở bệnh nhân béo phì và mức độ nhiễm mỡ cũng liên quan đến mức độ béo phì, đặc biệt là béo bụng. Có 80% đến 90% bệnh nhân béo phì bị gan nhiễm mỡ. Nếu béo phì nặng thì mức độ gan nhiễm mỡ cũng nặng hơn và lâu ngày sẽ có khả năng đưa đến viêm gan thoái hóa mỡ và cuối cùng có thể tiến triển thành xơ gan.

Vì vậy để điều trị gan nhiễm mỡ cho người béo phì thì điều quan trọng là phải thực hiện chương trình giảm cân thích hợp. Cụ thể là không chỉ giảm ăn nhiều chất béo, mà cần giảm ăn các loại thực phẩm có nhiều chất bột đường, nước ngọt vì chất bột đường nếu dư thừa cũng sẽ chuyển hoá thành mỡ dự trữ ở bụng và trong nội tạng như gan, tim...

Đái tháo đường

Gan nhiễm mỡ ít phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường type I, nhưng rất thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường type II do có sự rối loạn về chuyển hoá chất béo. Ước tính 50% bệnh nhân đái tháo đường type II bị gan nhiễm mỡ.

Nếu bệnh nhân đái tháo đường mà béo phì thì mức độ bị gan nhiễm mỡ càng cao và dễ có nguy cơ dẫn đến xơ gan. Vì vậy điều trị tốt bệnh đái tháo đường, ổn định đường huyết, thực hiện tốt chương trình giảm cân hợp lý là điều quan trọng hàng đầu để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ ở người bệnh.

Lựa chọn chế độ ăn hợp lý góp phần cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ

Tăng mỡ máu

Tăng mỡ máu hay tăng lipid máu (bao gồm tăng triglyceride máu, tăng cholesterol máu hoặc cả hai) cũng thường kèm theo gan nhiễm mỡ với tỷ lệ tương đối cao.

Điều trị chứng tăng mỡ máu bằng chế độ ăn hạn chế chất béo, bớt ăn thịt, tăng cường ăn cá (hoặc uống thêm dầu cá omega 3), ăn nhiều rau xanh, đậu hạt, trái cây, ăn ít ngọt, hạn chế rượu bia (không uống quá 2 lon mỗi ngày đối với nam và một lon đối với nữ) vì trong bia tuy không có chất béo nhưng chúng có nhiều năng lượng rỗng và phần năng lương dư thừa này sẽ chuyển hóa thành mỡ đọng lại ở bụng được gọi là mỡ bụng.

Việc thực hiện tốt chế độ ăn hợp lý mà chưa cần dùng đến thuốc để giảm mỡ máu cũng góp phần cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.

Nghiện rượu

Gan nhiễm mỡ thường gặp ở người nghiện rượu. Việc tăng tổng hợp và giảm phân giải chất béo trong gan là kết quả của nghiện rượu mãn tính làm mỡ bị ứ lại trong gan.

Gan nhiễm mỡ ở người nghiện rượu thường có thể phục hồi nhưng nếu tiếp tục uống rượu sẽ dẫn tới viêm gan do rượu và xơ gan. Bên cạnh đó việc thường xuyên dùng các loại thuốc như acemol, panadol... để giảm nhức đầu sau khi uống rượu cũng làm cho gan tổn hại nhanh. Như vậy không có thần dược nào để chữa gan nhiễm mỡ hay để phòng xơ gan do rượu tốt bằng con đường cai nghiện rượu trước khi quá trễ.

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ như thế nào?

Lựa chọn lối sống lành mạnh, điều đó có thể giúp loại bỏ việc thừa cân hay béo phì - một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Kiên trì thực hiện chế độ giảm cân một cách từ từ và bền vững.

Thói quen tập thể dục vừa tốt cho sức khỏe nói chung vừa giúp ích trong việc điều trị gan nhiễm mỡ

Nên cố gắng cân bằng chế độ ăn một cách hợp lý, ăn ít chất béo bão hòa và tăng hàm lượng chất xơ trong bữa ăn.

Thói quen tập thể dục sẽ giúp ích trong việc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ. Hãy tập thể dục ít nhất 4 lần/tuần. Có thể thực hiện các bài thể dục từ đơn giản như đi bộ, bơi, làm vườn cho đến việc luyện tập những bộ môn thể thao yêu thích (chế độ luyện tập phải phù hợp với tình trạng sức khỏe từng người). Tuyệt đối kiêng cử uống rượu.

Nếu bạn đang bị gan nhiễm mỡ thì hãy nhớ rằng đừng vì thế mà cảm thấy bi quan trong cuộc sống. Người bệnh hoàn toàn có thể đảo ngược lại tình hình bằng việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý, có thể kết hợp sử dụng TPCN hỗ trợ, luyện tập thể dục thể thao và tránh xa bia rượu.

Sản phẩm tham khảo:
CHOLESSEN
Thành phần: Cao chiết lá sen (Nelumbo nuficera Gaertn) 350 mg, cao chiết táo mèo (Docynia indica Dec) 100 mg. Hàm lượng hoạt chất trong 1 viên cholessen: Polyphenol 98 mg, Flavonoid 35 mg.
Công dụng:
- Giảm gan nhiễm mỡ hiệu quả.
- Giảm mỡ máu cao.
- Phòng ngừa và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch: xơ vữa động mạch, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu, cao huyết áp do giảm được cholesterol trong máu.
- An thần, tạo giấc ngủ sâu.
- Hỗ trợ kiểm soát đường huyết trên bệnh nhân tiểu đường.
- Sản phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
LIPGYNOS
Thành phần: Cao khô Giảo cổ lam 400 mg, dầu tỏi tía 100 mg.
Công dụng:
- Giúp giảm cholesterol và lipid máu, giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm chướng bụng, đầy hơi, ăn uống khó tiêu.
- Giúp ổn định huyết áp, giúp kiểm soát đường huyết. Hỗ trợ cho việc ăn kiêng và giảm béo phì.
- Hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ.
- Sản phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Silymavit B
Thành phần: Cardus marianus: 200mg, Vitamin B1: 2mg, Vitamin B2: 2mg, Vitamin B5: 5mg, Vitamin B6:2mg, Vitamin PP: 5mg
Công dụng:
Hỗ trợ điều trị các bệnh gan mãn tính, viêm gan, xơ gan, giải độc gan, gan nhiễm mỡ.
- Sản phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.