Hãy xóa nỗi ám ảnh về cholesterol

Hãy xóa nỗi ám ảnh về cholesterol

Cách làm giảm nguy cơ ung thư phổi

Ăn 80.000 tấn gà Trung Quốc thải loại: Ám ảnh dịch bệnh

Bé 2 tuổi là bệnh nhân nhỏ tuổi nhất được ghép giác mạc

Mách các "soái ca" bí kíp này để chống nắng hiệu quả

Thanh tra Sở Y tế… xài bằng giả

LDL (low density lipoprotein) hay HDL (high density lipoprotein) chỉ là tên gọi của chất protein chuyên chở cholesterol mà thôi.

Người ta cho rằng HDL là loại tốt vì nó chở cholesterol dư thừa về trở lại trong lá gan, như thế là làm sạch mạch máu; còn LDL là loại xấu vì nó chở cholesterol ra ngoài, làm dơ mạch máu. Gần đây những nghiên cứu mới cho biết, HDL cũng không hẳn là tốt, bởi người có HDL cao vẫn bị bệnh tim như thường.

Thật ra LDL có nhiều kích thước khác nhau và trước LDL còn có những loại khác nữa như VLDL (very low density – loại nhẹ) và IDL (intermediate density – loại trung bình).

Để dễ hiểu, có thể hình dung mạch máu là một xa lộ, HDL là những xe tải 18 bánh chở cholesterol dư thừa đi ngược chiều về lá gan. Còn các loại xe to nhỏ khác, như xe đạp, xe gắn máy, xe ba bánh, xe bốn bánh, xe thồ, xe lam…, là các loại xe chuyên chở cholesterol – tiếp liệu ra… mặt trận.

Như thế, một khi tuyến đường bị nghẽn, không phải là vì cholesterol mà vì đường sá bị hư hại, bị “ổ gà” chẳng hạn. Những xe nhỏ VLDL, IDL, LDL thường dễ bị sụp hố và làm nghẽn đường mạch máu. Nhưng trong trường hợp bị gãy cầu xa lộ thì xe 18 bánh HDL cũng gây ra tai nạn như thường.

Hồi năm 2012, chính cơ quan FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) đã công nhận rằng, thuốc giảm cholesterol statin có thể làm tăng nguy cơ bị lú lẫn và mất trí nhớ. Đồng thời một nghiên cứu trước đó một tháng cho thấy phụ nữ dùng statin có nguy cơ bị bệnh tiểu đường tăng 42%.

Người bị bệnh tiểu đường lại có nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ tăng gần gấp ba lần. Khi đường thặng dư trong máu sẽ gây ra hiệu ứng “thắng đường” những phân tử cholesterol, làm cho chúng dính chùm với nhau và bám vào các chỗ lở loét trong mạch máu.

Tương tự như mạch máu tim, não bộ đã thiếu cholesterol lại còn bị nghẽn mạch máu não, sẽ đưa đến tình trạng hao mòn sớm, gây ra các chứng bệnh về hệ thần kinh.

Não tuy nhỏ, chỉ chiếm 2% sức nặng của cơ thể, nhưng nó chứa 25% tổng số cholesterol trong người. Gần đây, rất nhiều bệnh tật, khiếm khuyết của não bộ, thí dụ như bệnh mất trí nhớ, bệnh Parkinson… nguy cơ tăng cao vì thiếu cholesterol. Trên thực tế, người trên 70 tuổi, cholesterol càng cao thì càng sống lâu, càng ít bị trụy tim và càng minh mẫn hơn.

Các tế bào thần kinh, cũng như các tế bào khác trong cơ thể, cần cholesterol làm nguyên liệu cấu trúc cho màng tế bào. Những vỏ bọc tế bào thần kinh, neuron, cũng được cấu tạo từ cholesterol, và những “mạch điện” thần kinh liên lạc với nhau, truyền tín hiệu cũng nhờ vào cholesterol. Không có cholesterol thì những mạng thần kinh này sẽ bị “chạm điện” và bị “mát dây”.

Khoảng thập niên 1970, lượng cholesterol 240mg/dL được xem là bình thường. Sau khi thuốc statin ra đời, mức độ ấy giảm xuống còn 200mg/dL, với LDL dưới 130mg/dL.

Nếu có người bị trụy tim, nhiều bác sĩ sẽ bắt họ uống statin để giảm chỉ số ấy xuống dưới 180mg/DL và LDL phải dưới 70mg/dL.

Từ khi thuốc statin ra đời đến nay, chỉ số bị trụy tim cho những người dùng thuốc đã giảm từ 3% xuống còn 2%, tuy nhiên số lượng người bị bệnh mất trí nhớ lại tăng gần gấp ba.

Có thể dùng hình ảnh chiếc xe và xa lộ để nói về cholesterol cho dễ hình dung.

Cách chữa bệnh xe phả ra nhiều khói (cholesterol cao) hiện nay đơn giản nhất là bịt ống khói hoặc hủy bớt một hay hai xilanh (uống statin kinh niên) để cho xe bớt phả khói.

Thế thì tại sao chúng ta lại không áp dụng một cách khác dễ dàng và hữu hiệu hơn, đó là làm sạch đường ống dẫn xăng và thay xăng dầu (thể dục thể thao, cải thiện thức ăn, bớt đường và tinh bột).

Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Điểm tin - Báo bạn