Làm gì để con cao lớn, khỏe mạnh?

Thưa bác sỹ, bác sỹ có thể giải thích tại sao trẻ em Việt Nam có tỷ lệ thấp còi cao như vậy? Liệu yếu tố gene di truyền có phải yếu tố khiến tỷ lệ này tăng cao?

Nhiều người Việt Nam hiện nay vẫn còn quan niệm rằng trẻ thấp, bé, nhẹ cân hoàn toàn là do nòi giống quyết định và không thể thay đổi. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu khoa học đã cho thấy di truyền chỉ đóng góp khoảng 30% còn lại là yếu tố dinh dưỡng và môi trường sống, rèn luyện.

Một điều chúng ta dễ nhận thấy rằng trẻ em Việt Nam được sống ở các nước phát triển thì cũng có chiều cao gần ngang bằng với trẻ em ở các nước đó, ngay ở Việt Nam trẻ em thành phố cũng cao lớn hơn trẻ em ở nông thôn, do các cháu được nuôi dưỡng và chăm sóc tốt hơn.

Qua nhiều năm khám tư vấn dinh dưỡng cho các bé, tôi cũng gặp nhiều trường hợp bố mẹ thấp bé nhưng con vẫn cao lớn và ngược lại. Điều đó chứng tỏ rằng yếu tố di truyền không phải là quyết định tất cả mà vấn đề nuôi dưỡng chăm sóc, môi trường sống rất quan trọng.

Hiện nay, đời sống của nhân dân đã được nâng cao, bữa ăn của các gia đình hiện đã được cải thiện về chất lượng nhưng chủ yếu mới chỉ tăng về lượng thịt, nhưng bữa ăn vẫn chưa cân đối thiếu rau xanh, tôm cua, cá… Nhiều trẻ bị thừa cân béo phì nhưng chiều cao vẫn thấp do ăn thiếu các vi chất dinh dưỡng nhưng lại thừa chất béo và chất ngọt.

Theo nghiên cứu của Viên Dinh dưỡng quốc gia gần 50% trẻ em thiếu các vi chất dinh dưỡng như vitamin D, calci, magie, kẽm, phốt pho… Khi lượng calci và các vi chất không đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của trẻ thì trẻ sẽ không đạt được chiều cao tối ưu.

Vì thế, nếu cung cấp cho trẻ một chế độ dinh dưỡng khoa học, ngủ đủ giấc kết hợp với rèn luyện hợp lý, tập luyện các môn thể thao như : chạy, bơi, lội, nhảy cao… thì trẻ vẫn có thể đạt được chiều cao tối ưu dù bố mẹ có bị thấp.

Nhiều mẹ vẫn thắc mắc đã cho con ăn nhiều canh xương để bổ sung calci nhưng con vẫn thấp bé. Xin bác sỹ có thể cho biết tại sao lại như vậy?

Vì muốn con hấp thu calci để phát triển chiều cao, nhiều mẹ thường mua xương ống ninh lấy nước nấu cháo cho con ăn hàng ngày. Trên thực tế, trong xương có nhiều calci nhưng đều ở dạng vô cơ rất khó hấp thu. Khi ninh nấu dù tốn bao nhiêu giờ, lượng calci này vẫn tồn tại trong xương là chính chứ không hòa tan ra nước dùng. Vì thế trẻ không thể hấp thu được lượng calci và các vi chất cần thiết cho quá trình phát triển chiều cao.

Hơn nữa, các vi chất dinh dưỡng để phát triển chiều cao không chỉ do thiếu calci mà còn do thiếu nhiều vi chất khác như : vitamin D, kẽm, magie, phốt pho…

Bên cạnh đó, nhiều bậc phụ huynh cho con ăn thỏa thích những gì chúng muốn, từ đồ uống có ga đến thức ăn nhanh, các loại bánh kẹo... Đó là quan niệm sai lầm bởi đồ ăn nhanh giàu năng lượng nhưng thiếu vi chất dinh dưỡng; uống quá nhiều nước ngọt có ga có thể làm tăng mức đào thải calci qua nước tiểu, hạn chế phát triển chiều cao và dễ dẫn tới béo phì do hàm lượng đường trong nước ngọt cao. Vì thế nhiều trẻ béo phì nhưng vẫn bị thiếu chiều cao.

Bác sỹ có thể cho biết làm sao có thể bổ sung calci và các vi chất thiết yếu cho quá trình phát triển chiều cao của trẻ một cách khoa học nhất?

Hiện nay, khẩu phẩn ăn của trẻ hiện được bổ sung nhiều đạm nhưng ít rau, dẫn đến tình trạng trẻ bị thiếu các loại vitamin, khoáng chất thiết yếu, chất xơ. Bố mẹ nên cung cấp cho con một chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng đạm (protid), đường (glucid), mỡ (lipid), tăng cường thêm rau, củ, quả.

Đặc biệt, calci là vi chất chính tham gia vào cấu trúc hệ xương, thiếu calci sẽ ảnh hưởng đến sức lớn và sự vững chắc của xương. Tuy nhiên, chỉ bổ sung calci chưa đủ. Ngoài calci còn có các vi chất khác là vitamin D, kẽm, magie, phot pho…mà thiếu chúng trẻ không thể đạt được chiều cao tối ưu. Cha mẹ cần bổ sung cho con một cách đầy đủ để tạo khởi đầu vững chắc giúp bé cao lớn.

Vitamin D có vai trò rất quan trọng trong quá trình tạo xương. Thiếu vitamin D, ruột không hấp thu đủ calci và phot pho, calci bị huy động từ xương ra để ổn định nồng độ calci máu nên gây hậu quả còi xương chậm lớn, chậm biết đi, chân vòng kiềng, răng mềm, răng mọc chậm và xô lệch do xương hàm mềm không chịu nổi sức ép bởi lực nhai…

Magie giúp chuyển Vitamin D sang dạng hoạt động làm tăng hấp thu calci, kích thích sinh hormone Calcitonin đảm bảo sự bền vững của xương, tránh dư thừa calci trong máu đồng thời làm tăng tạo mô xương.

Kẽm giúp ức chế quá trình hủy xương, tăng tạo mô xương. Ngoài ra kẽm còn giúp trẻ ăn ngon miệng tăng cường hệ miễn dịch, phát triển hệ thần kinh…

Phot pho tham gia quá trình tạo xương, chuyển hóa phot pho có mối liên hệ chặt chẽ với chuyển hóa canxi.

Chính vì thế, sự kết hợp của 5 vi chất Calci, Magie, Kẽm, Phot Pho, Vitamin D3 tạo ra vòng tròn chiều cao tác động toàn diện giúp trẻ đạt được chiều cao tối ưu.

Cảm ơn những chia sẻ của bác sỹ!