Làm thế nào chẩn đoán bệnh ung thư?

Việc định bệnh thường bắt đầu bằng việc người bệnh cho biết vài triệu chứng tổng quát hoặc triệu chứng chức năng nào đó, rồi thầy thuốc mới thăm hỏi kỹ lưỡng. Có khi vài triệu chứng cũng giúp xác định: ho dai dẳng, khạc đàm, phân lẫn máu, xuất huyết âm đạo bất thường... Đừng hoảng hốt, các xáo trộn này không hẳn cứ là đặc hiệu của ung thư mà có thể là các bệnh khác. Thăm hỏi và khám kỹ hơn, thầy thuốc có thể tìm ra một khối bướu hiển nhiên, như một cục u ở vú, hạch cổ lớn ra, khối trong bụng, chỗ sưng ở tay chân, vết loét da...

Kế đến là khám bệnh bằng cách nghe, gõ, sờ nắn (khám thực thể) thật tỉ mỉ. Lúc này việc định bệnh vẫn còn là giả định và phải nhờ đến các phương pháp thử khác (xét nghiệm cận lâm sàng). Điều này dẫn đến việc nghi ngờ một khối bướu của bao tử, ruột, vú, phổi hoặc xương, giúp định rõ cơ quan bị bướu và đa số tình huống thì cung cấp đủ chứng cớ để chẩn đoán là ung thư.

Thầy thuốc ngày nay như có mắt thần với nhiều biện pháp hỗ trợ. Nội soi là dùng ống soi mềm đưa vào họng, thanh quản, cuống phổi, bao tử, ruột, giúp thầy thuốc tìm ra vết loét, khối bướu nhỏ rồi sinh thiết. Đầu dò siêu âm giúp thấy bướu bên ngoài (tuyến giáp, vú...) hoặc trong người (gan, thận, buồng trứng...). Các thiết bị tân kỳ như cắt lớp điện toán (CT), cộng hưởng từ (MRI), PET cho biết khối bướu nằm đâu trong cơ quan nào, lớn nhỏ ra sao. Thử máu (xét nghiệm sinh học) có thể giúp biết bệnh bạch cầu (ung thư máu), tìm các loại hormon để chẩn đoán ung thư lá nhau, đo lượng PSA tìm ung thư tiền liệt tuyến, đo AFP để xác định ung thư gan, lượng CEA giúp theo dõi ung thư ruột, đo CA125 và He4 rà ung thư buồng trứng.

Thầy thuốc không dừng lại ở chỗ có khả năng là ung thư rồi thôi. Phải có được chẩn đoán chính xác nhất nhờ làm sinh thiết. Sinh thiết là lấy một miếng mô của khối bướu ở chỗ rờ được, thấy được thì tương đối dễ dàng (hạch cổ, vết loét ngoài da, một cục u ở vú). Nội soi bằng ống mềm giúp sinh thiết một khối u nằm sâu trong cuống phổi, bao tử, ruột. Lắm khi phải mổ thăm dò để chẩn đoán và tiến hành điều trị luôn. Sinh thiết cho kết quả giải phẫu bệnh (từ chuyên môn gọi là dạng vi thể hay dạng mô học) định được rõ ràng loại ung thư. Việc điều trị hoàn toàn tùy thuộc vào kết quả này.

Ngày càng có thêm nhiều cách định rõ bệnh. Cần nhất là người bệnh phải quyết tâm và kiên trì điều trị chuẩn mực.