"Nhận diện" chứng đau nửa mặt

Thực tế, đó là dấu hiệu của căn bệnh đau dây thần kinh V hay thường gọi là đau nửa mặt, là tình trạng đau xảy ra ở một hoặc nhiều vùng chi phối của dây V, đau thường mang tính chất bùng phát, theo cơn, dữ dội, đột ngột, đau như điện giật, dao đâm, buốt nhức… mà không có các thiếu hụt thần kinh mặc dù khám lâm sàng kỹ.

Đau thường xảy ra ở một bên mặt, chủ yếu ở nữ trên 50 tuổi. Bệnh biểu hiện bằng những cơn đau kiểu rát bỏng hoặc như có luồng điện ở mặt xen kẽ những thời điểm không đau. Một ngày có thể có nhiều cơn, mỗi cơn kéo dài vài giây đến vài phút, trong cơn bệnh nhân rất đau, thậm trí phải ngừng tất cả mọi công việc. Càng ngày cơn đau càng mau hơn và tăng về cường độ. Cơn đau có thể xuất hiện tự nhiên hoặc khi nói, nhai, hoặc khi kích thích vào một điểm (da, niêm mạc miệng). Điển hình là có điểm khởi phát ở niêm mạc miệng, lưỡi. Ngoài cơn đau bệnh nhân hoàn toàn bình thường, không có cảm giác tê bì hay kiến bò vùng đau, không có các tổn thương khác kèm theo.

Nguyên nhân gây đau dây V có khá nhiều. Có thể là sau chấn thương, sau can thiệp y học vào vùng đầu mặt, bệnh đa xơ cứng, do một mạch máu nhỏ đè vào rễ của dây thần kinh số V tại gần thân não… Điều trị nội khoa là lựa chọn đầu tay và đa số trường hợp, dùng thuốc cũng có hiệu quả. Trường hợp thuốc giảm tác dụng phải tăng liều, bệnh nhân không dung nạp thuốc, hoặc các tác dụng phụ nặng nề: dị ứng, say thuốc, suy thận… khi đó các biện pháp khác được tính đến như can thiệp qua da, gamma knife, phẫu thuật.

Cho đến ngày nay, phẫu thuật giải ép mạch máu thần kinh điều trị bệnh đau dây V được chứng minh có hiệu quả cao và an toàn (tỷ lệ giảm đau lên tới hơn 90%). Tùy từng trường hợp sẽ có những chỉ định cụ thể. Việc lựa chọn phương pháp nào là tùy thuộc vào tình trạng sức khoẻ cũng như nguyện vọng của bệnh nhân. Phương pháp này áp dụng với bệnh nhân kháng thuốc, thất bại với các phương pháp can thiệp khác, chụp cộng hưởng từ có nguyên nhân mạch máu chèn ép thần kinh, có đủ điều kiện sức khỏe gây mê phẫu thuật. Còn với bệnh nhân sức khỏe kém, lớn tuổi thường được chỉ định can thiệp diệt hạch qua da, dao Gamma.