Những "xu hướng" ăn kiêng trong năm mới

SUCKHOE+ | Từ phương pháp ăn kiêng 5:2 đến Paleo, Virgin và nhiều chế độ khác, giới chuyên gia đánh giá hiệu quả của những xu hướng ăn kiêng mới nhất.

16/02/2015 12:43

Tập luyện, ăn kiêng sai cách: Già nhanh không tưởng!

Bệnh zona thần kinh có ảnh hưởng đến thai nhi không?

Bổ sung hormone thời mãn kinh: Những thắc mắc phổ biến

Giảm calorie 2 ngày mỗi tuần

Hứa hẹn: Ăn uống như bình thường trong hầu hết thời gian áp dụng, trừ 2 ngày trong tuần cần cắt giảm lượng calorie hấp thụ xuống còn khoảng 1/4 mức cần thiết hằng ngày. Như vậy, trong 2 ngày đặc biệt của tuần, phụ nữ chỉ ăn 500 calorie còn đàn ông được bổ sung đến 600. Cứ cho rằng mỗi ngày bạn chỉ hấp thụ đúng số năng lượng cần thiết, khoảng 2.000 calorie, 2 ngày ăn kiêng tương đương với việc cắt bỏ khẩu phần ăn trong hơn 1 ngày/tuần. Bên cạnh việc giảm cân, 5:2 còn được cho là có thể tạo hiệu ứng tích cực cho cơ thể, chẳng hạn

như cải thiện huyết áp và lượng cholesterol, từ đó tăng tuổi thọ.

Thực tế: Cuộc nghiên cứu có quy mô nhất trên người do Viện Y tế quốc gia Mỹ thực hiện cho thấy mức độ sụt cân ở phương pháp này tương đương với những người áp dụng chế độ ăn kiểm soát lượng calorie mỗi ngày. Nó cũng có lợi ích tương tự về mặt cải thiện huyết áp, cân bằng lượng cholesterol và các chỉ số sức khỏe khác, dù nhóm ăn kiêng 2 ngày cải thiện tốt hơn mức độ kháng insulin so với chế độ ăn còn lại. Tuy nhiên, kết quả trên được rút ra từ cuộc khảo sát ở phụ nữ béo phì, nên không chắc có thể áp dụng cho tất cả mọi người.

Về vấn đề kéo dài tuổi thọ, nhiều cuộc nghiên cứu chứng minh rằng giới hạn mức hấp thụ calorie có thể giúp con người sống lâu hơn. Kết quả nghiên cứu ở động vật cho thấy ăn kiêng có thể thúc đẩy sự tăng trưởng tế bào não và từ đó có thể bảo vệ não trước tình trạng dồn ứ chất dơ giống như ở bệnh Alzheimer.

Paleo

Hứa hẹn: Paleo, hay chế độ ăn thời tiền sử, là xu hướng sức khỏe được nhiều người nổi tiếng theo đuổi. Bạn sẽ phải ăn như lúc tổ tiên con người còn định cư trong các hang động, có nghĩa là nhiều thịt, trái cây, rau quả, hạt, đậu các loại, trong khi tránh tối đa mọi thực phẩm hiện đại như ngũ cốc, thực phẩm chế biến, bơ sữa, muối và đường. Những người đề xuất chỉ ra rằng tổ tiên của loài người bền bỉ và đầy sức sống, trong khi con cháu ngày nay béo phì và trì trệ. Theo họ, phải ăn nhiều protein và chất béo có lợi thay cho những loại thực phẩm giàu gluten và đã qua xử lý.

Thực tế: Đổi thực phẩm xử lý để chọn thực phẩm nguyên hạt có nhiều lợi ích, theo nhà hóa sinh Kristian Le Vay của Đại học Bristol (Anh), do thực phẩm xử lý có khuynh hướng chứa nhiều đường. Ăn đường nhiều dẫn đến béo phì, bệnh tim mạch và tiểu đường. Người hiện đại cũng ăn quá nhiều muối, thường có trong các thịt đã qua xử lý như thịt hun khói, nên đây là cách tiếp cận đúng. Tuy nhiên, hành động cắt giảm các nhóm thực phẩm khác, đặc biệt là bơ sữa, có thể khiến con người thiếu hụt các vitamin quan trọng như canxi. Và các loại carbohydrate như mì Ý và ngũ cốc vẫn được xem là an toàn nếu ăn với số lượng thích hợp, theo chuyên gia Le Vay.

Ý tưởng cho rằng gien di truyền của chúng ta không tiến hóa kịp các chế độ ăn vẫn còn là điều gây tranh cãi dữ dội. Chẳng hạn, một số cộng đồng xa xưa được phát triển khả năng tiêu hóa sữa, trong khi những cộng đồng khác trên con đường tiến hóa đã bổ sung thêm các đoạn sao chép enzyme cần thiết để xử lý tinh bột. Kết luận là tránh đường và thực phẩm xử lý là điều nên làm, cũng như bổ sung chất béo có lợi từ hạt và quả hạch các loại, nhưng không cần thiết phải ăn uống như người tiền sử mới có thân thể khỏe mạnh.

Kiêng đường

Hứa hẹn: Chế độ ăn kiêng đường có nhiều dạng khác nhau, từ mức độ cắt hết nguồn bổ sung đường từ bơ sữa, trái cây và một số loại rau quả; đến dạng không ăn thêm đường, bao gồm không ăn uống bánh ngọt, nước ngọt và các thực phẩm xử lý như ngũ cốc, bánh mì và xúc xích; và có thể là chỉ tập trung không ăn một số loại đường cụ thể. Thay thế thực phẩm có đường với loại giàu protein và chất béo tự nhiên giúp bạn no lâu hơn, từ đó ăn ít lại và tránh nguy cơ thèm ăn giữa giờ.

Thực tế: Cơ thể con người không cần đường như cần các loại chất béo quan trọng, protein và carbohydrate để chạy tốt chức năng cơ thể, nên cắt bớt nguồn đường là có lý. Những loại đường thường được thêm vào thực phẩm như đường bắp fructose cao, đặc biệt nguy hiểm cho sức khỏe, theo chuyên gia Robert Lustig của Đại học California, San Francisco (Mỹ). Điều này do nó biến thành chất béo dưới tác động của gan, tích tụ ở đó và dẫn đến bệnh gan cũng như tiểu đường. Và chế độ ăn nhiều đường có thể khiến chúng ta luôn cồn cào đói bụng. Do vậy, kiêng rượu bia, nước ngọt, bánh ngọt là cách giảm cân hiệu quả, nhưng không nên loại bỏ toàn bộ thực phẩm có đường, theo Giáo sư Susan Jebb của Đại học Oxford (Anh). Nếu hoàn toàn kiêng đường, cơ thể sẽ dễ bị đẩy vào tình trạng thèm ăn đường.

Liệu trình hormone

Hứa hẹn: Chế độ ăn này dựa trên ý tưởng hầu hết tình trạng tăng cân và khiến cơ thể uể oải là do hormone quấy phá, đặc biệt là ở nữ giới. Và cách tốt nhất là điều chỉnh sự mất cân bằng thông qua chế độ ăn mỗi ngày. Dựa vào tình trạng mất cân đối, hầu hết các lời khuyên đều tập trung vào việc cắt giảm caffeine và gluten, ăn protein nạc và thịt xẻ từ gia súc ăn cỏ, tránh thực phẩm biến đổi gien, cắt đường và carbohydrate đã xử lý. Người theo đuổi chế độ ăn mới còn được khuyên tham gia các lớp yoga và uống thực phẩm chức năng.

Thực tế: Đúng là có sự liên kết giữa hormone, các yếu tố trong đời sống như stress, và chế độ ăn của con người. Tuy nhiên, ở một số khía cạnh, mức tác động cũng khác nhau. Các hormone có liên quan đến sự chuyển hóa thực phẩm như insulin bị ảnh hưởng bởi chế độ ăn, chẳng hạn carbohydrate chuyển hóa chậm giúp ngăn việc tăng insulin do đường. Về giảm cân, một số hormone như leptin được cho là có khả năng điều tiết lượng mỡ tồn trữ trong cơ thể, theo Giáo sư Madeline Burke của Đại học Bristol (Anh). “Tuy nhiên, không có chứng cứ chắc chắn cho thấy ăn một số thực phẩm nào đó có thể kiểm soát được những dạng hormone này”, theo bà Burke. Trong khi đó, Giáo sư Giles Yeo của Đại học Cambridge (Anh) cung cấp chứng cứ khoa học cho thấy nếu ăn quá nhiều thịt bò chứa oestrogen có thể ảnh hưởng đến cơ thể của bạn.

Virgin

Hứa hẹn: Nếu áp dụng chế độ ăn này, bạn phải loại bỏ các dạng thực phẩm có thể khiến cơ thể trữ thêm mỡ, gồm gluten, đậu nành, bơ sữa, trứng, bắp, đậu phộng, đường và chất làm ngọt. Chỉ được ăn protein nạc, tinh bột giàu chất xơ và rau quả. Theo các chuyên gia, những thực phẩm có thể khiến cơ thể trữ thêm mỡ sẽ đẩy hệ miễn dịch vào tình trạng viêm nhiễm, làm rối loạn các hormone như insulin và leptin, khiến người mập càng thêm mập. Loại bỏ những thức ăn có hại, trong vòng 3 tuần bề ngoài sẽ lập tức cải thiện và cảm thấy trẻ hơn độ 10 tuổi.

Thực tế: Các cuộc nghiên cứu cho thấy những chế độ ăn giàu chất béo có thể dẫn đến viêm nhiễm, từ đó khiến bệnh tình kéo đến, từ tiểu đường đến mất trí nhớ. Tuy nhiên, ý tưởng cho rằng hầu hết con người hiện đại đều bị một số dạng thức ăn hành hạ vẫn còn là điều chưa được kiểm chứng. Những triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, đầy hơi có thể là do thực phẩm, nhưng chúng cũng là hậu quả đến từ nước uống có ga, caffeine, thức ăn vặt, ăn nhanh và ăn liền. Thay vì dùng những dạng thực phẩm này, nên mua sắm đồ tươi và nấu ăn, dù các món đơn giản. Chú trọng ăn nhiều trái cây và rau quả để đảm bảo lượng vitamin cần thiết cho cơ thể khỏe mạnh dài lâu.