Tổng quan về bệnh Parkinson: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh Parkinson cũng có thể khởi phát sớm ở độ tuổi trước 50

Nguyên nhân gây bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson xảy ra khi các tế bào sản sinh dopamine trong khu vực não kiểm soát vận động bị suy giảm hoặc chết đi. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong não, đảm nhiệm vai trò dẫn truyền tín hiệu thần kinh từ tế bào này sang tế bào khác, giúp tế bào não chỉ huy và kiểm soát cử động của các cơ bắp, đặc biệt là chân, tay và mặt.

Khi lượng dopamine được sản sinh ít hơn sẽ gây ra các rối loạn vận động ở người bệnh Parkinson. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa làm rõ được nguyên nhân chính xác khiến các tế bào sản sinh dopamine bị suy yếu.

Một nguyên nhân khác gây bệnh Parkinson là do bị mất đi phần đầu của các dây thần kinh sản sinh norepinephrine - chất dẫn truyền thần kinh chính của hệ thần kinh giao cảm. Do norepinephrine có vai trò điều khiển nhiều chức năng tự động của cơ thể (như nhịp tim, huyết áp), người bệnh Parkinson có thể thường hay thấy mệt mỏi, tiêu hóa kém, hạ huyết áp tư thế…

Nhiều chuyên gia cho biết, tế bào não của người bệnh Parkinson thường chứa thể Lewy - các khối protein alpha-synuclein bất thường. Do đó, các nhà khoa học đang cố gắng tìm hiểu chức năng của thể Lewy, từ đó làm rõ mối liên hệ của chúng với các đột biến di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Parkinson.

Sự hiện diện của thể Lewy cũng có thể liên quan tới bệnh Parkinson

Trong một số trường hợp, bệnh Parkinson có thể xảy ra do di truyền. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp khác, bệnh có thể bắt nguồn từ các đột biến gene cụ thể. Nhiều nhà khoa học cho rằng bệnh Parkinson là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố di truyền và yếu tố môi trường (như thường xuyên tiếp xúc với các chất độc trong môi trường sống).

Triệu chứng bệnh Parkinson

Bệnh Parkinson có các triệu chứng chính, bao gồm:

- Run tay chân, run hàm hoặc đầu: Ban đầu, run xuất hiện ở một bên tay khi nghỉ ngơi, sau đó là chân cùng bên, tay đối diện và chân đối diện. Tuy vậy, vẫn có gần 15% người bệnh Parkinson trong suốt quá trình điều trị không bao giờ có biểu hiện run.

- Cứng cơ bắp, đặc biệt là ở tay chân và thân mình.

- Chuyển động chậm chạp.

- Mất khả năng giữ thăng bằng, phối hợp chuyển động.

- Nét mặt đờ đẫn, ít biểu hiện cảm xúc.

Bệnh Parkinson có thể gây run tay chân, cứng cơ bắp…

Những triệu chứng khác của bệnh Parkinson không thuộc về vận động có thể bao gồm: Trầm cảm, thay đổi cảm xúc, khó nhai và nuốt thức ăn, khó nói, các vấn đề tiêu hóa (đặc biệt là táo bón), các vấn đề về da, rối loạn giấc ngủ…

Nhìn chung, các triệu chứng bệnh Parkinson thường tiến triển và nặng dần theo thời gian. Các triệu chứng này cũng thường bị nhầm lẫn với các dấu hiệu lão hóa. Do không có xét nghiệm nào xác định bệnh Parkinson một cách chắc chắn, rất khó để chẩn đoán chính xác bệnh Parkinson.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh Parkinson thường rất khó nhận biết, có thể chỉ là bị run ở một bên cơ thể, giọng nói và chữ viết tay dần nhỏ hơn. Trên thực tế, trong nhiều trường hợp, bạn bè, người thân của người bệnh mới là những người nhận thấy các thay đổi như giảm khả năng biểu cảm trên gương mặt, người bệnh có dáng đi hay cách cử động tay, chân bất thường.

Người bệnh Parkinson thường có dáng đi rất đặc trưng. Theo đó, họ có xu hướng đi chúi người về phía trước, bước chân nhanh và ngắn, ít vung tay. Họ cũng có thể gặp khó khăn khi bắt đầu đi hoặc khi phải chuyển hướng di chuyển.

Xem thêm để biết cách điều trị bệnh Parkinson:

Điều trị bệnh Parkinson

Dù vẫn chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn bệnh Parkinson, hiện vẫn có các loại thuốc, phương pháp phẫu thuật… giúp giảm thiểu triệu chứng bệnh.

Thuốc điều trị bệnh Parkinson

Các loại thuốc thường được kê đơn để điều trị bệnh Parkinson bao gồm:

- Thuốc làm tăng nồng độ dopamine trong não.

- Thuốc ảnh hưởng đến các hóa chất khác trong não bộ.

- Thuốc giúp kiểm soát các triệu chứng không liên quan tới vận động.

Loại thuốc điều trị chính cho bệnh Parkinson là levodopa (hay còn gọi là thuốc L-dopa). Theo đó, dùng thuốc levodopa có thể giúp bổ sung dopamine cho não bộ. Các bác sỹ cũng thường kết hợp thuốc levodopa và carbidopa. Thuốc carbidopa có thể giúp giảm bớt các tác dụng phụ của levodopa như buồn nôn/nôn mửa, bồn chồn, huyết áp thấp…

Lưu ý: Bạn không nên tự ngừng dùng thuốc levodopa khi chưa được sự đồng ý của bác sỹ. Ngừng dùng thuốc đột ngột có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng như khó thở, đi lại khó khăn.

Các loại thuốc điều trị bệnh Parkinson khác bao gồm:

Run và co cứng cơ tay khi viết, phải làm sao?

Dùng tinh dầu hoa cúc để giảm căng thẳng, lo âu: Cần lưu ý gì?

Khi bị dị ứng thức ăn phải làm sao?

Hở van 2 lá 3/4, mỡ máu cao đã phải thay van chưa?

Nên đọc

- Các thuốc đồng vận dopamine.

- Các thuốc ức chế MAO-B.

- Các thuốc ức chế COMT.

- Amantadine.

- Thuốc kháng cholinergic.

Phẫu thuật kích thích não sâu

Nếu không đáp ứng tốt với thuốc điều trị, người bệnh Parkinson có thể thử phẫu thuật kích thích não sâu. Phẫu thuật này có thể liên quan tới việc cấy ghép các điện cực vào não. Các điện cực này lại được nối với một thiết bị nhỏ cấy ghép ở ngực. Thiết bị này có thể kích thích não, từ đó giúp ngăn chặn triệu chứng run tay chân, cứng cơ bắp do bệnh Parkinson.

Các liệu pháp khác

Liệu pháp ngôn ngữ, thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn hơn… cũng có thể giúp người bệnh Parkinson kiểm soát triệu chứng run tay chân, cứng cơ bắp, cải thiện dáng đi…

Việc bổ sung các tiền chất dinh dưỡng giúp nuôi dưỡng, bảo vệ tế bào thần kinh cũng được chứng minh là hiệu quả trong hỗ trợ điều trị bệnh Parkinson. Trong Đông y, 2 thảo dược thiên ma, câu đằng đặc biệt làm tốt vai trò này và được coi là thảo dược “đầu bảng” cho người bệnh Parkinson. Chúng còn gián tiếp làm tăng nồng độ dopamine trong não.

Ngoài ra, các thảo dược khác như hà thủ ô, câu kỷ tử, nhục thung dung… cũng có tác dụng chống stress oxy hóa và lưu thông khí huyết, mạnh gân cốt cho người bệnh Parkinson. Bạn có thể lựa chọn sử dụng các sản phẩm phù hợp chứa các thảo dược này.

Vi Bùi H+ (Theo Nia.nih.gov)