Sỏi mật và sỏi thận có gì khác biệt?

Nam giới có nguy cơ cao bị sỏi thận, nhưng nữ giới lại có nguy cơ bị sỏi mật cao hơn

Sỏi thận là các tinh thể cứng, được hình thành trong thận hoặc đường tiết niệu. Trong khi đó, sỏi mật là những viên sỏi phát triển trong túi mật hoặc ống dẫn mật. Dưới đây là một số đặc điểm phân biệt sỏi thận và sỏi mật:

Nguyên nhân hình thành sỏi thận và sỏi mật

Có nhiều nguyên nhân có thể gây hình thành sỏi thận, bao gồm: Uống quá ít nước, béo phì, bổ sung quá nhiều calci, di truyền, tuổi tác, người mắc các bệnh đường tiêu hóa, người bị tăng acid uric máu, phụ nữ mang thai và do sắc tộc (người Châu Á và người da trắng có tỷ lệ mắc sỏi thận cao hơn).

Mặt khác, nguy cơ mắc sỏi mật có thể gia tăng do một số yếu tố như: Tuổi tác, béo phì, ăn quá nhiều chất béo, giảm cân quá nhanh, phụ nữ dùng thuốc tránh thai dài ngày hoặc do tác dụng của thuốc Statin để hạ cholesterol máu… 

Các triệu chứng cảnh báo sỏi mật và sỏi thận

Sỏi mật thường gây đau ở vùng bụng trên, bên phải

Các triệu chứng cảnh báo sỏi thận bao gồm: Đau ở vùng bụng dưới, tiểu buốt, tiểu ra máu, buồn nôn, đau khi ngồi lâu, sốt và ớn lạnh (trong trường hợp nhiễm trùng).

Sỏi mật thường không gây ra triệu chứng gì nghiêm trọng, đặc biệt với sỏi trong túi mật. Tuy nhiên, khi viên sỏi phát triển lớn và gây tắc nghẽn dòng chảy dịch mật, bạn có thể cảm thấy đau dưới xương sườn, đau lan ra sau lưng và vai phải, đặc biệt sau khi ăn nhiều chất béo; Buồn nôn và nôn ói; Sốt cao, vã mồ hôi hoặc ớn lạnh khi nhiễm khuẩn đường mật; Thậm chí bị vàng da, vàng mắt do sỏi làm tắc mật.

Kích thước viên sỏi

Sỏi mật có rất nhiều kích thước và hình dạng. Chúng thường nhỏ, nhưng có thể phát triển to đến kích cỡ bằng 1 quả bóng golf. Túi mật có thể chứa một viên sỏi lớn duy nhất hoặc nhiều viên sỏi nhỏ.

Cả sỏi mật và sỏi thận đều có nhiều kích cỡ khác nhau

Sỏi thận cũng có nhiều kích thước khác nhau. Một khi sỏi thận phát triển quá 3mm đường kính, nó có thể tắc nghẽn niệu đạo. Phần lớn sỏi thận có kích thước nhỏ (đường kính dưới 5mm) có thể được thải qua nước tiểu. Đối với sỏi thận lớn hơn (đường kính 5 - 10mm), cơ hội sỏi thải ra ngoài tự nhiên chỉ còn 50% và nhiều trường hợp buộc phải điều trị, can thiệp lấy sỏi.

Thành phần sỏi

Sỏi thận thường bao gồm các khoáng chất và muối acid. Có 4 loại sỏi thận chính là sỏi calci, sỏi struvite, sỏi acid uric và sỏi cysteine.

Khác với sỏi thận, sỏi mật thường bao gồm chủ yếu là cholesterol, calci bilirubinate, calci cacbonat. Theo thành phần, sỏi mật được phân chia thành 2 loại chính là sỏi cholesterol và sỏi sắc tố bilirubin. Trong số đó, sỏi sắc tố thường xuất hiện ở những người bị bệnh gan, nhiễm trùng ống mật hoặc người bị các chứng rối loạn máu.

Làm sao để biết bạn bị sỏi mật hay sỏi thận?

Phẫu thuật cắt túi mật: Đa số trường hợp là do sỏi mật

Những thực phẩm giúp phòng ngừa sỏi mật bạn nên ăn hàng ngày

Người dùng thuốc kháng đông nên hạn chế thực phẩm giàu vitamin K

Rối loạn kinh nguyệt sau khi uống thuốc tránh thai: Điều chỉnh thế nào?

Nên đọc

Sỏi thận có thể được chẩn đoán bằng cách chụp CT, siêu âm, chụp x-quang hệ tiết niệu bằng đường tĩnh mạch. Sỏi mật có thể được chẩn đoán bằng cách chụp CT, chụp x-quang đường mật, xét nghiệm cholesterol máu, triệu chứng vàng da... Thông thường, chỉ cần siêu âm là đã có thể phát hiện bạn mắc sỏi mật hay sỏi thận.

Điều trị sỏi mật và sỏi thận có gì khác nhau?

Sỏi thận được điều trị bằng các loại thuốc giúp kiểm soát cơn đau, thủ thuật tán sỏi và phẫu thuật gắp sỏi khi các phương pháp điều trị khác không có hiệu quả.

Sỏi mật được điều trị bằng phương pháp cắt túi mật (với sỏi trong túi mật), dùng acid ursodeoxycholic để hòa tan sỏi mật - chỉ áp dụng với sỏi cholesterol, nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) và tán sỏi bằng sóng để điều trị sỏi đường mật.

Phòng ngừa sỏi mật và sỏi thận

Sỏi thận có thể được phòng ngừa bằng cách uống nhiều nước, tránh ăn nhiều các món có hàm lượng oxalate cao. Sỏi mật có thể được phòng ngừa bằng cách kiểm soát cân nặng, ăn uống lành mạnh (tránh chất béo bão hòa, đường, carbohydrate) và tập thể dục thường xuyên.

Vi Bùi H+ (Theo Diffen)