Uống nhiều rượu bia: Coi chừng viêm tụy cấp!

Bệnh dễ bị nhầm lẫn với đau bao tử nên không ít người tìm thuốc trị đau bao tử uống tạm. Tuy nhiên, diễn tiến của bệnh rất nhanh, chỉ sau khoảng nửa ngày đến một ngày, những cơn đau trở nên dữ dội đến mức người bệnh không thể chịu được và buộc phải đến bệnh viện.

Thông thường, người bệnh sẽ được thử hai chất men amylase và lipase. Nếu chỉ số tăng gấp ba lần so với mức thông thường thì có đến 80% khả năng bị viêm tụy. Nếu được đưa đi khám sớm, bệnh còn ở mức độ nhẹ với biểu hiện của tụy ở tình trạng đang sưng, phù nề, có dịch viêm. Khi đó, người bệnh cần ngưng ăn hoàn toàn để tụy có thời gian nghỉ ngơi tạm thời. Chỉ khoảng hai-ba ngày, tụy sẽ tự hồi phục trở lại, người bệnh không còn đau. Trong thời gian này, người bệnh cần được cung cấp nước, điện giải theo đường tĩnh mạch và thêm những chỉ định riêng tùy theo từng nguyên nhân gây bệnh.

Nếu không đi khám sớm, đồng thời người bệnh vẫn tiếp tục ăn thì tình trạng viêm sẽ tăng nặng, lan rộng ra những vùng xung quanh. Cả tuyến tụy bị hoại tử, xuất huyết, tụ dịch, đồng thời tiết ra chất gây viêm, tạo phản ứng viêm cho toàn thân. Người bệnh sẽ bị tụt huyết áp, suy kiệt và tử vong chỉ trong khoảng hai-ba ngày. Hiện nay, với những ca VTC nặng, bên cạnh việc ngưng ăn, bù nước, điện giải, dùng thuốc ức chế ngưng tiết dịch…, quan trọng nhất là bệnh nhân cần được lọc máu để loại các chất gây viêm. Nhờ vậy, bệnh nhân VTC nặng có tỷ lệ sống sót cao hơn trước đây rất nhiều. Nếu không được lọc máu thì đa phần sẽ không thể qua khỏi.

Viêm tụy cấp thường có nguyên nhân khởi phát do dùng quá nhiều rượu bia

Có nhiều nguyên nhân gây VTC, nhưng đáng kể nhất là do người bệnh dùng nhiều rượu bia trong thời gian dài; kế đến là do sỏi ống/đường mật, thường gặp ở nữ giới. Một nguyên nhân cũng đang có xu hướng tăng là do bị rối loạn mỡ máu, tăng Triglyceride trong máu. (Người béo phì hoặc uống nhiều rượu bia có nguy cơ cao bị tăng Triglyceride trong máu). Do vậy, cách để phòng ngừa VTC hữu hiệu là hạn chế bia rượu. Nếu có bệnh sỏi ống/đường mật, béo phì, rối loạn mỡ máu cần được khám để được điều trị sớm.

Những trường hợp bị chấn thương mạnh ở vùng thượng vị có thể gây giập tụy, dẫn đến VTC. Biểu hiện ban đầu của bệnh dễ khiến người bệnh nghĩ rằng bị đau là do chấn thương.

Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khá hiếm gặp là do dùng thuốc ức chế miễn dịch methotrexate; do va chạm trong quá trình nội soi lấy sỏi mật, quá trình phẫu thuật liên quan đến vùng bụng. Nếu do dùng thuốc thì cần phải ngưng sử dụng; còn do phẫu thuật thường được phát hiện và điều trị ngay vì khi đó bệnh nhân đang lưu tại bệnh viện để hồi phục sau mổ.