Cảnh báo 5 thói quen gây sỏi mật

Những điều cần biết về bệnh sỏi mật

Sỏi mật (hay sỏi túi mật) là những tinh thể cứng hình thành trong túi mật do sự lắng đọng của dịch mật. Đây là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ. Theo Tạp chí Clinical Gastroenterology and Hepatology, tỷ lệ mắc sỏi mật ở nữ giới cao hơn nam giới (7,6% so với 5,4%). Trên toàn cầu, khoảng 6% dân số đang sống chung với bệnh lý này.

Vì vậy, việc hiểu rõ về sỏi mật và những thói quen hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh là điều rất quan trọng. Bác sĩ Urman Dhruv, Trưởng Khoa Nội tổng quát, Bệnh viện HCG (Ấn Độ) - đã chỉ ra 5 thói quen có thể khiến bạn dễ bị sỏi mật hơn.

Chế độ ăn nhiều chất béo và carbohydrate tinh chế

Túi mật đóng vai trò quan trọng trong việc dự trữ và tiết dịch mật, giúp cơ thể tiêu hóa chất béo. Tuy nhiên, theo bác sĩ Urman Dhruv, nếu thường xuyên tiêu thụ các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo không lành mạnh và carbohydrate tinh chế (như bánh mì trắng, bánh ngọt, đồ ăn nhiều đường), bạn đang vô tình làm mất cân bằng dịch mật - nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hình thành sỏi.

Ngoài ra, chế độ ăn ít chất xơ làm tăng nguy cơ mắc sỏi mật, bởi chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và giúp dịch mật lưu thông hiệu quả hơn.

Do đó, để bảo vệ sức khỏe túi mật, nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn chất béo tốt như dầu olive, quả bơ hoặc các loại hạt.

Rượu bia

Uống quá nhiều rượu bia không chỉ cung cấp “calo rỗng” (không có giá trị dinh dưỡng) mà còn gây tích tụ mỡ trong gan và vôi hóa tuyến tụy. Bên cạnh đó, rượu bia cũng gây rối loạn mỡ máu và viêm niêm mạc dạ dày. Khi những yếu tố này kết hợp lại ở một người có cơ địa nhạy cảm, nguy cơ hình thành sỏi mật sẽ tăng cao.

Giảm cân quá nhanh

Theo bác sĩ Urman Dhruv, việc giảm cân quá nhanh, đặc biệt là ăn chế độ ăn kiêng cực đoan (crash diet), có thể dẫn đến hình thành sỏi. Khi bạn giảm nhiều cân trong thời gian ngắn, gan sẽ tiết ra nhiều cholesterol hơn vào trong dịch mật. Lượng cholesterol dư thừa này có thể kết tinh và tạo thành sỏi.

Do đó, để giảm cân an toàn và bền vững, chuyên gia khuyến cáo nên áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với luyện tập thể dục đều đặn, tránh các phương pháp giảm cân cấp tốc.

Lối sống ít vận động

Lối sống ít vận động cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật. Bác sĩ Urman Dhruv lý giải: “Việc thiếu hoạt động thể chất có thể dẫn đến béo phì - vốn là một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây sỏi mật. Đồng thời, nó làm chậm quá trình trao đổi chất và lưu thông dịch mật trong túi mật. Ngược lại, tập thể dục đều đặn giúp duy trì cân nặng hợp lý và cải thiện sức khỏe tiêu hóa tổng thể”.

Thuốc không kê đơn

Một số loại thuốc, đặc biệt là các phương pháp giảm cân mới, cũng có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật. Các thuốc giảm cân mới như chất chủ vận thụ thể GLP-1 (semaglutide - ví dụ như Ozempic) và chất chủ vận kép (tirzepatide - ví dụ như Mounjaro) đã được chứng minh là có liên quan đến sự hình thành sỏi mật.

Bên cạnh đó, các liệu pháp hormone như thuốc tránh thai chứa estrogen, liệu pháp thay thế hormone ở phụ nữ mãn kinh, hoặc dinh dưỡng truyền tĩnh mạch hoàn toàn (TPN) cũng được xem là những yếu tố góp phần gây bệnh.

Như vậy, để phòng ngừa sỏi mật, bạn cần xây dựng lối sống lành mạnh: Ăn uống cân bằng, vận động đều đặn, giảm cân an toàn và không sử dụng thuốc bừa bãi khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

 

Người bị sỏi mật có cần kiêng ăn hoa quả không?

Đau quặn hạ sườn phải, thường xuyên khó tiêu có phải do sỏi mật?

Mới bị sỏi mật, uống quả sung có khỏi không?

Người bị sỏi mật có cần kiêng ăn dầu mỡ không?