Nâng cao vị thế của nữ giới trong công tác điều hành cơ quan báo chí

Phiên thảo luận trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc - Ảnh: Hiệp Nguyễn/Sức khỏe+

Vấn đề phát huy tiếng nói, bản lĩnh và cơ hội phát triển của nữ giới trong điều hành báo chí đã được đặt ra tại phiên thảo luận chuyên đề “Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức”, trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 tại Hà Nội.

Vai trò của nữ giới trong dòng chảy báo chí Việt Nam

Với hơn 800 cơ quan báo chí đang hoạt động, cùng khoảng 41.000 người đang làm việc trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, trong đó có hơn 21.000 người được cấp thẻ nhà báo, ngành báo chí Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ cả về quy mô lẫn chất lượng. Tuy nhiên, một thực tế đáng suy ngẫm là tỷ lệ nữ giới tham gia vào các vị trí lãnh đạo cấp cao vẫn còn hạn chế. Cho đến nay, chưa có nữ nhà báo nào giữ chức vụ từ Phó Chủ tịch Hội trở lên. Số lượng nữ tổng biên tập cũng khá khiêm tốn nếu so với tổng số nhà báo nữ đang công tác.

Nhà báo Phan Thanh Phong, Trưởng Ban Chuyên đề - Báo Nhân Dân, Phó Chủ tịch Liên chi hội nhà báo Báo Nhân Dân đã có những chia sẻ sâu sắc khi nhìn lại chặng đường phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Theo bà, phụ nữ làm báo luôn hiện diện bền bỉ, âm thầm, góp phần không nhỏ vào tiến trình phát triển của nghề báo, dù không phải lúc nào cũng được nhìn nhận đúng mức. Họ không chỉ đơn thuần là người viết tin, bài mà còn dấn thân nơi thực địa, dùng cây bút làm vũ khí và để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.

Từ những năm tháng chiến tranh, nhiều nữ phóng viên đã dũng cảm vượt qua giới hạn của khuôn mẫu truyền thống, trực tiếp đối mặt với hiểm nguy nơi chiến trường. Trong thời kỳ đổi mới, nữ giới tiếp tục khẳng định vai trò và năng lực khi tham gia điều hành các cơ quan báo chí. Nhiều nữ tổng biên tập đã góp phần quan trọng trong việc định hình phong cách làm báo mang tính nhân văn, cập nhật xu thế thời đại, phản ánh sâu sắc đời sống xã hội. Họ là những người điều hành tổ chức, nhưng cũng là người xây dựng chiến lược nội dung và bản sắc cho tòa soạn; đồng thời xử lý khủng hoảng trong một môi trường báo chí luôn biến động, chịu sức ép lớn từ cả phía dư luận và quản trị nội bộ.

Dù vậy, nhà báo Phan Thanh Phong cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, tỷ lệ nữ giới trong vai trò lãnh đạo báo chí vẫn còn quá khiêm tốn có nguyên nhân từ nhiều phía. Không ít phụ nữ còn e ngại bởi áp lực kép từ công việc và gia đình, bởi những định kiến giới tính vẫn tồn tại âm ỉ trong môi trường điều hành, và đặc biệt là thiếu cơ hội được đào tạo, tiếp cận với kỹ năng quản trị hiện đại trong thời kỳ chuyển đổi số.

Truyền thông hiện đại đang thay đổi chóng mặt bởi sự tác động của công nghệ, trí tuệ nhân tạo, nền tảng đa kênh và sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Trong bối cảnh đó, vai trò của người lãnh đạo ngày càng trở nên quan trọng và cần được nhìn nhận toàn diện. Tiếng nói của nữ giới không chỉ cần được lắng nghe mà còn cần được tạo điều kiện để phát huy thực chất, bình đẳng và bền vững.

Phát huy vai trò của nữ giới trong công tác lãnh đạo

Chia sẻ tại phiên thảo luận, nhà báo Phó Cẩm Hoa, Trưởng Ban Đối ngoại (VOV5), Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) cho biết, VOV hiện có khoảng 50,36% nữ giới, trong đó có 48,9% giữ vị trí lãnh đạo cấp phòng, 37% ở cấp vụ và 16% lãnh đạo cấp vụ trưởng. Tuy nhiên, ban lãnh đạo cấp cao của Đài hiện chưa có đại diện nữ. Thực tế cho thấy, phụ nữ tuy đông nhưng khả năng tiếp cận các vị trí điều hành cấp cao vẫn rất hiếm hoi. Trong khi đó, phụ nữ lại sở hữu nhiều lợi thế đặc biệt trong công việc báo chí như sự nhạy cảm, khả năng thấu hiểu các vấn đề xã hội, đặc biệt là trong các lĩnh vực về giới, trẻ em và các hoạt động cộng đồng.

Nhà báo Lý Việt Trung, Tổng Biên tập Báo Phụ nữ TP.HCM cũng chia sẻ rằng, với tỷ lệ nữ cán bộ, công nhân viên hơn 60% tại tòa soạn, họ đã và đang khẳng định được bản lĩnh trong vai trò lãnh đạo. Theo bà, đa số các nữ lãnh đạo báo chí hiện nay đều có một điểm chung là có hậu phương vững chắc, sẵn sàng chia sẻ với hoàn cảnh và công việc của vợ. Tuy nhiên, bà cũng nhìn nhận thẳng thắn rằng, chị em phụ nữ giỏi, mạnh dạn, bản lĩnh nhưng chưa thật sự tự tin. “Hiện nay định kiến xã hội đã giảm dần, chủ trương chính sách tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển. Tuy nhiên, yếu tố quyết định quan trọng cho sự phấn đấu hay không là ở sự tự tin của chị em phụ nữ”.

Nhà báo Hà Tùng Long - Báo Nông thôn Ngày nay/ Điện tử Dân Việt cho rằng, trong thời đại số, nữ giới không chỉ xuất hiện trong bộ máy lãnh đạo mà còn dần trở thành nhân tố thay đổi bản chất truyền thông. Theo ông, phụ nữ hiện nay đang góp phần chuyển dịch truyền thông từ việc đơn thuần cung cấp thông tin sang xây dựng các nội dung có sức tác động tích cực tới xã hội, hướng đến sự phát triển bền vững và nhân văn.

Góp thêm góc nhìn từ góc độ quản lý, Tiến sĩ Nguyễn Tri Thức, Ủy viên Ban Biên tập, Giám đốc Trung tâm Chuyên đề và Truyền thông - Phát hành, Tạp chí Cộng sản nhấn mạnh rằng, trong lãnh đạo, có 2 loại quyền lực là quyền lực cứng và quyền lực mềm. Phụ nữ thường có ưu thế rõ rệt trong việc vận dụng quyền lực mềm - điều đặc biệt quan trọng trong ngành báo chí ngày nay. Khi phụ nữ có được sự tự tin, cùng với phương pháp làm việc khoa học, tư duy chiến lược và bản lĩnh cá nhân, họ hoàn toàn có thể là những nhà lãnh đạo xuất sắc, đủ sức truyền cảm hứng và định hướng tổ chức trong bối cảnh báo chí đầy thách thức hiện nay.

Với vai trò là trưởng lãnh đạo một đơn vị, nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh, Trưởng Ban Nhân Dân điện tử, Báo Nhân Dân đánh giá: Phụ nữ để đạt được vị trí lãnh đạo như đàn ông đã phải cố gắng gấp 2-3 lần, vì thế khi đặt so sánh giữa nam và nữ nhà báo ở một vị trí lãnh đạo cấp dưới, ông sẽ ưu tiên cất nhắc nhà báo nữ.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh cũng khẳng định, khi giao việc cho nữ lãnh đạo cấp dưới, ông luôn đặt ra niềm tin vào năng lực làm việc của họ và sẵn sàng bảo vệ những nữ lãnh đạo dưới quyền mình để mọi người yên tâm làm việc.

Phiên thảo luận không chỉ dừng lại ở việc nhận diện những hạn chế, mà còn đưa ra các đề xuất thiết thực nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của nữ giới trong lĩnh vực báo chí. Các đại biểu tham dự đều chung quan điểm rằng phụ nữ không cần sự ưu ái đặc biệt, mà cần được trao cơ hội công bằng cùng sự tin tưởng thực chất. Khi phụ nữ được trao quyền, không chỉ bản thân họ phát triển mà cả nền báo chí cũng sẽ chuyển mình theo hướng tích cực, toàn diện, sâu sắc, nhân văn và bền vững hơn.

 

Hội Báo toàn quốc 2025: Tiếp nối một thế kỷ vẻ vang

Hội Báo toàn quốc năm 2025 có gì?

Tìm lại chỗ đứng của báo chí trong kỷ nguyên số

Phát hành bộ tem đặc biệt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925-2025)