"Sống chung" với viêm gan

Viêm gan B là bệnh phổ biến trong các loại bệnh viêm gan

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tại Việt Nam tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B chiếm 10 - 20% tổng dân số và khoảng 1/20 - 40 người bị viêm gan C, ngoài ra còn có các loại bệnh viêm gan A, D, E cũng xuất hiện tương đối. Trong khi đó, nhiều người mắc bệnh viêm gan lại hay có tâm lý ngại ngùng, khó chịu khi phải tiết lộ cho người thân, bạn bè biết là mình có bệnh. Và cứ thế, họ tiếp tục lây bệnh cho cộng đồng.

Nghịch cảnh của sự hiểu biết không đầy đủ về các loại bệnh viêm gan siêu vi mà có thể gặp tại rất nhiều nơi ở nước ta, đó là sự “kỳ thị” trong việc ăn uống dành cho người bị viêm gan B, C, D. Những người trong gia đình, những người xung quanh lại để cho người có bệnh tự nấu ăn hay phải ăn uống riêng một mình, không dùng chung chén bát với họ vì sợ lây nhiễm… Vô tình, những hành động như vậy đã càng làm cho người bệnh thêm phần mặc cảm, e dè hơn với người ngoài.

Bệnh viêm gan siêu vi không có đặc tính di truyền, nên anh chị em trong nhà không nhất thiết phải mang cùng một căn bệnh. Tùy theo từng loại virus khác nhau, bệnh có thể lây từ người này qua người kia, bằng cách này hoặc cách khác. Vì thế, khi sống với người bị viêm gan, chúng ta không những phải biết cách giúp đỡ người bệnh vượt qua những trở ngại khó khăn, mà còn phải thông hiểu những cách thức bảo vệ cho chính mình. Theo Hội Ung thư Việt Mỹ, chúng ta nên hiểu rõ mỗi loại viêm gan để có những biện pháp phòng ngừa cũng như điều trị:

Bệnh viêm gan A, E có thể lây qua đường tiêu hóa - ăn uống chung (Ảnh: Internet)

Bệnh viêm gan A lây qua đường tiêu hóa nên rất dễ lây. Bệnh dễ lây nhất một vài tuần lễ trước khi bệnh nhân có những triệu chứng của bệnh viêm gan cấp tính. Một khi da và mắt trở nên vàng, bệnh không còn truyền nhiễm nữa. Tiếp xúc với người bệnh trong lúc này không còn phải lo lắng nữa. Nói một cách khác, bệnh chỉ dễ lây trong thời gian ủ bệnh (khi bệnh nhân vẫn hoàn toàn khỏe mạnh).

Vì bệnh viêm gan A có thể tiêm phòng một cách dễ dàng, chúng ta nên đi khám bác sỹ để được tiêm vaccine phòng virus viêm gan A. Ða số những người đã tiếp xúc với virus viêm gan A trong quá khứ nên đã có kháng thể chống lại virus viêm gan A.

Bệnh viêm gan B lây qua máu và sinh lý, nên khó lây hơn bệnh viêm gan A. Vaccine viêm gan B rất hiệu nghiệm và an toàn nên chúng ta cần tiêm phòng càng sớm càng tốt. Ngay cả những phụ nữ trong lúc đang có thai, nếu chưa được miễn nhiễm cũng nên tiêm phòng đầy đủ. Ðiều này có thể tránh được tình trạng bị viêm gan B cấp tính trong thời gian nhạy cảm này.

Nhiều người mắc bệnh viêm gan B mạn tính thường không có triệu chứng gì và vẫn sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, một số người bị tổn thương gan do bệnh viêm gan B, đặc biệt là nếu họ đã mắc bệnh trong nhiều năm hoặc hàng chục năm. Khoảng một phần tư số người mắc bệnh viêm gan B có thể bị tổn thương gan nghiêm trọng. Trong đa số các trường hợp nghiêm trọng, bệnh viêm gan B có thể gây ung thư gan và suy gan.

Không bao giờ dùng chung bàn chải, dao cạo râu, bông tai hoặc dụng cụ khác có thể đã tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể. Băng ngay các vết cắt hoặc vết bầm tím để tránh tiếp xúc với máu. Không bao giờ chạm vào máu hoặc chất dịch của bất kỳ người nào mà không dùng dụng cụ bảo vệ giữa bạn và chất có thể đã nhiễm siêu vi gây bệnh. Bảo đảm rằng trẻ em sinh ra đã có mẹ mắc bệnh đều được tiêm vaccine viêm gan B ngay, và được điều trị bằng globulin miễn dịch viêm gan B (HBIG). Đây là các chất có các kháng thể của viêm gan B để giúp ngừa bệnh.

                       Bệnh viêm gan B đã có vaccine phòng bệnh (Ảnh: Internet)                    

Bệnh viêm gan C là bệnh truyền nhiễm, chủ yếu ảnh hưởng đến gan, do siêu vi viêm gan C. Bệnh thường không có triệu chứng, nhưng viêm mạn tính có thể dẫn đến mô sẹo ở gan và cuối cùng là xơ gan. Nhìn chung, triệu chứng của xơ gan biểu hiện rõ sau nhiều năm mắc phải. Trong một số trường hợp, bệnh nhân xơ gan sẽ bị suy gan, ung thư gan hoặc thực quản và giãn tĩnh mạch dạ dày có thể gây tử vong.

Hiện nay chưa có vaccine phòng ngừa viêm gan siêu vi C. Tuy nhiên, hiện có một số vaccine đang được nghiên cứu bào chế và cho kết quả khả quan.

Virus viêm gan C gây viêm mạn tính ở 50 - 80% số người bị nhiễm. Khoảng 40 - 80% trong số viêm mạn tính này sạch siêu vi khi được điều trị. Rất ít trường hợp sạch siêu vi mà không phải điều trị. Bệnh nhân viêm gan siêu vi C mạn tính nên tránh rượu và thuốc có hại cho gan, tiêm vaccine ngừa viêm gan siêu vi A và viêm gan siêu vi B.

Bệnh viêm gan C mạn tính cần được điều trị càng sớm càng tốt nhằm: Giảm thiểu hoặc loại trừ hoàn toàn tình trạng viêm gan, do đó ngăn ngừa diễn tiến sang xơ gan, ung thư gan. Đồng thời, đào thải hoặc giảm bớt lượng siêu vi C trong cơ thể, đặc biệt là ở gan.

Vàng da, vàng mắt do bị viêm gan (Ảnh: Internet)

Bệnh viêm gan D cũng giống như viêm gan B, C gần như không bao giờ lây qua mồ hôi và nước bọt, va chạm thể xác trong đời sống hàng ngày. Bệnh chỉ lây qua những người đang bị viêm gan B với kháng nguyên HBsAg. Kháng nguyên này, như những thỏi "nam châm" thu hút virus viêm gan D một cách mãnh liệt và khuếch trương sự tăng trưởng của chúng một cách nhanh chóng.

Bệnh viêm gan E lây qua thức ăn và nước uống ô nhiễm bởi virus. Khác với viêm gan A, bệnh này vẫn có thể tiếp tục lây bệnh trong nhiều tuần lễ, sau khi người bệnh đã phát ra những triệu chứng viêm gan cấp tính. Cho tới nay, người ta vẫn chưa khám phá ra thuốc chích ngừa bệnh viêm gan E. Vì thế, vấn đề vệ sinh thành phố, nhất là khả năng cung cấp một nguồn nước uống trong sạch, cũng như cải thiện cầu cống và hệ thống canh nông (không dùng phân tươi trong việc trồng trọt) là một trong những phương pháp hữu hiệu nhất để ngăn chặn sự bành trướng của căn bệnh đáng ngại này.

Tóm lại, khi sống với người bệnh viêm gan chúng ta cần hiểu rõ chứng bệnh của họ. Ăn uống chung hoặc chấm chung một chén nước mắm cùng với người bị viêm gan B, C, D không hề có sự lây nhiễm. Thay vì cô lập việc ăn uống với người bị viêm gan… hãy có những biện pháp đúng đắn để giúp người bị bệnh viêm gan yên tâm điều trị cũng như có sự an toàn đối với người xung quanh.