Yêu trẻ

SIDS - Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh

SUCKHOE+ | Tình trạng đột tử ở trẻ dưới 12 tháng tuổi không rõ nguyên nhân sau khi tiêm vaccine như trong thời gian vừa qua khiến nhiều gia đình có trẻ nhỏ hoang mang, không dám đưa con đi tiêm vaccine phòng bệnh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới, tình trạng đột tử ở trẻ này được thế giới gọi là Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

03/08/2015 15:47

Tình trạng tử vong đột ngột ở trẻ được gọi là Hội chứng đột tử trẻ sơ sinh, theo WHO

Lơ là tiêm chủng, hậu quả khó lường

Lịch tiêm chủng bắt buộc cho trẻ theo từng tháng

Học cách cứu bé sơ sinh khỏi hội chứng đột tử SIDS

Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (Sudden infant death syndrome - SIDS) là cụm từ chuyên môn dùng để chỉ trường hợp xảy ra tử vong mà không thể lý giải nguyên nhân ở trẻ dưới 1 năm tuổi. Vì thế, mọi trường hợp tử vong SIDS ở trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt ở giai đoạn từ 2 - 4 tháng tuổi luôn khiến cộng đồng đặt ra câu hỏi nguyên nhân nào đã gây ra cái chết ở trẻ. Do các liều vaccine phòng chống dịch bệnh được tiêm cho trẻ vào đúng thời kỳ này, vaccine dễ dàng trở thành một nghi vấn. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vắc xin không phải là nguyên nhân liên quan đến SIDS.

Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) là...

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh dịch Mỹ, SIDS là trường hợp trẻ nhỏ dưới 1 tuổi chết đột ngột, bất ngờ, không rõ nguyên nhân, ngay cả sau khi đã thực hiện đầy đủ các bước điều tra chuyên môn. Điều tra trên bao gồm thực hiện khám nghiệm tử thi, kiểm tra hiện trường và xem xét lại lịch sử lâm sàng của trẻ tử vong.

Các nhà chuyên môn xét một trường hợp khi trẻ dưới 1 tuổi tử vong, bên cung cấp dịch vụ y tế, nhân viên thực thi pháp luật và các hội đồng công cộng liên quan đã nỗ lực thực hiện công tác điều tra tìm hiểu nguyên nhân những không tìm ra lý do vì sao, trường hợp này sẽ được gọi là Hội chứng trẻ đột tử. Các bác sỹ pháp y sẽ ghi vào hồ sơ, phần nguyên nhân tử vong là “Không xác định” (tiếng Anh là “Unknow”).

Theo số liệu thống kê, tại Mỹ, hơn 2000 trẻ chết không rõ nguyên nhân trong năm 2010. 90% trẻ đột tử nằm trong nhóm tuổi dưới 6 tháng tuổi. Đa phần SIDS xảy ra với trẻ dưới 1 năm tuổi và xảy ra lặng lẽ, bất ngờ với ngay cả trẻ dường như đang rất khỏe mạnh.

Các thống kê cho thấy, các bé nam gặp SIDS nhiều hơn các bé nữ và dường như Hội chứng này có liên quan đến mùa trong năm, theo đó, số trường hợp SIDS tăng cao hơn vào mùa lạnh. Nghiên cứu khác cũng cho biết, người Mỹ Phi, người Mỹ gốc Ấn, gốc Alaska có tỷ lệ SIDS cao hơn người gốc Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, gốc Á và gốc châu Âu.

3 yếu tố bệnh lý, môi trường và những xung đột trong quá trình phát triển được coi là nguyên nhân gây đột tử ở trẻ (Nguồn: Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế)

Đâu là nguyên nhân gây ra SIDS?

Cho đến nay, y học vẫn chưa biết rõ những nguyên nhân gây ra các trường hợp đột ngột tử vong ở trẻ dưới một tuổi, đặc biệt với các trường hợp trẻ đang có vẻ khỏe mạnh. Các bác sỹ và các nhà nghiên cứu khoa học đã và đang nỗ lực hết mình để tìm ra nguyên nhân của SIDS.

Một số nghiên cứu cho thấy có trẻ tử vong đột ngột có một số dấu hiệu ở não bộ bất thường. Trong đó, hệ thống các tế bào thần kinh có vai trò kiểm soát nhịp thở, nhịp tim, áp lực máu, nhiệt độ cơ thể có những dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện nay, chưa có phương pháp nào có thể nhận diện được những trẻ em có các dấu hiện nguy cơ. Các nhà khoa học vẫn tiếp tục phát triển các nghiên cứu để quét não chuyên sâu nhằm giúp phát hiện sớm các trường hợp trên.

Mặc dù vậy, nhiều nhà khoa học tin rằng những phát hiện liên quan đến não bộ trẻ chưa thể giải thích đầy đủ nguyên nhân gây ra SIDS. Các bằng chứng cho thấy vẫn có những vấn đề khác liên quan và gây nên cái chết đột ngột của trẻ dưới 1 tuổi. Có quan điểm cho rằng có 3 nhân tố sau cùng lúc xảy ra sẽ có thể khiến trẻ tử vong:

(1) Sức khỏe bẩm sinh vốn yếu;

(2) Quá trình phát triển gặp khó khăn, xung đột;

(3) Ảnh hưởng xấu do tác động từ môi trường bên ngoài.

Và khi cùng lúc trẻ gặp cả 3 vấn đề này, nguy cơ tử vong đột ngột là rất cao.

Có liên quan đến vaccine?

Đã có rất nhiều nghiên cứu khác nhau tìm kiếm mối liên hệ giữa vaccine và SIDS. Kết quả đều cho thấy vaccine hoàn toàn không phải là nguyên nhân gây ra SIDS. Đối với phản ứng của cơ thể trẻ trong tiêm chủng, các bác sỹ chuyên khoa khẳng định: Chỉ có vài tác dụng phụ có thể xảy ra mà cả thế giới ghi nhận là đau, sốt phát ban, cao hơn nữa là sốc phản vệ và hiện tượng này chỉ xảy ra vài ngày rồi chấm dứt. Trên thực tế, có những trường hợp trẻ bị SIDS trùng với thời điểm tiêm chủng. Điều này khiến dư luận băn khoăn và nghi ngờ nguyên nhân xuất phát từ quá trình tiêm chủng. Khoa học đã chứng minh những nghi ngờ trên là vô căn cứ.

Nghiên cứu năm 2003 của Viện Y dược của Mỹ có tên “Đánh giá an toàn tiêm chủng: Vaccine và cái chết bất ngờ ở trẻ sơ sinh” cũng báo cáo rằng: Mọi bằng chứng khoa học đã bác bỏ hoàn toàn nghi ngờ vaccine liên quan đến những trường hợp tử vong ở trẻ nhỏ. Nhóm chuyên gia về An toàn vaccine quốc tế của Brighton Collaboration đã nghiên cứu sâu về SIDS và khẳng định tương tự, không hề có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy SIDS liên quan đến vaccine.

Bộ Y tế cũng đã đưa ra những khuyến cáo nhằm tránh nguy cơ đột tử không rõ nguyên nhân ở trẻ sơ sinh

(Nguồn: Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế)

Giảm SIDS khi đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ

Theo nghiên cứu của Học viện Bệnh nhi Mỹ vào năm 1992 khuyến nghị đặt trẻ nằm ngửa khi ngủ cũng giảm thiểu nguy cơ SIDS. Viện Sức khỏe trẻ em và Phát triển con người Quốc gia đã thực hiện thành công chiến dịch truyền thông “Nằm ngửa khi ngủ” vào năm 1994, nhằm giúp người dân Mỹ ý thức được vấn đề này và giảm thiểu con số tử vong ở trẻ sơ sinh Mỹ.

Bên cạnh đó, để tránh nguy cơ SIDS, thai phụ nên chú trọng việc chăm sóc sức khỏe thai sản từ sớm, thường xuyên và liên tục. Phụ nữ tránh hút thuốc, uống rượu, sử dụng chất cấm khi mang thai và sau khi sinh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ được bú mẹ trong 6 tháng đầu ít có nguy cơ bị SIDS so với trẻ không được bú mẹ. Ngoài ra, cần chăm sóc sức khỏe ban đầu cho bé và lưu tâm đến từng thay đổi nhỏ của trẻ để có thể phản ứng kịp thời trong các trường hợp nguy hiểm.