Tiến sĩ người Việt được lưu tên trên bức tường Viện Ung thư Anderson

MD Anderson (trụ sở tại Houston, Texas, Mỹ) là trung tâm ung thư số 1 của Mỹ do tạp chí US News của Mỹ xếp hạng trong suốt 12 năm qua. Được nghiên cứu ở trung tâm này là mơ ước của hàng ngàn bác sĩ, nhà khoa học nghiên cứu chống ung thư trên toàn thế giới.

Năm 1998, Phan Minh Liêm nhận được học bổng của tổ chức Soleil Francophone để sang Pháp học một năm chương trình lớp 10 nhờ thành tích đoạt giải nhì môn tiếng Pháp trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm lớp 9. “Khi học ở Pháp, mình bị thu hút bởi các thí nghiệm rất hay của môn sinh học và phát hiện niềm đam mê của mình đối với ngành này. Nhờ sự hướng dẫn của gia đình và các thầy cô, mình nhận ra được giá trị to lớn của những kết quả nghiên cứu y sinh, như việc tìm ra vắc xin có thể giúp hàng triệu người ngăn ngừa bệnh tật. Từ đó, mình quyết định theo đuổi con đường nghiên cứu trong lĩnh vực này, với ước mơ phát triển các liệu pháp mới để giúp được đông đảo người bệnh”, Liêm nhớ lại.

15 công trình nghiên cứu cùng với các cộng sự

Thi đỗ vào ngành công nghệ sinh học, Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM năm 2001, Liêm sớm tham gia các hoạt động phong trào và nghiên cứu khoa học. Với sự cố gắng liên tục và các đóng góp cho cộng đồng, Liêm đã vinh dự nhận được học bổng nghiên cứu sinh tiến sĩ của Quỹ giáo dục VN (VEF) vào năm thứ 3 của chương trình đại học. Liêm đến Mỹ năm 2005.

Được nghiên cứu trong môi trường chuyên nghiệp tại trung tâm ung thư hàng đầu thế giới MD Anderson ở Texas, tiến sĩ Liêm như cá gặp nước. Hiện tiến sĩ Liêm có 15 công trình nghiên cứu xuất bản cùng với các cộng sự trên các tạp chí khoa học quốc tế về công nghệ sinh học và ung thư, như tạp chí của Viện Hàn lâm khoa học quốc gia Mỹ (Proceedings of The National Academy of Sciences), tạp chí của Viện Ung thư quốc gia Mỹ (Journal of National Cancer Institute)...

Năm 2010, tiến sĩ Liêm được vinh dự bầu làm Chủ tịch Hội Sinh viên sau đại học của Đại học Texas - Viện Anderson. Trong lịch sử 73 năm từ khi viện thành lập, đây là lần đầu tiên và duy nhất một sinh viên quốc tế được bầu vào vị trí chủ tịch. Tiến sĩ Liêm làm rạng danh cộng đồng du học sinh Việt khi tên anh được vinh danh trên bức tường danh dự của trường này bởi các thành tích nghiên cứu và đóng góp cho cộng đồng.

Gien tiêu diệt tế bào ung thư

Một tin vui với những người bị ung thư là trong một nghiên cứu gần đây, nhóm của tiến sĩ Liêm đã phát hiện một gien có khả năng ức chế hữu hiệu quá trình tạo năng lượng của khối u. Khi gien này được kích hoạt, các tế bào ung thư nhanh chóng bị tiêu diệt, hoặc ngừng tăng trưởng cũng như mất khả năng di căn. “Chúng tôi hy vọng rằng các kết quả nghiên cứu này sẽ góp phần giúp phát triển các liệu pháp mới tấn công các tế bào ung thư một cách hiệu quả, chính xác mà không làm ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh”, tiến sĩ Liêm nói.

Bên cạnh các nghiên cứu cơ bản, tiến sĩ Liêm còn tập trung vào các nghiên cứu ứng dụng. Hiện nay, anh và các cộng sự đang phát triển các thiết bị mới kết hợp công nghệ nano và vi mao dẫn để phát hiện bệnh ung thư, bệnh truyền nhiễm và các bệnh khác. ­

“Vậy hướng phát triển tiếp theo của anh là gì?”, tôi hỏi. “Mình sẽ tiếp tục nghiên cứu các phương pháp điều trị, phòng ngừa và chẩn đoán bệnh ung thư. Mình cũng đang làm việc với một số đối tác để phát triển các kết quả nghiên cứu khoa học thành các sản phẩm hữu ích để phục vụ bệnh nhân”, tiến sĩ Liêm cho biết.

Phan Minh Liêm là một con người hành động, anh không chờ đến khi học xong mới trở về đóng góp cho quê hương. Trong năm 2013, tiến sĩ Liêm đã góp phần để bắc nhịp cầu đưa các giáo sư hàng đầu về lĩnh vực nghiên cứu và điều trị ung thư của Trung tâm ung thư MD Anderson sang VN. Với sự hỗ trợ tích cực của Quỹ giáo dục VN, Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM, các giáo sư đã tổ chức thành công khóa học về các con đường truyền tín hiệu trong tế bào ung thư, nhằm cung cấp các kiến thức mới về ung thư cho các nhà khoa học, bác sĩ, dược sĩ và sinh viên tại VN.

Khi được hỏi về bí quyết thành công, tiến sĩ Phan Minh Liêm chia sẻ một cách thật giản dị: “Quá trình dẫn đến thành công cần có sự nỗ lực liên tục trên cả 3 phương diện: đạo đức, sức khỏe và tài năng; bao gồm cả khả năng chuyên môn và các kỹ năng cần thiết để sống chan hòa và đóng góp cho cộng đồng”.

Dự định trước mắt của tiến sĩ Liêm là hợp tác cùng một số nhà nghiên cứu và các cộng sự xúc tiến thành lập tạp chí khoa học Vietnam Journal of Science để đóng góp cho sự phát triển của khoa học và công nghệ VN và thế giới.