TPCN chứa chất độc hại: "Tây cấm ta vẫn dùng"

Thực phẩm thuộc “danh sách đen” về Việt Nam được đội lốt “hàng xách tay”

Năm 2009, FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) đã công bố nhiều loại bố 72 nhãn hiệu thuốc giảm cân có chứa độc tố gây hại cho cơ thể. Bên cạnh đó, còn có 36 loại TPCN khác không đạt tiêu chuẩn, có chứa độc tố. Thế nhưng, kể từ khi danh mục các chất cấm trên được đưa ra đến nay cũng khoảng gần 5 năm, nhiều loại thuộc “danh sách đen” vẫn ngang nhiên xuất hiện tại thị trường Việt Nam, nhất là thị trường online (facebook, các trang web thương mại điện tử, các diễn đàn...).

Đa số các loại thực phẩm này thuộc danh mục các thực phẩm giảm cân, làm đẹp. Nhiều nhất có thể kể đến như sản phẩm thuốc giảm cân 2 Day Diet, 3x Slimming Power, Perfect Slim, Super Fat Burner... Không ít các sản phẩm (TPCN) bị nước ngoài cấm khi về Việt Nam được đội lốt “hàng xách tay” không được đăng ký, kiểm định chất lượng để dễ lưu hành và tạo tâm lý tin tưởng cho người tiêu dùng. Bởi những người bán online đánh vào tâm lý chuộng hàng xách tay, sính ngoại của nhiều người Việt Nam.

Nước ngoài cấm từ lâu mà TPCN “dỏm” vẫn có “đất” tại Việt Nam. Điều phi lý này khiến nhiều người đặt ra một dấu chấm hỏi: Vậy nguyên nhân do đâu? Phải chăng do có sự buông lỏng trong việc quản lý? Đó chỉ là một nguyên nhân rất nhỏ. Bởi việc quản lý với việc kinh doanh TPCN trên thị trường đã là rất khó kiểm soát. Với các sản phẩm núp bóng “hàng xách tay” bán online “thuận mua vừa bán”, không qua đăng ký, kiểm định chất lượng lại khó khăn hơn rất nhiều. Đúng hơn là không thể kiểm soát được những loại TPCN hàng xách tay được kinh doanh trên trang mạng xã hội. Vì hàng xách tay là sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, được đưa về thông qua các con đường như nhờ bạn bè, người thân mua về, nhập lậu, trốn thuế,…. không thông qua kiểm định chất lượng của Cục An toàn Vệ sinh thực phẩm.

Những sản phẩm hàng xách tay này có ưu điểm thường là rẻ hơn giá thông thường nên được nhiều người ưa chuộng, cộng với đó là được quảng cáo công dụng như “thần dược” nên dễ qua mắt người tiêu dùng. Đó là lý do tại sao nhiều loại sản phẩm TPCN nước ngoài cấm lưu hành từ cách đây vài năm nhưng vẫn có mặt tại nhiều trang mạng của Việt Nam.

Mua TPCN “bị cấm” trên mạng không khó

Hiện nay, vẫn còn rất nhiều sản phẩm TPCN nằm trong danh mục 108 loại bị cấm được bán tràn lan trên nhiều trang mạng xã hội. Các trang mạng kinh doanh những TPCN vô cùng đa dạng như shopmypham.com.vn, tangcangiamcan.com, xinhxinhshop.com.vn...hay một số trang web lớn như enbac.com, 24h.com cũng tràn lan thực phẩm làm đẹp, hỗ trợ tim mạch, sinh lý...

Người tiêu dùng chỉ cần thực hiện một vài thao tác đơn giản trên web là đã tìm được sản phẩm mong muốn. Dễ tìm mua nhất là những TPCN (được các trang web quảng cáo là thuốc giảm cân) liên quan đến tăng cân, giảm cân, làm đẹp. Điển hình như, chỉ cần gõ các từ khóa liên quan đến giảm cân “Giảm cân nhanh” đã có tới 16.300.000 kết quả tìm kiếm trong 0,18 giây, hay 4.270.000 kết quả trong 0,45 giây với từ khóa“ Thuốc giảm cân hiệu quả”. Các sản phẩm có tần suất xuất hiện nhiều nhất là các sản phẩm: 2 Day-Diet, 2x Powerful Slimming, Superslim, 3 Days Fit,…. Đây cũng là những loại TPCN làm đẹp nằm trong danh mục 72 sản phẩm giảm cân độc hại bị cấm của FDA.

Liên lạc qua Facebook với địa chỉ facebook “ Thuốc giảm cân 3X Slimming Power” để mua một lọ thuốc giảm cân 3X Slimming Power, người chủ địa chỉ cho biết, giá của sản phẩm này là 250.000/lọ. Các gia dịch trên mạng cũng đơn giản hơn mua ở thị trường rất nhiều. Người mua và người bán không hề biết mặt nhau nhưng sản phẩm và tiền vẫn được chuyển đến đúng người nhận. Một bạn có địa chỉ Facebook Vân Mít mua 3X Slimming Power có hỏi về cách thức thanh toán, giá và liều lượng dùng thuốc: “C ơi! Giao hàng mới thanh toán hay như thế nào ạ? Giá như thế nào? Một lọ uống được bao lâu?”. Ngay lập tức, địa chỉ Facebook Thuốc giảm cân 3X Sliming Power trả lời lại rất rõ ràng: “Nhận hàng mới thanh toán bạn nhé! Thanh toán khi nhận hàng với người của chủ bưu điện, giá 250.000/lọ. 1 lọ 60 viên sử dụng trong khoảng 1 tháng..”. Khi một người tiêu dùng khác hỏi tại sao giá lại chỉ có 250.000/lọ, chủ địa chỉ facebook này trả lời rằng vì bán hàng online số lượng lớn nên giá phải chăng hơn nhưng vẫn đảm bảo là hàng chính hãng.

Một giao dịch nhanh, gọn trên Facebook giữa khách hàng với Thuốc giảm cân 3X Slimming Power

Nếu người mua muốn tin tưởng hơn thì có thể đến tận trụ sở chính của trang web này để mua. Trên tất cả các trang bán hàng trên mạng đều có số điện thoại, email, số tài khoản hoặc địa chỉ để người tiêu dùng liên lạc dễ dàng nhất.

Người tiêu dùng rơi vào cảnh “tiền mất, tật mang”

Những loại TPCN nằm trong danh mục cấm được quảng cáo như “thần dược”, hiệu quả nhanh, bán rộng rãi ,tràn lan trên mạng (tất cả là không cần đơn của bác sỹ) đã khiến nhiều người tiêu dùng rơi vào cảnh “dở khóc dở cười”.

Chị B.T.H và chị N.N.M (Xóm Hoa, Phú Mỹ, Mỹ Đình, Từ Liêm, Hà Nội) đã từng rơi vào tình trạng “tiền mất, tật mang”. Năm 2013, hai chị có nghe bạn bè rỉ tai về công dụng giảm cân “thần kỳ” của sản phẩm 2 Day-diet nên quyết định lên mạng đặt hàng mua về dùng. Chị H dùng hết 3 lọ, chị M dùng hết 2 lọ với giá là 290.000/lọ. Dùng một thời gian, chị H giảm được từ 57kg xuống còn 52kg, chị M giảm ít hơn. Tuy nhiên, từ đó về sau, hai chị không dùng nữa vì thấy cân đối. Vài tháng sau, cả hai chị đều bị tăng cân trở lại. “Trong thời gian uống thuốc, tôi đã phải thực hiện chế độ ăn, uống rất nghiêm ngặt. Cơ thể nhiều khi rất mệt, khó chịu vì phải thay đổi thành phần thức ăn. Lúc đầu, thấy giảm được cân cũng thấy rất vui và nghĩ mình sẽ không phải tự ti về ngoại hình nữa. Không ngờ, sau khi ngừng uống, đâu lại vào đấy. Thậm chí, có thời gian tôi không tập luyện, cân tăng nhanh hơn. Vừa tiếc tiền nhưng lo cho sức khỏe nhiều hơn. Nhất là từ khi biết đây là sản phẩm bị cấm..” chị H chia sẻ.

Nhiều loại sản phẩm này không được qua kiểm nghiệm,không chứng minh được nguồn gốc xuất sứ (nhưng hầu hết đều được thổi phồng giật tít là của Mỹ), mang danh nghĩa là “hàng xách tay”, “hàng xịn”, được bán với giá “cắt cổ”có thể lên đến tiền triệu nhưng lại để lại hậu quả khôn lường cho sức khỏe người dùng. Có một số sản phẩm thực phẩm chức năng ,thuốc cho hiệu quả giảm cân nhờ tác dụng phụ gây rối loạn tiêu hoá (tiêu chảy 2-3 ngày thì giảm ngay 5-6 kg chứ không cần cả tháng ), quá trình tiêu chảy làm cho bệnh nhân dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải, nguy hiểm cho sức khoẻ gây nên trụy tam mạch.

Đặc biệt là đối với những sản phẩm TPCN giảm, tăng cân. Nhiều loại có chứa hoá chất độc hại như Fenproporex, Fluoxetine, Bumetanide, Furosemide, phenytoin, Rimonabant, Cetilistat, Phenolphthalein. Trong đó, chiếm áp đảo là Sibutramine (một hoạt chất tân dược dùng chữa béo phì, được khuyến cáo có phản ứng xấu với nhiều hoá chất khác), với liều lượng gấp ba lần mức cho phép cơ thể người được hấp thụ mỗi ngày. Theo FDA, những hoá chất này thật sự nguy hiểm với bệnh nhân có tiền sử huyết áp cao, tai biến, đột quỵ, bị bệnh động mạch vành, xung huyết, loạn nhịp tim, bị chứng tăng nhãn áp góc độ hẹp.

Về vấn đề này, theo PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam: “Tác hại với người tiêu dùng là rơi vào cảnh “tiền mất, tật mang”. Trong một số loại TPCN có chứa những chất tân dược mà người tiêu dùng lại dùng như TPCN thì sẽ ảnh hưởng sức khỏe; có những chất cấm, thậm chí là chất độc có thể gây ảnh hưởng đến thận, gan , não... Vì vậy, người tiêu dùng phải là người tiêu dùng thông thái, hiểu về tác dụng của TPCN, biết mua TPCN an toàn, không nên tin vào hàng xách tay và quan trọng nữa là phải dùng đúng TPCN."