Vì sao bạn cảm thấy chóng mặt khi đứng dậy?

Không ít người từng trải qua cảm giác ngồi xuống đứng lên chóng mặt hoa mắt mà không rõ nguyên nhân.

Để hoạt động bình thường, não bộ luôn cần được cung cấp oxy và dưỡng chất từ máu một cách liên tục. Tuy nhiên, có một thách thức: mỗi khi bạn đứng dậy, trọng lực sẽ kéo máu dồn xuống phía chân, khiến não có nguy cơ bị thiếu hụt nguồn cung.

Để giải quyết việc này, cơ thể chúng ta có một bộ máy điều khiển tự động cực kỳ thông minh. Hãy tưởng tượng cơ thể như một hệ thống vòi nước trong nhà, và hệ thần kinh tự chủ chính là chiếc "van điều áp tự động".

Ngay khi bạn đứng lên, các "mắt cảm biến" ở cổ và tim sẽ phát hiện ra áp suất máu đang giảm. Lập tức, cơ thể phát lệnh báo động: bóp chặt các mạch máu ở tay chân và thúc tim đập nhanh hơn để bơm máu ngược lên não. Nếu bộ máy này phản ứng chậm hoặc gặp trục trặc, bạn sẽ thấy xây xẩm mặt mày, hoa mắt, chóng mặt trong chốc lát - y học gọi đây là hiện tượng hạ huyết áp tư thế đứng.

Có nhiều nguyên nhân khiến hệ thống này vận hành sai lệch, bao gồm:

- Thiếu nước: Khi động mạch không đủ chất lỏng, áp suất máu sẽ giảm, làm đảo lộn hệ thống đã được tinh chỉnh.

- Lão hóa: Càng lớn tuổi, cơ thể mất nhiều thời gian hơn để điều chỉnh theo sự thay đổi áp suất, đòi hỏi việc chuyển từ tư thế nằm sang đứng cần thực hiện chậm rãi hơn.

- Tim bơm máu không đủ mạnh: Sức co bóp của cơ tim giảm, hoặc tình trạng hẹp van động mạch chủ, hẹp mạch máu giữa tim và não cũng làm cản trở dòng chảy của máu.

- Tổn thương thần kinh: Các bệnh lý như đái tháo đường có thể làm tổn thương các dây thần kinh điều khiển hệ mạch máu. Ngoài ra, hội chứng nhịp tim nhanh tư thế đứng cũng là một nguyên nhân gây rối loạn.

- Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc thường là thủ phạm hàng đầu gây ra tình trạng này. Đứng đầu danh sách là các loại thuốc hạ huyết áp. Ngoài ra, các nhóm thuốc khác như thuốc điều trị tuyến tiền liệt, thuốc chẹn beta, thuốc lợi tiểu và thuốc chống trầm cảm cũng có thể tác động đến khả năng điều tiết áp suất của cơ thể.Khi nào cần đi khám?

Các chuyên gia khuyến cáo, tình trạng chóng mặt mới xuất hiện hoặc kéo dài dai dẳng cần được kiểm tra y tế sớm. Đặc biệt, nếu chóng mặt đi kèm với các dấu hiệu: ngất xỉu hoặc quỵ ngã; đau ngực; đánh trống ngực (tim đập nhanh, mạnh bất thường), bạn cần đi cấp cứu ngay lập tức. Trong khi chờ đợi sự hỗ trợ từ y tế, bạn hãy đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể, thay đổi tư thế một cách nhẹ nhàng và luôn chú ý lắng nghe những phản hồi từ cơ thể mình.

 

Tập Pilates với máy Reformer bị chóng mặt có sao không?

Podcast: Chóng mặt đến mức nào thì cần đi khám?

Vì sao tăng huyết áp đang trẻ hoá với tốc độ chóng mặt?

Nguyên nhân và cách xử lý tình trạng chóng mặt sau khi bơi