Cảnh báo: Teo cơ tứ chi, suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid

Bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình Cushing do lạm dụng corticoid (Ảnh: BVCC)

Theo đó, ThS.BS Phạm Thị Lưu - Khoa Nội tiết và Đái tháo đường (BV Bạch Mai) cho biết, trung bình một ngày, khoảng 1/3 số bệnh nhân nhập viện tại khoa có tình trạng lạm dụng corticoid. Đây thực sự là một hồi chuông đáng báo động.

Nhóm thuốc Corticoid là nhóm thuốc chống viêm, giảm đau mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch; được áp dụng trong điều trị của nhiều chuyên khoa khác nhau: khớp, dị ứng, thận, hô hấp… Bên cạnh những mặt lợi do nó mang lại thì còn có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ bất lợi: Đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, thay đổi kiểu hình Cushing (bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận)...

"Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, người bệnh có thể dễ dàng mua được nhóm thuốc này, ngay cả khi không có đơn của bác sỹ. Do sự thiếu tuân thủ điều trị của người bệnh, tình trạng lạm dụng nhóm thuốc này càng đáng lo ngại", bác sỹ Phạm Thị Lưu nói.

Bác sỹ Phạm Thị Lưu dẫn chứng, nhiều trường hợp bệnh nhân tự mua thuốc theo đơn cũ không đi khám lại hoặc tự ý ra các hiệu thuốc mua thuốc về dùng theo kinh nghiệm truyền miệng, thấy hiệu quả giảm đau, chống viêm tức thì ngay sau khi sử dụng thì cho rằng đó là “thần dược” nên đã dùng thường xuyên.

Điển hình như trường hợp bà D.T.K (61 tuổi, ở tỉnh Bắc Ninh) có tiền sử đái tháo đường type 2 cách đây 1 năm (đang duy trì tiêm insulin hằng ngày), đau khớp gối phải khoảng 10 năm. Tuy nhiên, bệnh nhân nhiều lần tiêm khớp không rõ thuốc và sử dụng thuốc nam để điều trị đau khớp theo kinh nghiệm truyền miệng. Một tháng trở lại đây, thấy cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém, nhất là bị sụt giảm đến 7kg, bà K đã đến khám tại Khoa nội tiết và Đái tháo đường (BV Bạch Mai). 

Qua thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm, bác sỹ phát hiện bệnh nhân có biểu hiện kiểu hình Cushing: Teo cơ tứ chi, béo bụng, rạn da vùng bụng, da mỏng, dễ xuất huyết... và suy tuyến vỏ thượng thận. Nguyên nhân là do lạm dụng các thuốc có chứa corticoid để điều trị bệnh lý khớp trong thời gian dài. 

Sau 20 ngày điều trị, hiện sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và có thể xuất viện. Tuy nhiên, những tác dụng phụ mà corticoid gây ra với sức khỏe thì vẫn tiếp tục phải theo dõi và thăm khám định kỳ.

Người dân không nên tự ý mua các loại thuốc khám viêm, giảm đau chứa corticoid mà không theo đơn của bác sỹ

Trường hợp thứ 2 cũng bị suy tuyến vỏ thượng thận do lạm dụng corticoid là bà N.T.H (72 tuổi, ở Hải Dương). Bà H. vào viện ngày 22/10 với biểu hiện mệt mỏi nhiều, yếu nửa người trái. Theo bác sỹ, bệnh nhân có tiền sử bị đái tháo đường, tăng huyết áp 10 năm, suy thận 2 năm. 

Bên cạnh đó, vài năm gần đây, bệnh nhân có thêm biểu hiện đau khớp gối 2 bên và cột sống thắt lưng. Do đó, bà đã tự mua thuốc thấp khớp gia truyền dạng viên hoàn uống hằng ngày. Cách đây một năm, bệnh nhân cũng đã được chuẩn đoán suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid.

Chia sẻ về những trường hợp này, ThS.BS Phạm Thị Lưu cho biết: “Đó chỉ là 2 trong số rất nhiều bệnh nhân bị suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid, đang được điều trị tại Khoa Nội tiết và Đái tháo đường”.

Việc sử dụng corticoid được ví như "con dao hai lưỡi". Vì vậy, theo bác sỹ Phạm Thị Lưu, để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này, người bệnh không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt các loại thuốc Nam, thuốc Bắc trôi nổi trên thị trường, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần siết chặt quản lý việc quảng cáo thuốc trên mạng cũng như việc mua bán thuốc không có đơn hiện nay.

Người bệnh đái tháo đường có thể mắc các bệnh gì về da?

Chính phủ chia sẻ đau thương, mất mát của đồng chí, đồng bào vì bão lũ miền Trung

Mẹo ngăn ngừa bệnh chàm bùng phát vào mùa Đông

3 công thức đồ uống làm ấm cơ thể trong ngày mưa lạnh

Nên đọc