Giọng nói của mẹ ảnh hưởng thế nào tới khả năng ngôn ngữ của trẻ?

Giọng nói của mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình thai giáo.

Giọng nói là một trong những âm thanh đầu tiên mà thai nhi được tiếp xúc. Theo các nhà nghiên cứu, thính giác của thai nhi bắt đầu phát triển từ khoảng tuần thai thứ 24, tức giữa thai kỳ. Từ đó trở đi, thai nhi có thể nghe và phản ứng với những âm thanh bên ngoài, đặc biệt là giọng nói của người mẹ. Chính vì vậy, khi chào đời, trẻ sơ sinh thường nhận ra giọng của mẹ và tỏ ra thích thú hơn với ngôn ngữ mẹ đẻ.

Tuy nhiên, với trẻ sinh non, quá trình phát triển này bị gián đoạn. Thay vì tiếp tục được nghe mẹ nói chuyện mỗi ngày, các bé phải nằm trong phòng chăm sóc tích cực sơ sinh (NICU), âm thanh chủ yếu đến từ máy móc và nhân viên y tế. Theo nhóm nghiên cứu tại Trường Y Weill Cornell (Mỹ), việc thiếu đi sự tiếp xúc âm thanh với giọng nói của mẹ có thể khiến não bộ trẻ phát triển chậm hơn ở các vùng xử lý ngôn ngữ.

Để kiểm chứng giả thuyết này, nhóm nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm với 46 trẻ sinh non, chào đời sớm khoảng 8 tuần. Một nửa trong số đó được nghe bản ghi âm giọng mẹ đọc truyện “Chú gấu Paddington” mỗi đêm 160 phút, chia thành các đoạn 10 phút. Việc này được duy trì suốt nhiều tuần cho đến khi các bé đủ điều kiện xuất viện. Nhóm còn lại không được nghe các bản ghi âm này.

Khi so sánh hình ảnh chụp MRI não bộ, các nhà khoa học phát hiện trẻ được nghe giọng mẹ có sự phát triển rõ rệt ở bó cung chứa các bó sợi thần kinh kết nối trung tâm nghe và trung tâm nói của não. Đặc biệt, sự thay đổi này thể hiện rõ ở bán cầu trái chuyên phụ trách khả năng xử lý ngôn ngữ.

“Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy trải nghiệm ngôn ngữ, dù chỉ là nghe mẹ nói, có thể thúc đẩy sự trưởng thành của não bộ ngay từ giai đoạn sơ sinh,” nhà nghiên cứu chính Katherine Travis (Trường Y Weill Conrell) cho biết. “Kết quả này mở ra một cách tiếp cận mới trong việc chăm sóc trẻ sinh non, giúp tối ưu hóa phát triển ngôn ngữ về sau.”

Điều đáng chú ý là tác động của giọng nói mẹ được ghi nhận dù thời gian tiếp xúc tương đối ngắn. Theo bác sĩ Melissa Scala, chuyên khoa sơ sinh tại Bệnh viện Nhi Lucile Packard (Đại học Stanford - Mỹ), chỉ vài giờ nghe mỗi đêm cũng tạo nên khác biệt đáng kể trong cấu trúc não của trẻ. “Điều đó cho thấy, đôi khi những can thiệp rất nhỏ lại mang đến hiệu quả bất ngờ,” bà nói.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc để trẻ nghe giọng nói mẹ không chỉ mang giá trị sinh học mà còn giúp kết nối cảm xúc giữa mẹ và con trong giai đoạn nằm viện. Ở NICU, nhiều phụ huynh cảm thấy bất lực khi không thể bế ẵm hay trò chuyện cùng con thường xuyên. Giọng nói ghi âm trở thành cầu nối giúp trẻ cảm nhận được sự hiện diện của cha mẹ, đồng thời giúp phụ huynh yên tâm rằng mình vẫn đang góp phần tích cực vào sự phát triển của con.

“Dĩ nhiên, việc cha mẹ đến thăm, nói chuyện và tiếp xúc da kề da với con vẫn là điều tốt nhất,” bác sĩ Scala nói thêm. “Nhưng trong những trường hợp họ không thể ở bên con nhiều như mong muốn, những bản ghi âm này là cách để trẻ vẫn nghe thấy và nhận biết được tình yêu của cha mẹ.”

Hiện nhóm nghiên cứu đang tiếp tục mở rộng thử nghiệm trên các trẻ sinh non có biến chứng y khoa nhằm đánh giá xem lợi ích của việc nghe giọng mẹ có kéo dài hay không. Họ cũng đang phát triển các phương pháp tùy chỉnh cho từng bệnh nhi, chẳng hạn lựa chọn giọng nói, nội dung và thời lượng phù hợp nhất để tối ưu hóa sự phát triển não bộ.

Theo nhà nghiên cứu Travis, kết quả này không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn gợi mở hướng chăm sóc nhân văn hơn cho trẻ sơ sinh. Tiếng nói của mẹ không chỉ là âm thanh quen thuộc mà còn tín hiệu sinh học mạnh mẽ giúp não bộ trẻ học cách lắng nghe, ghi nhớ và chuẩn bị cho khả năng giao tiếp trong tương lai.

 

Podcast: Cha mẹ nên làm gì với mụn sữa ở trẻ sơ sinh?

Chăm sóc an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Podcast: Nhịp tim có thể dự đoán giới tính thai nhi không?

Podcast: Chọc ối có nguy hiểm cho bà bầu và thai nhi không?