Lunasin - Protein quý từ đậu tương

Lunasin được phát hiện tình cờ trong nghiên cứu cải thiện tinh chất dinh dưỡng của đậu tương

Lunasin: Phát hiện mới cho hỗ trợ điều trị ung thư

Chuyển giao bản quyền công nghệ sản xuất LUNASIN từ Mỹ về Việt Nam

Đột phá mới trong nghiên cứu loại bỏ HIV

Một phát minh ngẫu nhiên
Lunasin được TS. Alfredo Galvez phát hiện lần đầu tiên vào năm 1996, là kết quả của quá trình nghiên cứu cải thiện tính chất dinh dưỡng của protein đậu tương trong Phòng thí nghiệm của GS. De Lumen tại Đại học California Berkeley (UC Berkeley).
TS. Galvez phát hiện rằng, lunasin là một peptid của đậu tương rất đáng chú ý vì tuy chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong hạt đậu tương và các sản phẩm chế biến từ đậu tương nhưng có khả năng ức chế quá trình phân chia tế bào thông qua việc liên kết với các protein đặc hiệu của nhiễm sắc thể được gọi là “hypoacetylated histones”. Do đã có nhiều dữ liệu dịch tễ học về đậu tương và khả năng phòng ung thư, lần đầu tiên lunasin đã được nghiên cứu như là chất có khả năng ngăn ngừa sự phân chia và nhân lên của các tế bào ung thư.
Cơ chế tác dụng của lunasin và khả năng phòng ngừa ung thư đã được công bố trong nhiều tạp chí có uy tín như tạp chí Công nghệ sinh học tự nhiên (Nature Biotechnology) và tạp chí Nghiên cứu ung thư (Journal of Cancer Research). Các công trình nghiên cứu tiếp theo của TS. Galvez còn chứng minh rằng, lunasin còn có khả năng làm giảm cholesterol trong máu rất mạnh. Từ lâu, đậu tương đã được coi là có lợi cho hoạt động tim mạch, các công trình nghiên cứu gần đây việc bảo vệ thành phần peptid lunasin để có được một lượng đủ để phát huy sinh khả dụng trong cơ thể là yếu tố then chốt đối với khả năng làm giảm LDL cholesterol trong máu của lunasin.
Lunasin lần đầu tiên được phát hiện trong hạt đậu tương với hàm lượng thay đổi trong khoảng 0,5 - 8,1mg lunasin trong 1gr đậu tương. Sự thay đổi này phụ thuộc vào kiểu gene của chủng đậu tương, từ đó có thể tiến hành các sàng lọc để canh tác các chủng đậu tương có hàm lượng lunasin cao. Trạng thái phát triển của hạt đậu tương cũng ảnh hưởng tới hàm lượng lunasin và sẽ có hàm lượng cao nhất khi hạt đạt đến giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên, quá trình nảy mầm sẽ làm giảm hàm lượng lunasin, đặc biệt là thời gian ngâm hạt trong nước. Các nghiên cứu gần đây cũng cho thấy, các yếu tố của môi trường trồng trọt cũng ảnh hưởng đến hàm lượng lunasin như: Nhiệt độ, độ ẩm của đất trồng, thời gian nẩy mầm và quá trình thu hoạch. 
Người ta đã chứng minh được sự có mặt của lunasin trong các sản phẩm thương mại và sản phẩm nghiên cứu ở quy mô pilot (thí nghiệm quy mô nhỏ - PV) của hạt đậu tương kể cả sữa đậu tương, các sữa đậu tương công thức của trẻ em, bỏng đậu tương giàu protein, đậu phụ, bánh đậu tương và “su-jae”. Các nghiên cứu này cũng đã xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến hàm lượng lunasin trong các chế phẩm như chủng đậu tương, các yếu tố môi trường, quá trình chế biến và điều kiện bảo quản. Và như vậy, có thể sử dụng các yếu tố này để kiểm soát hàm lượng hoạt chất lunasin trong sản phẩm.
TS. Alfredo Galvez phát hiện lunasin lần đầu tiên vào năm 1996
Để tìm các nguồn thiên nhiên của lunasin, ngoài đậu tương, người ta đã nghiên cứu các loại hạt khác như các loại đậu, các loại hạt và các loài cây thảo khác. Lunasin cũng có mặt trong các hạt ngũ cốc như hạt lúa mạch, lúa mì và lúa mạch đen. Người ta cũng đã phân tích một số loại hạt của các dược thảo phương Đông và tìm thấy sự có mặt của lunasin trong hạt một số loài cây họ Solanaceae, ví dụ L. chinensis, nhưng không tìm thấy lunasin trong đậu Phaseolus. Các phát hiện này cho thấy, có thể tìm thấy sự có mặt của lunasin hoặc các peptid tương tự lunasin (lunasin-like peptides) trong nhiều loại hạt và các cây khác. Peptid này cũng tìm thấy trong Amaranth, một loại cây nổi tiếng được thổ dân Aztecs sử dụng do giá trị dinh dưỡng cao và các đặc tính sinh học của nó. Một số nghiên cứu gần đây cũng chứng minh sự có mặt của lunasin trong Lupinus hoang dại và đã được thuần hóa. Cần phải tiến hành các nghiên cứu chắc chắn và có hệ thống hơn các loại hạt khác nhau nhằm xác định mối quan hệ giữa sự có mặt của peptid này và các đặc điểm phân loại học của thực vật.
Sinh khả dụng của lunasin
Một trong những đặc tính lý tưởng của lunasin trong phòng ngừa ung thư là lunasin có thể sử dụng bằng đường uống. Điều này có nghĩa là lunasin có thể tồn tại mà không bị phá hủy bởi các enzyme proteinase và peptidase của đường tiêu hóa và của huyết tương để lunasin có thể đi đến tổ chức đích hoặc mô đích dưới dạng hoạt tính. Nghiên cứu mô phỏng quá trình tiêu hóa trong dạ dày - ruột của lunasin đã chứng minh rằng trong khi lunasin tinh khiết điều chế bằng phương pháp tổng hợp hóa học rất dễ bị thủy phân bởi các enzyme pepsin và enzyme tuyến tụy, thì lunasin trong đậu tương có khả năng kháng lại tác dụng của các enzyme nói trên. Các nghiên cứu về sinh khả dụng được tiến hành trên động vật đã khẳng định các nghiên cứu sơ bộ thu được in vitro (thử nghiệm trong ống nghiệm – PV).
Những nghiên cứu đầu tiên trên chuột nhắt và chuột cống được cho ăn protein đậu tương giàu lunasin cho thấy, 35% lunasin trong thức ăn đến được các tổ chức hoặc cơ quan đích ở trạng thái nguyên vẹn và còn hoạt tính. Lunasin từ lúa mạch đen và lúa mạch chứng tỏ được tính vững bền đối với pepsin và pancreatin trong quá trình tiêu hóa in vitro và các cơ quan như gan, thận và máu của chuột nhắt được nuôi bằng lúa mạch hoặc lúa mạch đen giàu lunasin có chứa polypeptid lunasin được phát hiện bằng phép thử Westen blot. 
Các chất ức chế protease (protease inhibitor) như chất ức chế protease Bowman-Birk và chất ức chế trypsin Kunitz tỏ ra có tác dụng bảo vệ lunasin đối với quá trình tiêu hóa bởi các enzyme dạ dày - ruột và đây là yếu tố rất then chốt đối với sinh khả dụng của lunasin. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng, lunasin có khả năng sinh khả dụng sau khi cho chuột sử dụng qua đường uống và đến được các tổ chức bao gồm phổi, tuyến vú, tinh hoàn và não, ở đó lunasin phát huy tác dụng phòng ngừa ung thư. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện lunasin chiết xuất được từ máu và gan của chuột được nuôi dưỡng bằng bột đậu tương giàu lunasin cũng có hoạt tính sinh học và có thể ngăn chặn được sự tạo thành các khối tế bào gây bệnh, ở cùng nồng độ như lunasin tổng hợp hóa học. 
Đậu tương và các chế phẩm từ đậu tương là nguồn cung cấp lunasin dồi dào cho cơ thể
Một nghiên cứu lâm sàng nhằm vào việc đánh giá sinh khả dụng của lunasin đã chứng minh được rằng, ở những người đàn ông tình nguyện, 4,5% lunasin ăn vào hiện diện trong huyết tương. Kết quả nghiên cứu này rất có ý nghĩa để hỗ trợ cho các nghiên cứu lâm sàng chứng minh tác dụng phòng ung thư của lunasin.  
Phần 2: Vai trò của lunasin trong phòng ngừa ung thư do hóa chất
Lunasin là một polypeptid có 43 acid amin được mã hóa trong albumin 2S. Chuỗi mạch của lunasin là SKWQHQQDSCRKQLQGVNLTPCEKHIMEKIQGRGDDDDD DDDD, có chứa 9 gốc Asparagin và một mạch Arg-Gly-Asp có khả năng gắn kết vào tế bào.
PGS.TS Lê Văn Truyền
Mời quý vị độc giả đọc tin hàng ngày về chủ đề sức khỏe tại suckhoecong.vn trong chuyên mục Nghiên cứu - Sản xuất