Cha mẹ nên làm gì để giúp con tránh xa các thiết bị điện tử ngày Tết?

Nghiện các thiết bị điện tử khiến trẻ có nguy cơ cận thị cùng nhiều vấn đề sức khoẻ khác

Theo GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP.HCM, sức hấp dẫn của các thiết bị này đối với trẻ là điều dễ hiểu. Các yếu tố như âm thanh, hình ảnh sống động, tính tương tác cao đã kích thích mạnh mẽ các giác quan và khả năng nhận thức của trẻ. Đồng thời, nhu cầu khám phá, chinh phục vốn có ở trẻ được thỏa mãn một cách dễ dàng thông qua các trò chơi điện tử. Trong khi đó, sự thiếu hụt các hoạt động vui chơi, trải nghiệm ngoài trời khiến trẻ tìm đến thế giới ảo như một sự thay thế. Thậm chí, chính các bậc phụ huynh cũng vô tình tạo điều kiện cho con mình hình thành thói quen sử dụng thiết bị di động quá mức.

Trên thực tế, vào các ngày lễ Tết, cha mẹ thường bận rộn với vô vàn công việc. Từ dọn dẹp nhà cửa đến đi chợ sắm Tết, chuẩn bị cơm cúng. Cùng lúc đó, con em lại thu mình trong một “thế giới riêng”, thức khuya, dậy muộn chỉ vì sức hấp dẫn của tivi, điện thoại.GS.TS Huỳnh Văn Sơn cũng nhấn mạnh, những tác hại của việc cho trẻ em sử dụng điện thoại, máy tính bảng quá mức (trên 4-5 tiếng mỗi ngày) là vấn đề đa chiều. Ngoài những ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe thể chất như tăng/giảm cân bất thường, lười vận động, việc lạm dụng thiết bị điện tử còn tiềm ẩn những nguy cơ đáng báo động đối với sự phát triển tâm lý của trẻ. Cụ thể:

- Nguy cơ nghiện: Trẻ dễ hình thành thói quen lệ thuộc vào các thiết bị, dẫn đến những hành vi nghiện giống như nghiện game, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.

- Mất kiểm soát: Việc dành quá nhiều thời gian cho màn hình khiến trẻ khó kiểm soát bản thân, dễ bị cuốn vào thế giới ảo và bỏ bê các hoạt động khác.

- Rối loạn giấc ngủ: Trẻ có thể gặp các vấn đề về giấc ngủ như khó ngủ, ngủ không sâu, ngủ mơ, thậm chí là nói mớ, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ.

- Rối loạn hành vi: Trẻ có thể bắt chước những hành vi tiêu cực mà chúng tiếp xúc trên mạng, gây ra những vấn đề về giao tiếp và xã hội hóa.

- Ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức: Việc tiếp xúc quá sớm và quá nhiều với các thiết bị điện tử có thể làm hạn chế sự phát triển của trí tưởng tượng, khả năng sáng tạo và kỹ năng giao tiếp trực tiếp của trẻ.

Để con em có thể rời mắt khỏi màn hình những dịp lễ Tết, TS. Nguyễn Hồng Phan, Trưởng bộ môn Tâm lý Giáo dục của khoa Giáo dục, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM chia sẻ, phụ huynh cần cho con thấy được giá trị của đoàn viên, sum vầy, sẻ chia của dịp Tết. Thay vì để con thụ động xem ti vi hay chơi điện thoại, cha mẹ hãy chủ động mời con tham gia vào các công việc chuẩn bị Tết như gói bánh chưng, dọn dẹp nhà cửa hay cùng nhau chuẩn bị mâm cơm cúng giao thừa. Qua những hoạt động này, trẻ không chỉ được rèn luyện kỹ năng mà còn hiểu rõ hơn về ý nghĩa sâu sắc của những phong tục tập quán truyền thống.

Bên cạnh đó, ThS. Nguyễn Công Bình, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng khoa học tâm lý giáo dục Hoàng Minh cũng chỉ ra rằng kỳ nghỉ Tết, với thời gian dài rảnh rỗi, thường khiến trẻ em lơ là các thói quen sinh hoạt lành mạnh. Việc sử dụng thiết bị điện tử như tivi và điện thoại tăng đột biến trong dịp này tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Để giải quyết vấn đề này, ThS. Bình khuyến nghị các bậc phụ huynh nên chủ động xây dựng một kế hoạch vui chơi, sinh hoạt cụ thể cho con trong suốt kỳ nghỉ. Việc cùng con tham gia vào các hoạt động gia đình, như dọn dẹp nhà cửa, trang trí Tết, đi chợ, hay những hoạt động cộng đồng như đi chúc Tết người thân, tham gia các trò chơi dân gian, sẽ giúp trẻ vừa có những trải nghiệm thú vị, vừa phát triển toàn diện các kỹ năng sống.

Tuy nhiên, ThS. Bình cũng nhấn mạnh rằng việc hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử là điều cần thiết. Thay vì cấm đoán tuyệt đối, phụ huynh nên đặt ra những quy định rõ ràng về thời gian và cách thức sử dụng. Cần giải thích cho trẻ hiểu về những tác hại của việc sử dụng thiết bị điện tử quá mức cũng rất quan trọng. Hơn nữa, việc khen thưởng khi trẻ tuân thủ quy định và áp dụng những hình thức kỷ luật nhẹ nhàng, phù hợp khi trẻ vi phạm sẽ giúp trẻ hình thành thói quen tốt.

 

Podcast: Dấu hiệu nhận biết tăng huyết áp ở trẻ em

Trẻ em nhiễm xoắn khuẩn, nguy cơ đến từ đâu?

UNICEF: Báo động tỷ lệ nhiễm HIV ở phụ nữ và trẻ em gái

Yoga cho trẻ em rèn luyện thân - tâm